Πριν από λίγο καιρό, όσοι αγαπούν την επιστήμη, και αναζητούν αξιόπιστες πληροφορίες για την ιστορία της, αντίκρυσαν στο Διαδίκτυο μία πρωτότυπη βάση δεδομένων που είναι αφιερωμένη εξολοκλήρου στην αρχαία επιστήμη. Πρόκειται για τον ιστότοπο Ancient Science Portal: μία δίγλωσση (ελληνικά, αγγλικά), πλούσια και καλαίσθητη βάση δεδομένων, που συλλέγει, οργανώνει και παρουσιάζει τις ψηφιακές πληροφορίες για την αρχαία επιστήμη που είναι δωρεάν διαθέσιμες στο Διαδίκτυο.
Η πρωτοβουλία (η ιδέα γεννήθηκε την περίοδο εγκλεισμού, στη διάρκεια της πανδημίας) ανήκει σε μία δραστήρια ομάδα καθηγητών και φοιτητών από το Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ. Ο Επ. Καθηγητής της Ιστορίας των Επιστημών του ΕΚΠΑ, Μιχάλης Σιάλαρος και η Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, Αναστασία Δοξανάκη απαντούν στις ερωτήσεις μας, και μάς βοηθούν να γνωρίσουμε καλύτερα το Ancient Science Portal και να ακολουθήσουμε τις διαδρομές που μάς προτείνει στην επιστημονική γνώση.Πρώτα απ’ όλα, πώς θα συστήνατε το Ancient Science Portal στους φίλους του ΘΑΛΗ;
Τα τελευταία χρόνια, η αρχαία επιστήμη έχει δημιουργήσει ένα αξιόλογο ψηφιακό αποτύπωμα στο Διαδίκτυο. Με άλλα λόγια, μπορεί πλέον να βρει κανείς πλούσιο δωρεάν ψηφιακό υλικό σε διάφορες ιστοσελίδες. Δυστυχώς, αυτές οι πληροφορίες δεν είναι εύκολα προσβάσιμες στους μη ειδικούς. Επομένως, η ανάγκη συλλογής, οργάνωσης και παρουσίασης αυτής της πληροφορίας είναι επιτακτική. Το Ancient Science Portal, λοιπόν, λειτουργεί ως «πύλη» (εξού και Portal) στον ψηφιακό κόσμο της αρχαίας επιστήμης.Υπάρχει κάποια αντίστοιχη πρωτοβουλία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό;
Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο, ούτε στην Ελλάδα ούτε στο εξωτερικό. Αυτός ακριβώς ήταν και ένας από τους λόγους δημιουργίας του Ancient Science Portal.Είναι ήδη διαθέσιμο και προσβάσιμο σε όλους το portal;
Ναι, το Ancient Science Portal είναι ήδη διαθέσιμο και δωρεάν προσβάσιμο στη διεύθυνση: https://www.ancientscienceportal.com/ Επίσης, και σε αυτό αξίζει ιδιαίτερη αναφορά, το Ancient Science Portal διαθέτει σελίδες στα παρακάτω κοινωνικά δίκτυα: Facebook, και Instagram. Οι σελίδες αυτές εμπλουτίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με υλικό που δεν υπάρχει στην ιστοσελίδα, επομένως αξίζει τον κόπο να τις παρακολουθεί κανείς.
Το Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι το μόνο που προσφέρει ανώτατη εκπαίδευση στην αρχαία επιστήμη στη χώρα. Στο πλαίσιο αυτών των μαθημάτων, γεννήθηκε η ανάγκη να δοθεί ψηφιακό υλικό στους φοιτητές μας. Η ανάγκη αυτή έγινε πιο έντονη κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, όταν το σύνολο της εκπαίδευσης γίνονταν με ψηφιακά μέσα. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, συγκροτήθηκε μιαν ομάδα από συναδέλφους και φοιτητές του Τμήματος με αίτημα: «ωραία, αφού δεν υπάρχει αυτό που χρειαζόμαστε, πάμε να το φτιάξουμε». Παιδί της πανδημίας, υπό μίαν έννοια, λοιπόν, το Ancient Science Portal. Ουδέν κακό αμιγές καλού.Γιατί ο αγγλικός τίτλος;
Όπως αναφέρθηκε, δεν υπάρχει αντίστοιχη πρωτοβουλία στο εξωτερικό. Επομένως, το Portal απευθύνεται κυριολεκτικά σε όλο τον κόσμο αφού προσφέρεται σε δύο γλώσσες (ελληνικά και αγγλικά). Οι περισσότεροι επισκέπτες είναι, για την ακρίβεια, από το εξωτερικό. Ο αγγλικός τίτλος, λοιπόν, προέκυψε ως ανάγκη. Αν θέλετε, στα ελληνικά, μπορείτε να το περιγράψετε ως «Πύλη για την Αρχαία Επιστήμη».Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για τη δομή του Ancient Science Portal. Τι περιλαμβάνει και τι μπορεί να βρει σε αυτό όποιος ενδιαφέρεται για την αρχαία επιστήμη;
Αυτήν τη στιγμή – και λέμε «αυτήν τη στιγμή» διότι το υλικό εμπλουτίζεται διαρκώς— θα βρείτε: (α) τις δωρεάν διαθέσιμες κριτικές εκδόσεις και μεταφράσεις των αρχαίων επιστημονικών κειμένων, (β) ψηφιοποιημένα αρχαία επιστημονικά χειρόγραφα, (γ) κατάλογο επιστημονικών περιοδικών και σειρών για την αρχαία επιστήμη, (δ) διαδραστικό χάρτη με τα πανεπιστήμια που προσφέρουν σχετικά προγράμματα σπουδών, (ε) καταλόγους μελετητών, επιστημονικών εταιρειών και λίστες αλληλογραφίας που ασχολούνται με την αρχαία επιστήμη, (στ) ψηφιακά εργαλεία που σχετίζονται με την αρχαία επιστήμη και το πολιτισμικό της υπόβαθρο (αρχαίες γλώσσες, ψηφιακούς χάρτες, κτλ.), και (ζ) ντοκιμαντέρ, διαλέξεις και διάφορα άλλα βίντεο σχετικά με την αρχαία επιστήμη.
Το Portal περιέχει έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας. Έτσι, έχει τη δυνατότητα να απευθύνεται ταυτόχρονα σε διαφορετικές ομάδες ενδιαφερομένων: μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητές, καθηγητές, και φυσικά στο ευρύ κοινό. Ο τρόπος χρήσης διαφέρει ανάλογα με το τι αναζητά ο κάθε ενδιαφερόμενος. Κάποιος, για παράδειγμα, μπορεί να αντλήσει υλικό για έρευνα ακαδημαϊκού επιπέδου από ψηφιοποιημένα χειρόγραφα ή άλλος να παρακολουθήσει ντοκιμαντέρ για την αρχαία επιστήμη. Ακόμη, οι θεματικές που παρουσιάζονται στα κοινωνικά δίκτυα του Portal (Instagram, Facebook) μπορούν να εμπνεύσουν εκπαιδευτικούς που αγαπάνε τη δουλειά τους και να μεταφέρουν κάτι αυτό αυτές στις αίθουσες διδασκαλίας.Υπάρχει, γενικότερα, ενδιαφέρον στην ελληνική κοινωνία για την αρχαία επιστήμη;
Εδώ υπάρχει ένα αξιοπερίεργο φαινόμενο. Από τη μία, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από την ελληνική κοινωνία για τα θέματα που σχετίζονται με την αρχαία επιστήμη— το βλέπουμε παντού, στις δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις. Από την άλλη, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας δεν καλύπτουν επαρκώς αυτό το πεδίο. Ακόμη και στις περιπτώσεις όπου γίνεται αυτό, αγνοείται κατά κανόνα η διάσταση της διάχυσης της ακαδημαϊκής γνώσης στην κοινωνία. Έτσι, η δημόσια αντίληψη περί αρχαίας επιστήμης διαμορφώνεται, δυστυχώς, κατά κανόνα από υπεραπλουστευμένες, συχνά συνωμοσιολογίες και γραφικές θεωρίες. Ελπίζουμε ότι το Ancient Science Portal θα βοηθήσει στη διάχυση της επιστημονικής γνώσης με έναν έγκριτο τρόπο.Πώς επιθυμείτε να εξελιχθεί το εγχείρημά σας;
Το Ancient Science Portal εμπλουτίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με νέο υλικό: αρχαία κείμενα, μεταφράσεις, βίντεο κ.τλ. Για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά προγραμματίζονται δύο νέες σημαντικές προσθήκες: (α) ένας ψηφιακός χάρτης που θα περιλαμβάνει τοποθεσίες και αντικείμενα που σχετίζονται με την αρχαία επιστήμη, και (β) μια σειρά podcast για την αρχαία επιστήμη. Σε κάθε επεισόδιο των podcast, ένας ιστορικός της επιστήμης (από την Ελλάδα ή το εξωτερικό) θα καλείται να απαντήσει σε διάφορα ερωτήματα σχετικά με το αντικείμενο της έρευνάς της/του με έναν απλό και προσιτό για το ευρύ κοινό τρόπο. Για παράδειγμα: Πώς χτίστηκε ο Παρθενώνας; Πίστευαν οι αρχαίοι ότι η Γη είναι επίπεδη; Ποιος σκότωσε την Υπατία; Ποιος κατέστρεψε τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας; κ.ά. Ευελπιστούμε ότι αυτές οι προσθήκες θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην αποστολή του Ancient Science Portal που είναι η διάχυση έγκριτης πληροφορίας σχετικά με την αρχαία επιστήμη με ένα σύγχρονο και ευχάριστο τρόπο.
Μιχάλης Σιάλαρος
Αναστασία Δοξανάκη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου