Αντίο στον John Nash

O Τζον Νας το 1950, την ημέρα απόκτησης του διδακτορικού του από το Princeton

Η είδηση του θανάτου του κορυφαίου Αμερικανού μαθηματικού Τζον Νας (1928-2015), το περασμένο Σάββατο σε τροχαίο που έγινε στο New Jersey των ΗΠΑ, προκάλεσε την παγκόσμια συγκίνηση. Ο Νας υπήρξε ο πρώτος επιστήμονας που έχει βραβευτεί με δύο κορυφαία Βραβεία, το Άμπελ φέτος, για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη της θεωρίας των μη-γραμμικών, μερικών διαφορικών εξισώσεων με εφαρμογές στη γεωμετρική ανάλυση, και το Νόμπελ Οικονομικών το 1994, για τη συμβολή του στην ανάπτυξη της θεωρίας παιγνίων.
Ο Νας σκοτώθηκε μαζί με τη γυναίκα του Αλίσια, όταν ο οδηγός του ταξί στο οποίο επέβαιναν έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου, το οποίο και έπεσε πάνω σε προστατευτικό κιγκλίδωμα. Το ζευγάρι επέστρεφε στο σπίτι του από το αεροδρόμιο, ύστερα από το ταξίδι τους στη Νορβηγία όπου ο Νας παρέλαβε, μαζί με τον μαθηματικό Λιούις Νίρενμπεργκ, το Βραβείο Άμπελ από την Νορβηγική Ακαδημία Επιστημών και Γραμμάτων.
«Τα αξιοθαύμαστα επιτεύγματα του Τζον Νας ενέπνευσαν γενιές μαθηματικών, οικονομολόγων και επιστημόνων», δήλωσε στους New York Times ο Christopher L. Eisgruber, πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Princeton στο οποίο ο Νας υπήρξε καθηγητής. «Η ιστορία της ζωής του με την Αλίσια», συμπλήρωσε ο Eisgruber, «συγκίνησε, επίσης, εκατομμύρια αναγνωστών αλλά και θεατών του κινηματογράφου, οι οποίοι θαύμασαν τη γενναιότητα του ζευγαριού που βρέθηκε αντιμέτωπο με τόσες προκλήσεις».
H ζωή του Τζον Νας έγινε ευρύτερα γνωστή από την ταινία του Ρον Χάουαρντ, Ένας υπέροχος άνθρωπος (2001) με πρωταγωνιστή τον Ράσελ Κρόου, στην οποία παρουσιάζεται η προσπάθειά του μαθηματικού και οικονομολόγου να υπερβεί τα προβλήματα ψυχιατρικής φύσης που τον απασχόλησαν περισσότερο από 30 χρόνια.
Η θεωρία του του Νας για τα μη-συνεργατικά παίγνια, η οποία δημοσιεύθηκε το 1950 και έγινε γνωστή ως Ισορροπία Νας, παρέχει ένα εννοιολογικά απλό, αλλά ισχυρό μαθηματικό εργαλείο για την ανάλυση ενός ευρέου φάσματος ανταγωνιστικών καταστάσεων : από τις εταιρικές αντιπαλότητες μέχρι τη λήψη νομοθετικών αποφάσεων. Η προσέγγιση του Νας είναι σήμερα ευρύτατα διαδεδομένη στο πεδίο της οικονομικής επιστήμης και σε ολόκληρο το φάσμα των κοινωνικών επιστημών, ενώ έχει βρει εφαρμογές σε αρκετά ακόμα πεδία, όπως εκείνο της εξελικτικής βιολογίας.
O καθηγητής των Μαθηματικών στο Princeton, Harold W. Kuhn, ο οποίος πέθανε το 2014 και υπήρξε παλιός φίλος και συνάδελφός του Νας, είχε πει για εκείνον : «νομίζω, ειλικρινά ότι στον 20ο αιώνα δεν υπήρξαν αρκετές μεγάλες ιδέες στον τομέα της οικονομίας. Ανάμεσα στις δέκα κορυφαίες ιδέες αυτού του πεδίου βρίσκεται, σίγουρα, η Ισορροπία Νας». Ο οικονομολόγος από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο Roger Myerson προχώρησε ακόμη περισσότερο, συγκρίνοντας τον αντίκτυπο της Ισορροπίας Νας στην οικονομία με την ανακάλυψη της διπλής έλικας του DNA στις βιολογικές επιστήμες.
Αρκετοί μαθηματικοί θεωρούν, επίσης, ότι η συνεισφορά του Νας στην εξέλιξη των καθαρών μαθηματικών υπήρξε σημαντικότερη από το έργο του στη θεωρία παιγνίων για το οποίο τιμήθηκε με Νόμπελ, τονίζοντας τη μεγάλη σημασία που είχε για την επιστήμη των μαθηματικών η προσφορά του Νας στη λύση του δύσκολου προβλήματος διαφορικής γεωμετρίας που προέρχεται από το έργο του μαθηματικού του 19ου αιώνα Μπέρναρντ Ρίμαν.
«Η Τζέιν Όστεν έγραψε έξι μυθιστορήματα», τόνισε στην εφημερίδα New York Times ο καθηγητής μαθηματικών στο Harvard Barry Mazur,ο οποίος όταν ήταν νέος στο ΜΙΤ ο Νας δίδασκε εκεί. «Νομίζω ότι η προσφορά του Νας στα καθαρά μαθηματικά είναι ανάλογου επιπέδου. Έγραψε πάρα πολύ λίγα πράγματα πάνω σε διαφορετικά θέματα, τα οποία όμως είχαν τεράστιο αντίκτυπο στην επιστήμη. Δεν μπορείς να βρεις αρκετούς μαθηματικούς σήμερα που να προσεγγίζουν την επιστήμη και τα σημαντικά προβλήματά της με αυτόν τον τρόπο».

Πηγή : New York Times  μετάφραση Θαλής και Φίλοι