Περί covid-19 και συγκρίσεων με τη γρίπη.

του Γιώργου Παππά απο το fb

Φαίνεται πως ένα από τα αγαπημένα επιχειρήματα όσων θεωρούν ότι η ιστορία με τον covid-19 είναι παραμύθι/συνωμοσία/υπερβολή, είναι η σύγκριση με την εποχική γρίπη. Μια παραλλαγή αυτού του επιχειρήματος λέει, ότι “Το 2014-15 η γρίπη σκότωσε 4000 άτομα και τώρα γίνεται όλος αυτός ο πανικός για 200 θανάτους;” ή κάτι παρόμοιο. Εκ πρώτης όψεως το επιχείρημα μοιάζει συγκλονιστικό και τα νούμερα φαίνονται συντριπτικά. Συχνά συνοδεύεται και από το σχετικό γράφημα από την έκθεση του ΕΟΔΥ (διάγραμμα 9 εδώ https://eody.gov.gr/…/01/etisia_ekthesi_gripis_2018_2019.pdf). Η σύγκριση αυτή υπονοεί λοιπόν ότι, “κοίτα, μας έχετε πρήξει για 200 θανάτους και έχετε καταπιεί τους 4000”, συγκρίνοντας απευθείας τα δυο νούμερα, το 200 με το 4000 δηλαδή.Τι σημαίνουν όμως τα νούμερα που δείχνει το συγκεκριμένο γράφημα; Το γράφημα δείχνει το σύνολο των εκτιμώμενων θανάτων που αποδίδονται στη γρίπη στο σύνολο του Ελληνικού πληθυσμού. Φυσικά τα νούμερα αυτά αφορούν όσους νόσησαν, που όπως μας πληροφορεί η ίδια η έκθεση ανέρχονται περίπου στο 5-15% του πληθυσμού, που για τις ανάγκες της συζήτησης εδώ θα υποθέσουμε ότι είναι το 10%, δηλαδή περίπου 1,000,000 άτομα.

Εδώ κανείς αρχίζει να υποψιάζεται ποιο είναι το πρόβλημα με την αρχική σύγκριση.

Για να καταλάβουμε τι σημαίνουν οι 4000 θάνατοι, θα πρέπει να τους βάλουμε στο σωστό πλαίσιο, δηλαδή να δούμε πόσοι είναι σε σχέση με όσους νόσησαν, τουλάχιστον για αρχή. Οπότε, τα νούμερα που δίνει ο ΕΟΔΥ και κυμαίνονται ανάμεσα σε 300 και 4000, ανάλογα με τη χρονιά, και υποθέτοντας ότι κατά μέσο όρο νοσεί κάθε χρονιά το 10%, δηλαδή 1,000,000 άνθρωποι, σημαίνουν ότι τα ποσοστά θνησιμότητας της γρίπης είναι μεταξύ του 0.03% και 0.4% με δεδομένο ότι κάθε χρόνο θα νοσήσει περίπου ένα 10% του πληθυσμού. Γενικά, μπορεί να πει κανείς ότι ο μέσος όρος είναι 1,000 άνθρωποι το χρόνο στο 1,000,000. Αυτή είναι η εικόνα της κοινής γρίπης.

Και τι γίνεται με τον covid-19; Οι σοβαρές μελέτες που έχουν γίνει σε διάφορες περιπτώσεις (εδώ αποκλείουμε δηλαδή κάποιες ατυχείς προσπάθειες άσκησης πολιτικής επιρροής στην Αμερική), όπως πχ. στο κρουαζιερόπλοιο που τέθηκε σε καραντίνα ή από τα νούμερα σε διάφορες περιοχές όπου χτυπήθηκαν βαριά από τον ιό (Ιταλία, Νέα Υόρκη, Ισπανία, κλπ), δείχνουν σε ένα γενικό ποσοστό θνησιμότητας που είναι της τάξης του 1% χονδρικά και μπορεί να είναι και υψηλότερο. Αλλά δεν θα το χρησιμοποιήσουμε εδώ αυτό το νούμερο. Ας δούμε συγκεκριμένα τι έχει γίνει στην Ελλάδα για να καταλάβουμε και την εδώ κατάσταση. Οι 4000 θάνατοι της γρίπης συγκρίνονται με τους μέχρι τώρα καταγεγραμμένους θανάτους από covid-19. Για να έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα, θα μετρήσουμε την πρώτη φάση της διασποράς του ιού που περιέχει και την καραντίνα και αφορά σχεδόν αποκλειστικά την εσωτερική διασπορά και εξέλιξη του ιού, μετά από την πρώτη φάση της εισαγωγής των πρώτων κρουσμάτων. Η ύστερη φάση από τον Ιούλιο και μετά, είναι ακόμα νωρίς να πούμε τι έχει συμβεί και περιέχει ενδεχομένως μια συνεχή εισροή κρουσμάτων και είναι ακόμα σε εξέλιξη για να βγει το όποιο συμπέρασμα. Οπότε ας δούμε την πρώτη φάση όπου ας πούμε ότι τελειώνει αρχές Ιουνίου όπου τα κρούσματα και οι θάνατοι έχουν φτάσει πολύ κοντά στο να μηδενίσουν την αμέσως προηγούμενη περίοδο. Οπότε ας πούμε ότι μιλάμε για 3000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 180 θανάτους (4 Ιουνίου). Πως συγκρίνουμε αυτά τα νούμερα με τα προηγούμενα; Η απάντηση είναι σχετικά απλή. Όπως πριν είχαμε 4000 εκτιμώμενους θανάτους σε 1,000,000 νοσήσαντες, έτσι και τώρα θα πρέπει να συγκρίνουμε τους 180 θανάτους με τους νοσήσαντες. Μια πρώτη προσέγγιση θα ήταν τα 3000 επιβεβαιωμένα κρούσματα, που θα έδινε ένα ποσοστό θνησιμότητας 6%, που μάλλον είναι πολύ μεγάλο. Είναι σίγουρο ότι τα πραγματικά κρούσματα πρέπει να ήταν περισσότερα από τα επιβεβαιωμένα, με κάποιους να λένε εως και 10 φορές περισσότερα. Επειδή εκείνη την περίοδο έγινε μια κάποια προσπάθεια ιχνηλάτησης των κρουσμάτων και είχαμε και την καραντίνα, είναι πιθανό τα κρούσματα που ξέφυγαν να μην ήταν τόσα πολλά, αλλά μπορούμε να πάρουμε ως άνω όριο το 10 φορές περισσότερα, που πάει το ποσοστό θνησιμότητας στο 0.6%. Κάνοντας αναγωγή στα νούμερα της κοινής γρίπης, μιλάμε για κάτι μεταξύ από 6,000 μέχρι 60,000 θανάτους αν αφήναμε τον covid-19 να κυκλοφορήσει στο 10% του πληθυσμού όπως και η κοινή γρίπη.

Και η τελευταία φράση κρύβει μια τεράστια λεπτομέρεια. Την κοινή γρίπη δεν την αφήνουμε να κυκλοφορήσει ανεξέλεγκτη. Υπάρχει μέρος του πληθυσμού που έχει ανοσία, έχουμε τα εμβόλια με τα οποία εμβολιάζονται οι ευπαθείς ομάδες, κλπ. Και όλα αυτά παίζουν το ρόλο τους στο να μην ξεπερνά η διασπορά αυτό το 15% του πληθυσμού, δηλαδή το 1,500,000 ανθρώπων. Με τον covid-19 δεν υπάρχει κανένα τέτοιο ανάχωμα. Δεν υπάρχει ανοσία, δεν υπάρχει εμβόλιο και φαίνεται ότι είναι και πιο μεταδοτικός από άλλους κορωνοϊούς. Άρα αν τον αφήναμε ανεξέλεγκτο δεν υπάρχει λόγος να τέλειωνε η ιστορία στο 15% και θα μπορούσε να φτάσει στο 70% ή και παραπάνω που είναι λέει το ποσοστό απαραίτητο για την ανοσία αγέλης. Μιλάμε δηλαδή για 7,000,000 νοσούντες με τους θανάτους να είναι μεταξύ 42,000 (0.6%) και 420,000 (6%). Ποιος θα ήθελε να κάνει αυτό το πείραμα;

Στην Σουηδία, όπου πόνταραν στην ατομική ευθύνη του καθενός με ελάχιστα μέτρα και στόχο την ανοσία αγέλης, έφτασαν στα 85,000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και σχεδόν 6,000 θανάτους (με πληθυσμό παρόμοιο με την Ελλάδα). Εκεί εκτιμούν ότι αντισώματα φαίνεται να έχει κάπου μεταξύ 1-5% του πληθυσμού, που σημαίνει ότι αντίστοιχο ποσοστό έχει νοσήσει κατά μέσο όρο (κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες, δηλαδή μερικές φορές το πλήθος των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων). Ούτε κατά διάνυα κοντά σε ανοσία αγέλης. Και τα νούμερά τους είναι συνεπή με την παραπάνω συζήτηση, δηλαδή θνησιμότητα μεταξύ 1% και 6%.

Τι σημαίνουν λοιπόν όλα αυτά; Αυτό που έγινε τον Μάιο ήταν ότι με τα μέτρα που πάρθηκαν και με την καλή μας τύχη σταματήσαμε αποτελεσματικά τη διασπορά του covid-19 με αποτέλεσμα να μην νοσήσουν πολλοί και οι θάνατοι να περιοριστούν. Οποιαδήποτε απευθείας σύγκριση αυτού του αποτελέσματος με την ελεύθερη δράση που θα μπορούσε να έχει ο ιός ή την δράση της κοινής γρίπης που δρα κάτω από τους δεδομένους περιορισμούς της υπάρχουσας ανοσίας και των εμβολιασμών, δεν έχει απολύτως κανένα νόημα. Αντιθέτως αν τα πράγματα ιδωθούν από την σωστή οπτική γωνιά, η εικόνα της μη δράσης μπορεί να είναι εφιαλτική και δεν υπάρχει καμία σύγκριση. Με την κατάσταση όπως έχει εξελιχθεί τώρα, φοβάμαι ότι πάμε για να ζήσουμε τα εφιαλτικά σενάρια.