1. Κόβουμε το ένα άκρο από το καλαμάκι δημιουργώντας μία γωνία. 2. Ισιώνουμε με το χέρι μας το καλαμάκι ώστε να γίνει πλάκα. 3. Φυσάμε με δύναμη από το στόμιο που κόψαμε. Ο ήχος που δημιουργείται θυμίζει καραμούζα.
Αν θέλετε να εντυπωσιάσετε σε ένα παιδικό πάρτι . . .
Υλικά
1 μπαλόνι
1 χαρτοπετσέτα
1 φρεσκολουσμένο κεφάλι ή
1 μάλλινο ύφασμα
αλάτι και πιπέρι
Βήματα
1. Κόβουμε τη χαρτοπετσέτα σε μικρά κομματάκια.
1. Φουσκώνουμε το μπαλόνι και το τρίβουμε καλά πάνω στο φρεσκολουσμένο κεφάλι μας ή σε ένα μάλλινο ύφασμα όπως σε έναν σκούφο.
3. Πλησιάζουμε το μπαλόνι κοντά στα κομματάκια της χαρτοπετσέτας. Τα κομματάκια πετούν στον αέρα και κολλάνε στο μπαλόνι.
4. Βάζουμε σε ένα χρωματιστό πιάτο αλάτι και πιπέρι. Πλησιάζουμε το φορτισμένο μπαλόνι.
Τι παρατηρούμε; Γιατί έλκεται το πιπέρι και όχι το αλάτι;
και λίγη περισσότερη φυσική . . .
Χάρη στο στατικό ηλεκτρισμό τα χαρτάκια κολλάνε πάνω στο μπαλόνι και έτσι όταν απομακρύνουμε το μπαλόνι τα χαρτάκια πετάνε στον αέρα. Τα χαρτάκια αποκτούν αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο από το μπαλόνι και επειδή τα αντίθετα ηλεκτρικά φορτία έλκονται τα χαρτάκια πετούν προς το μπαλόνι!
Και το αλάτι και το πιπέρι έλκονται από το φορτισμένο μπαλόνι. Το πιπέρι που είναι πιο ελαφρύ πηδάει προς τα πάνω ενώ το αλάτι κολλάει στο μπαλόνι μόνο αν το πλησιάσουμε πολύ κοντά γιατί είναι πιο βαρύ.
Ο νόμος του Coulomb
Στο περίτεχνο όργανο του Κουλόμπ, που φαίνεται και στη φωτογραφία, η δυναμη που προκαλεί τη στροφή είναι η απωστική ηλεκτρική δύναμη μεταξύ δυο σφαιρών, μιας ακίνητης και μιας κινητής. Ο κανονικός ζυγός στρέψης μετρούσε το βάρος ελαφρών αντικειμένων, το οποίο προκαλούσε την στροφή ενός νήματος στο εσωτερικό του οργάνου. Πηγή : NOESIS
Οι πρώτες ποσοτικές μελέτες ηλεκτρικών φαινομένων τοποθετούνται στο 1785, οπότε ο Κουλόμπ (Charles Augustin De Coulomb) μέτρησε τις ηλεκτρικές δυνάμεις με ένα πολύ ευαίσθητο δυναμόμετρο, το ζυγό στρέψης. Έτσι ο Κουλόμπ διατύπωσε τον περίφημο “νόμο του αντίστροφου τετραγώνου” που φέρει το όνομα του: “Η ελκτική και η απωστική δύναμη ανάμεσα σε δύο ηλεκτρικά φορτισμένα σώματα είναι ανάλογη του φορτίου τους και αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης τουςhttps://www.noesis.edu.gr/
Ο θαλής ο Μιλήσιος
Τα ηλεκτρικά φαινόμενα έχουν αρχίσει να μελετούνται από την Αρχαιότητα. Ιστορικά ως έννοια έχει τις ρίζες του στην παρατήρηση του Θαλή του Μιλήσιου (περίπου το 600 π.Χ.) ότι κομμάτι ήλεκτρου (κεχριμπάρι) που τρίβεται σε ξηρό ύφασμα έλκει μικρά κομμάτια άχυρου.
Ο Θαλής ο Μιλήσιος, (624 ή 623 π.Χ. - 548 ή 545 π.Χ.) είναι ο αρχαιότερος προσωκρατικός φιλόσοφος, ο πρώτος των επτά σοφών της αρχαιότητας, μαθηματικός, φυσικός, αστρονόμος, μηχανικός, μετεωρολόγος και ιδρυτής της Ιωνικής Σχολής της φυσικής φιλοσοφίας στη Μίλητο.
Εξ ου και η ονομασία «ηλεκτρισμός», δηλαδή το φαινόμενο που παρατηρείται στο ήλεκτρο. Η ονομασία αυτή του συνόλου των σχετικών φαινομένων άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1600 περίπου. Όμως τα ουσιαστικά βήματα της επιστήμης που οδήγησαν σταδιακά σε πρακτικές τεχνολογικές καινοτομίες άρχισαν ουσιαστικά από το 17ο αιώνα.
Πηγή wikipedia
Ζωικός Ηλεκτρισμός
Όταν ο Γκαλβάνι ακουμπούσε τη σιδερένια ράβδο στο νεύρο του αντίστοιχου μυ, αυτός έκανε μία σύσπαση.
Το 1771 ένας Ιταλός ανατόμος, ο Λουίτζι Γκαλβάνι (Luigi Galvani), παρατήρησε τα εξής: Εκτελώντας ένα πείραμα με νεκρούς βατράχους, είδε ότι αν έφερνε σε επαφή τα νεύρα των μηρών με δύο διαφορετικά μέταλλα (π.χ. σίδηρο και χαλκό) ο μυς έκανε μία σύσπαση. Αυτή όμως είναι μία ιδιότητα μόνο των ζωντανών μυών.
Ο Γκαλβάνι απέδωσε το φαινόμενο σε κάποιο είδος ηλεκτρισμού στο μυϊκό σύστημα, τον οποίο ονόμασε “ζωικό ηλεκτρισμό”. Μάλιστα δεν ήταν λίγοι αυτοί που πίστεψαν πως είχε βρεθεί η λύση στο μεγάλο αίνιγμα της ζωής. Πολλοί επιστήμονες προσπαθούσαν να επαναφέρουν νεκρούς οργανισμούς στη ζωή, διοχετεύοντας τους ηλεκτρισμό. Από εδώ εμπνευσμένη, η συγγραφέας Μαίρη Σέλεϋ έγραψε το βιβλίο της “Φρανκενστάιν”.
Έχεις ή όχι σταθερό χέρι; Θα το ανακαλύψεις με το ηλεκτρικό μας παιχνίδι.
Υλικά
1 βομβητής
1 μπαταρία 9 Volt
καλώδιο
1 κουτί παπουτσιών
σύρμα
ψαλίδι
μονωτική ταινία
Βήματα
1. Φτιάχνουμε ένα σπιράλ με το σύρμα, όπως φαίνεται στη φωτογραφία.
2. Φτιάχνουμε ένα κύκλωμα με τον βομβητή, τη μπαταρία και το καλώδιο. Για το κύκλωμα δες την κατασκευή σύστημα συναγερμού.
3. Κατασκευάζουμε μία θηλιά και δένουμε το ελεύθερο άκρο του κυκλώματος.
4. Όταν η θηλιά ακουμπά στο σύρμα ο βομβητής χτυπάει. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να κάνεις τη διαδρομή με το συρματάκι χωρίς να χτυπήσει ο βομβητής.
Το παιχνίδι έχει πολύ πλάκα. Μπορείτε να φτιάξετε και ένα μεγάλο παιχνίδι για να παίζουν όλα τα παιδιά του σχολείου. Θέλει σταθερό χέρι και πολύ υπομονή!
και λίγη περισσότερη φυσική . . .
όταν το σύρμα ακουμπά τη συρμάτινη διαδρομή τότε το κύκλωμα με τον βομβητή κλείνει και έτσι ακούμε τον ήχο. Όταν το σύρμα δεν ακουμπά τότε το κύκλωμα είναι ανοιχτό και ο βομβητής δεν λειτουργεί
Τα απαραίτητα υλικά για το κύκλωμα μπορείς να τα αγοράσεις από ένα μαγαζί με ηλεκτρικά ή ηλεκτρονικά είδη ή να τα ζητήσεις από έναν ηλεκτρολόγο. Στο κέντρο της Αθήνας, στην πλατεία Καρύτση έχει τα καλύτερα καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών με πολύ καλές τιμές.
ΕΙΝΑΙ ελληνικό, είναι δροσερό, καταπιάνεται με ένα μάθημα που δεν είναι και από τα... καλύτερα αρκετών μαθητών και φιλοδοξεί να κάνει την επιστήμη της φυσικής αγαπητή σε γονείς και μαθητές.
Το ιστολόγιο της http://tinanantsou.blogspot.com είναι γεμάτο από ιδέες για να κάνετε με τα παιδιά σας πειράματα φυσικής στο σπίτι με απλά υλικά και χωρίς να κινδυνεύετε να... ανατινάσσεται κάτι! Φτιάξτε λοιπόν τον οικιακό σας... σαλταπήδα, έναν παπαγάλο που θα ισορροπεί στη μύτη σας, τη φλογέρα των Ινδιάνων, χωρέστε ένα κοτέτσι μέσα σε ένα πλαστικό κύπελλο και βάλτε στοιχήματα που θα ξέρετε από την αρχή πως θα κερδίσετε εκμεταλλευόμενοι τις αρχές της φυσικής. Ένας ιστότοπος ιδανικός για να τον προτείνετε σε παιδιά ηλικίας από 5 μέχρι 15 χρόνων, αλλά και πολύ ενδιαφέρων για εκπαιδευτικούς και γονείς.
Κάντε κλικ στο παραπάνω σύνδεσμο. Είναι ένα καταπληκτικό βίντεο για το Σύμπαν που δημοσιεύθηκε στο αγαπημένο μου σάιτ φυσικής Physics 4u .
Το βίντεο ξεκινάει από τα Ιμαλάια για να φτάσει στο απώτατο άκρο του Κόσμου και στην αρχή του, το Big Bang. Έναν Κόσμο που περιέχει περίπου 100 δισεκατομμύρια άστρα μόνο στον Γαλαξία μας, και κατά προσέγγιση 125 δισεκατομμύρια γαλαξίες (εκ των οποίων μόνο οι 3.000 είναι ορατοί). Έναν Κόσμο που έχει διάμετρο περίπου 40 δισεκατομμύρια έτη φωτός, ενώ το παρατηρήσιμο Σύμπαν είναι μόνο 13.7 δισ. έτη φωτός. Άρα μπορούμε να δούμε ένα απειροελάχιστο μόνο κομμάτι του Σύμπαντος. Πώς λοιπόν να πιστέψουμε ότι η Γη μας είναι ο μοναδικός τόπος με συνθήκες κατάλληλες για την ‘σπορά’ της όποιας ζωής;
Το βίντεο δημιουργήθηκε από αστροφυσικούς του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη.
Θα σας μαγέψει, αξίζει τον χρόνο σας.
Για να έχεις ένα κουκλάκι που κάνει τούμπες στο δωμάτιό σου . ..
Υλικά
1 μπαλάκι του ping pong
1 γυάλινη μπίλια
χαρτόνι
ψαλίδι
σελοτέιπ
Βήματα
1. Κόβουμε το μπαλάκι του ping pong στη μέση με το ψαλίδι ή με κοπίδι.
2. Φτιάχνουμε ένα κύλινδρο με χαρτόνι διαμέτρου ίσης με τη διάμετρο από το μπαλάκι του ping pong.
3. Κολλάμε τον κύλινδρο στο ένα από τα δύο κομμένα μπαλάκια και βάζουμε μέσα την μπίλια.
4. Κλείνουμε το ελεύθερο άκρο του κυλίνδρου με το άλλο κομμένο μπαλάκι. Ο σαλταπήδας είναι έτοιμος.
5. Τοποθετούμε τον σαλταπήδα σε ένα κεκλιμένο επίπεδο και αυτός κατεβαίνει κάνοντας μοναδικά κόλπα!
Και λίγη περισσότερη φυσική . . .
Καθώς ο σαλταπήδας κατεβαίνει την κατηφόρα, η μπίλια στο εσωτερικό του μετακινείται και έτσι αλλάζει το κέντρο βάρος του και κάνει την τούμπα. Η μπίλια έχει δυναμική ενέργεια γιατί βρίσκεται σε ύψος και κατεβαίνοντας αποκτά κινητική ενέργεια.
Μπορούμε να ζωγραφίσουμε τον σαλταπήδα μας με διάφορα σχέδια και να κάνουμε αγώνες ταχύτητες φτιάχνοντας πίστες καθόδου.
Καλή διασκέδαση!
Διάρκεια κατασκευής : 30 λεπτά Κείμενο- φωτογραφίες- ιδέα: Τίνα Νάντσου
1. Κλείνουμε τα μάτια μας με ένα μαντήλι. 2. Ένας φίλος μας μας δίνει να δοκιμάσουμε κάτι γλυκό, κάτι ξινό, κάτι πικρό και κάτι αλμυρό. Προσπαθούμε να καταλάβουμε τι είναι αυτό που γευόμαστε και ποιο μέρος της γλώσσας μας αντιλαμβάνεται το γλυκό, το πικρό, το ξινό και το αλμυρό. Σε κάθε αλλαγή γεύσης ξεπλένουμε το στόμα μας με νερό για να μην μπερδεύουμε τις γεύσεις.
Τα παιδιά διασκεδάζουν πολύ με το συγκεκριμένο πείραμα. Στην τάξη έγινε χαμός από γέλια!
Για να κερδίσεις όλα τα στοιχήματα με τους φίλους σου
Υλικά
1 ποτήρι
1 χαρτόνι
1 μανταρίνι
1 χαρτόκουτο ή σπιρτόκουτο
Βήματα
1.Τοποθετούμε το χαρτόνι πάνω στο στόμιο του ποτηριού .
2.Βάζουμε το κουτάκι πάνω στο χαρτόνι και από πάνω τοποθετούμε το μανταρίνι.
3.Χτυπάμε το χαρτόνι απότομα με τον δείκτη μας. Που λέτε ότι θα πάει το μανταρίνι;
Το χαρτόνι μαζί με το κουτάκι θα φύγουν πάνω στο τραπέζι αλλά το μανταρίνι θα πέσει μέσα στο ποτήρι! Αν δεν πέσει το μανταρίνι μέσα στο ποτήρι τότε δεν τραβήξατε όσο απότομα χρειάζεται το χαρτόνι.
Και λίγη περισσότερη φυσική . . .
Το μανταρίνι ,λόγω αδράνειας, δεν ακολουθεί την κίνηση του χαρτονιού και του κουτιού και μένει στην αρχική του θέση και έτσι πέφτει μέσα στο ποτήρι!
Διάρκεια πειράματος : 5 λεπτά
Βαθμός δυσκολίας : 1/5
Εφαρμογή : Φυσική Ε' Δημοτικού Μηχανική, Φυσική Β' Γυμνασίου Νόμοι του Νεύτωνα Αδράνεια και Φυσική Α' Λυκείου Νόμοι του Νεύτωνα Αδράνεια
Για να κερδίσεις όλα τα στοιχήματα με τους φίλους σου
Που θα πάει το κέρμα;
Υλικά
1 ποτήρι
1 χαρτόνι
1 κέρμα
Βήματα
1.Τοποθετούμε το χαρτόνι πάνω στο στόμιο του ποτηριού .
2.Βάζουμε το κέρμα πάνω στο χαρτόνι.
3.Χτυπάμε το χαρτόνι απότομα με τον δείκτη μας. Που λέτε ότι θα πάει το κέρμα;
Το χαρτόνι θα φύγει πάνω στο τραπέζι αλλά το κέρμα θα πέσει μέσα στο ποτήρι!
Και λίγη περισσότερη φυσική . . .
Αδράνεια είναι η ιδιότητα των σωμάτων να αντιστέκονται σε κάθε μεταβολή της κινητικής τους κατάστασης. Το κέρμα ,λόγω αδράνειας,δεν ακολουθεί την κίνηση του χαρτονιού και μένει στην αρχική του θέση και έτσι πέφτει μέσα στο ποτήρι!
Περισσότερα για το πείραμα και συναδελφοι αμφισβητούν ότι είναι πείραμα αδράνειας
Βαθμός δυσκολίας : 1/5
Εφαρμογή : Φυσική Ε' Δημοτικού Μηχανική, Φυσική Β' Γυμνασίου Νόμοι του Νεύτωνα Αδράνεια και Φυσική Α' Λυκείου Νόμοι του Νεύτωνα Αδράνεια
2.Κολλάμε στη μία λωρίδα 7 καλαμάκια στη σειρά, αφήνοντας ένα δάκτυλο κενό ανάμεσα στο κάθε καλαμάκι.
3.Κολλάμε πάνω στη σειρά από τα καλαμάκια και παράλληλα στην λωρίδα από χαρτόνι τη δεύτερη λωρίδα, κάνουμε δηλαδή ένα καλαμοσάντουιτς!
4.Κόβουμε το κάτω άκρο από τα καλαμάκια φτιάχνοντας μία κλίμακα.
5.Βουλώνουμε τα καλαμάκια στο κάτω άκρο με πλαστελίνη.
6.Ζωγραφίζουμε τα χαρτόνια μας με διάφορα σχέδια ή νότες. Το μουσικό μας όργανο είναι έτοιμο!
7.Βάζουμε στο στόμα μας τα καλαμάκια κάθετα προς τα κάτω και φυσάμε μέσα στις τρύπες διαδοχικά.
Και λίγη περισσότερη φυσική . . .
Κάθε φορά που φυσάμε μέσα σε κάθε καλαμάκι δημιουργούμε δονήσεις του αέρα που περιέχει. Όσο μικρότερο είναι ένα καλαμάκι, δηλαδή όσο λιγότερο αέρα περιέχει, τόσο πιο διαπεραστικός είναι ο ήχος που παράγει.
1.Κάνουμε μία τρύπα στον πάτο του πλαστικού ποτηριού με το κατσαβίδι ή με ένα σύρμα που το έχουμε πυρώσει στην άκρη του ώστε να τρυπά τα πλαστικά.
2.Περνάμε έναν σπάγκο 1 μέτρου μέσα στην τρύπα και στο ένα άκρο δένουμε έναν συνδετήρα ώστε να μην βγαίνει το σκοινί όταν το τραβάμε.
3.Βρέχουμε ένα σφουγγάρι με νερό και τυλίγουμε το βρεγμένο σφουγγάρι γύρω από τον σπάγκο.
4.Τραβάμε με κοφτές κινήσεις το σφουγγάρι σφίγγοντάς το πάνω στον σπάγκο.
Τότε παράγεται ήχος όμοιος με το κακάρισμα κότας.
Και λίγη περισσότερη φυσική . . .
Η ακανόνιστη επαφή του σφουγγαριού με τον σπάγκο προκαλεί τραντάγματα που μέσα από τον σπάγκο μεταφέρονται στο ποτήρι. Το εσωτερικό του ποτηριού δρα ως μεγάφωνο που συγκεντρώνει τα ηχητικά κύματα και τα διώχνει προς τα έξω
Για να παρατηρείς τον κόσμο ανάποδα αλλά και για να ζωγραφίζεις όπως ζωγράφιζαν τον μεσαίωνα . . .
Υλικά
2 ρολά κουζίνας χωρίς το χαρτί
μαύρο χαρτόνι
ρυζόχαρτο
1 μεγεθυντικό φακό
κόλλα
σέλοτειπ
Βήματα
1. Στερεώνουμε τον μεγεθυντικό φακό πάνω στο μικρότερο ρολό με σέλοτέιπ ή μονωτική ταινία.
2. Βάζουμε στο εσωτερικό του ρόλο μαύρο χαρτόνι.
3. Τοποθετούμε το μικρό ρολό μέσα στο μεγάλο, και στο ελεύθερο άκρο στερεώνουμε το ρυζόχαρτο.
4. Κρατάμε την κατασκευή μας κοντά στο παράθυρο, με τον φακό να κοιτά προς τα έξω. Εστιάζουμε στην εικόνα που μας ενδιαφέρει κάνοντας ζουμ με τα δύο ρολά.
Πάνω στο ρυζόχαρτο σχηματίζεται η εικόνα που βλέπουμε ανεστραμμένη.
Και λίγη περισσότερη φυσική. . .
Οι φωτεινές ακτίνες, που έρχονται από το παράθυρο, περνούν μέσα από τον μεγεθυντικό φακό. Ο φακός τις διαθλά και τις αναγκάζει να δημιουργήσουν ένα πραγματικό είδωλο τουπαραθύρου , ανεστραμμένο πάνω στο ρυζόχαρτο.
2. Τρίβουμε στο λουσμένο κεφάλι μας το μπαλόνι για 2 λεπτά.
3. Απομακρύνουμε αργά το μπαλόνι από το κεφάλι μας. Το μπαλόνι παίρνει μαζί του και τα μαλλιά μας!
4. Πλησιάστε δύο μπαλόνια που είναι φορτισμένα μεταξύ τους. Τι παρατηρείτε; Γιατί γίνεται αυτό;
5. Πλησιάστε ένα φορτισμένο μπαλόνι στον τοίχο. Τι παρατηρείτε; Γιατί γίνεται αυτό;
Και λίγη περισσότερη φυσική . . .
Χάρη στο στατικό ηλεκτρισμό τα μαλλιά μας κολλάνε πάνω στο μπαλόνι και έτσι όταν απομακρύνουμε το μπαλόνι από το κεφάλι μας αποκτάμε τα μαλλιά του τρελοεπιστήμονα!
Η τριβή δημιουργεί φορτία στα σώματα . Αν είναι ομώνυμα απωθούνται αν είναι ετερώνυμα έλκονται. Εξαιτίας της τριβής φεύγουν ηλεκτρόνια από το ένα αντικειμενο και μεταπηδούν στο άλλο. Τα αντικείμενα που χάνουν ηλεκτρόνια είναι θετικά φορτισμένα ενώ αυτά που κερδίζουν ηλεκτρόνια είναι αρνητικά φορτισμένα.
Ο στατικός ηλεκτρισμός προκαλεί και τις αστραπές! Οι παγοκρύσταλλοι συγκρούονται στα σύννεφα λόγω των ρευμάτων αέρα και παράγονται ηλεκτρικά φορτία.
Τα δύο είδη ηλεκτρισμού NOESIS
Τα δύο είδη ηλεκτρισμού
Ένας Γάλλος φυσικός, ο Ντυφέ (Francois de Gisternay Dufay), ανακοίνωσε το 1733 την ύπαρξη δυο τύπων ηλεκτρισμού.
Ο ένας, που προερχόταν από το τρίψιμο γυαλιού ονομάστηκε “υαλώδης”, ενώ ο άλλος που δημιουργόταν από το κεχριμπάρι “ρητινώδης”.
Παρατήρησε ακόμα οτι μεταξύ σωμάτων με το ίδιο είδος ηλεκτρισμού ασκούνται απωστικές δυνάμεις, ενώ μεταξύ σωμάτων με διαφορετικό είδος ηλεκτρισμού ελκτικές δυνάμεις.https://www.noesis.edu.gr/
Το πείραμα του Φράκλιν
Το πείραμα του Βενιαμίν Φραγκλίνου με τον χαρταετό (λιθογραφία).
Στο πείραμα αυτό ο Φραγκλίνος έδεσε ένα κλειδί στο μεταξένιο νήμα ενός χαρταετού, τον οποίο πέταξε στη διάρκεια μιας καταιγίδας. Σύντομα διαπίστωσε ότι το μεταλλικό κλειδί είχε φορτιστεί ηλεκτρικά, μια και όταν πλησίασε σε αυτό το χέρι του, δημιουργήθηκαν σπινθήρες και ένιωσε ένα σοκ. Ο ηλεκτρισμός πέρασε από τα σύννεφα στο κλειδί μέσω του νήματος. Έτσι ο Φραγκλίνος απέδειξε ότι ο κεραυνός είναι μια ηλεκτρική εκκένωση μεταξύ του σύννεφου και του εδάφους.https://www.noesis.edu.gr/
Ως κεραυνός ορίζεται η ηλεκτρική εκκένωση, δηλαδή ένας γιγαντιαίος σπινθήρας, που παρατηρείται συνήθως κατά τη διάρκεια καταιγίδων. Αποτελεί την φυσική διαδικασία απομάκρυνσης του ηλεκτρικού φορτίου από τα καταιγιδοφόρα νέφη, τα οποία φορτίζονται μέσω των συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των εκατομμυρίων σωματιδίων πάγου (παγοκρύσταλλοι, χαλάζι) που περιέχουν. Το τελικό αποτέλεσμα των συγκρούσεων είναι η εμφάνιση θετικού φορτίου στην κορυφή των νεφών και αρνητικού στη βάση τους. Κατ’ αντιστοιχία, στο έδαφος κάτω από τη βάση των νεφών εμφανίζεται θετικό φορτίο. Όταν η διαφορά δυναμικού μεταξύ της αρνητικά φορτισμένης βάσης των νεφών και του θετικά φορτισμένου εδάφους ξεπεράσει ένα ορισμένο όριο, προκαλείται ηλεκτρική εκκένωση και εκδηλώνεται ο κεραυνός.
2. Τι είναι η βροντή;
Ένας κεραυνός θερμαίνει τον αέρα μέσα από τον οποίο διέρχεται μέχρι και τους 30.000 °C, θερμοκρασία η οποία είναι 5 φορές μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία στην επιφάνεια του ήλιου! Αυτή η ακραία θέρμανση προκαλεί την βίαιη διαστολή του αέρα σε σημείο που εκρήγνυται, δημιουργώντας έτσι ένα έντονο ωστικό κύμα το οποίο ταξιδεύει προς όλες τις διευθύνσεις. Αυτό το ακουστικό κύμα ονομάζεται βροντή και εμφανίζεται μετά την εκδήλωση του κεραυνού, λόγω της μεγάλης διαφοράς μεταξύ της ταχύτητας διάδοσης του φωτός και του ήχου.
3. Σε τι διαφέρει ο κεραυνός από την αστραπή;
Η ηλεκτρική εκκένωση που δημιουργείται είτε μέσα σε ένα νέφος, είτε μεταξύ δύο νεφών ονομάζεται αστραπή, ενώ αν δημιουργηθεί μεταξύ ενός νέφους και του εδάφους ονομάζεται κεραυνός (Εικόνα). Η πλειοψηφία των ηλεκτρικών εκκενώσεων κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, ενώ μόλις περίπου το 1/5 αυτών είναι κεραυνοί.
4. Εμφανίζονται κεραυνοί χωρίς να βρέχει;
Ηλεκτρική δραστηριότητα υπάρχει πάντα όταν εμφανίζονται καταιγιδοφόρα νέφη (σωρειτομελανίες/cumulonimbus), και τις περισσότερες φορές οι καταιγίδες προκαλούν κεραυνούς. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες παρατηρούνται κεραυνοί χωρίς την παρουσία υετού (βροχή, χαλάζι, χιόνι). Σε αυτές τις περιπτώσεις αναφερόμαστε στις λεγόμενες ξηρές καταιγίδες, οι οποίες εμφανίζονται σε περιοχές όπου η ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται από χαμηλά ποσά υγρασίας, με αποτέλεσμα ο υετός των νεφών να εξατμίζεται πριν φτάσει στο έδαφος. Οι κεραυνοί που εκδηλώνονται από ξηρές καταιγίδες αποτελούν συχνά αιτία πρόκλησης δασικών πυρκαγιών.
