Η μικρότερη ταινία του κόσμου

Θέλοντας να επιδείξουν τις καλλιτεχνικές τους ικανότητες ερευνητές της IBM δημιούργησαν μια ταινία, η οποία μάλιστα ήδη κέρδισε ένα βραβείo - αυτό των ρεκόρ Γκίνες για τη «μικρότερη» ταινία στον κόσμο. Οταν λέμε μικρότερη, δεν εννοούμε σε διάρκεια αλλά σε μέγεθος, αφού στην ταινία των επιστημόνων της IBM πρωταγωνιστούν άτομα άνθρακα!

Με «πρωταγωνιστές» άτομα άνθρακα

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές κατάφεραν να «χειριστούν» μερικές δεκάδες άτομα άνθρακα και με την τεχνική κινουμένων σχεδίων που είναι γνωστή ως stop-motion να φτιάξουν την ταινία. Η ταινία τιτλοφορείται «Ενα αγόρι και το άτομό του» (A Boy and His Atom) και σύμφωνα με το «σενάριο» ένα νεαρό αγόρι παίζει και χορεύει παρέα με ένα «μπαλάκι».

Οι επιστήμονες τοποθέτησαν αρχικά επάνω σε μια επιφάνεια χαλκού τα άτομα που θα «έπαιζαν» στην ταινία και τη σκηνοθέτησαν χρησιμοποιώντας ένα τεράστιο πανίσχυρο μικροσκόπιο που λειτουργεί σε θερμοκρασία -268 βαθμών Κελσίου και μπορεί να μεγεθύνει εικόνες κατά 100 εκατομμύρια φορές.

Διάρκεια 90 δευτερολέπτων

Η ταινία αποτελείται από 242 καρέ και έχει διάρκεια 90 δευτερολέπτων. Για τη δημιουργία της συμμετείχαν τέσσερις ερευνητές που εργάζονταν 18 ώρες ημερησίως επί δύο εβδομάδες.

Η δημιουργία της μικρότερης ταινίας στον κόσμο αποδεικνύει την ολοένα μεγαλύτερη ικανότητα των επιστημόνων να χειρίζονται την ύλη ακόμη και σε ατομικό επίπεδο. Η τεχνική και η εργασία πίσω από την ταινία μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς συστημάτων και τεχνολογιών αποθήκευσης δεδομένων - πρόκειται για συστήματα που θα βασίζονται στη χρήση ακόμη και ενός μεμονωμένου ατόμου.

«Δεν πρόκειται για ένα σπουδαίο επιστημονικό επίτευγμα. Αυτό που στην πραγματικότητα επιτυγχάνεται με αυτή την ταινία είναι να εισαχθούν τα παιδιά αλλά και οι μεγαλύτεροι στον κόσμο των μαθηματικών, της τεχνολογίας και της επιστήμης γενικότερα» αναφέρει οΑντρέας Χάινριχ, στέλεχος της IBM.

Το μικροσκόπιο

Το μικροσκόπιο που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές είναι βραβευμένο με... Νομπέλ. Το 1981 οι Ελβετοί Γκερντ Μπίνινγκ και Χάινριχ Ρόρερ κατασκεύασαν στα εργαστήρια της IBM της Ζυρίχης ένα μικροσκόπιο που ονομάστηκε Μικροσκόπιο Σάρωσης Σήραγγας (STM). Με αυτό μπορούμε να επιτύχουμε μεγέθυνση πάνω από 100 εκατομμύρια φορές. Μόλις πέντε χρόνια αργότερα - το 1986 - οι δύο επιστήμονες μαζί με τον Ερνστ Ρούσκαμοιράστηκαν το βραβείο Νομπέλ Φυσικής.

Το μικροσκόπιο STM βασίζεται στο κβαντικό φαινόμενο σήραγγας. Αν δύο άτομα, π.χ. υδρογόνου, βρεθούν κοντά το ένα με το άλλο, τότε είναι πιθανόν το Α άτομο να βρεθεί σύμφωνα με τις αρχές της κβαντομηχανικής κοντά στο άλλο άτομο Β, έστω και αν αυτό απαγορεύεται ενεργειακά - να ξεπεράσει δηλαδή το άτομο Α το ενεργειακό φράγμα που το χωρίζει από το Β και να «ανοίξει μια σήραγγα» για να βρεθεί κοντά του.

Το STM μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εφαρμογές στη φυσική και στη μικροηλεκτρονική ημιαγωγών. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στη χημεία, για τη μελέτη των αντιδράσεων επιφάνειας και τον ρόλο της κατάλυσης. Είναι συγχρόνως δυνατόν να μελετηθούν με το μικροσκόπιο οι δομές οργανικών μορίων που έχουν σταθεροποιηθεί σε μια επιφάνεια. Μεταξύ άλλων εφαρμογών, αυτή η τεχνική έχει εφαρμοστεί στη μελέτη των μορίων DNA.

Πηγή: Το Βήμα