Η έκρηξη ενός αστέρα θα γίνει ορατή με γυμνό μάτι… από στιγμή σε στιγμή

Ένα αστρικό σύστημα, που βρίσκεται 3.000 έτη φωτός από τη Γη αναμένεται να γίνει ορατό με γυμνό μάτι. Πρόκειται για έκρηξη επαναληπτικού καινοφανούς αστέρα που συμβαίνει περίπου κάθε 80 χρόνια. Το T Coronae Borealis (Τ Βορείου Στεφάνου) εξερράγη για τελευταία φορά το 1946 και οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι θα το κάνει ξανά μεταξύ Μαρτίου και Σεπτεμβρίου του 2024

Ένας λευκός νάνος και ένας ερυθρός γίγαντας περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο. Το υλικό που ρέει από τον ερυθρό γίγαντα δημιουργεί έναν δίσκο προσαύξησης που τροφοδοτεί με πυρηνικά καύσιμα τον λευκό νάνο, προκαλώντας τις περιοδικές εκρήξεις του.

Αστρονόμοι σε όλο τον κόσμο περιμένουν ένα ουράνιο φαινόμενο που μπορούμε να δούμε μόνο μια φορά στη ζωή μας: την καταστροφική έκρηξη ενός καινοφανούς αστέρα που θα λάμψει έντονα στο στερέωμα, αλλάζοντας για λίγες ημέρες τον νυχτερινό «αστροχάρτη» στο βόρειο ημισφαίριο.

Η έκρηξη στον αστερισμό του Corona Borealis μπορεί να συμβεί ανά πάσα ώρα και στιγμή από τώρα έως και τον Σεπτέμβριο, και το θέαμα θα δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ενός νέου, φωτεινού αστεριού, μεταξύ των αστερισμών του Βοώτη και του Ηρακλή.
Η θέση του T Coronae Borealis βρίσκεται μέσα στον κύκλο με κόκκινο χρώμα.

Στο διπλό αστρικό σύστημα του T Coronae Borealis, γνωστό και ως «Blaze Star», ένας «νεκρός» λευκός νάνος βρίσκεται σε αιώνιο «χορό» με έναν γηρασμένο ερυθρό γίγαντα. Οι «ερυθροί γίγαντες» σχηματίζονται όταν τα άστρα έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα υδρογόνου (που έχουν μετατραπεί σε ήλιο) και έχουν ξεκινήσει την πυρηνική σύντηξη του ηλίου προς βαρύτερους πυρήνες. Οι «λευκοί νάνοι» είναι ότι απομένει από άστρα μικρής ή μεσαίας μάζας μετά την εξάντληση των πυρηνικών τους καυσίμων, αφού περάσουν το στάδιο του ερυθρού γίγαντα.

Κάθε 78 με 79 χρόνια, ο T Coronae Borealis συγκλονίζεται από ένα εκρηκτικό γεγονός, επειδή τα δύο αστέρια βρίσκονται σε «στενές», μεταξύ τους, τροχιές και αλληλεπιδρούν βίαια. Με την πάροδο των ετών, ο ερυθρός γίγαντας γίνεται όλο και πιο ασταθής καθώς θερμαίνεται, αποβάλλοντας τα εξωτερικά του στρώματα που προσγειώνονται στον λευκό νάνο.

Αυτή η ανταλλαγή αστρικής ύλης προκαλεί τη σταδιακή θέρμανση της ατμόσφαιρας του λευκού νάνου, μέχρι που προκαλεί θερμοπυρηνικές αντίδρασεις, με αποτέλεσμα την έκρηξη καινοφανούς.

Το σύστημα T Coronae Borealis εξερράγη για τελευταία φορά το 1946 και φέτος οι αστρονόμοι παρακολουθούν το αστρικό σύστημα μετρώντας αντίστροφα τις ημέρες… ή τους μήνες.

«Οι περισσότεροι καινοφανείς συμβαίνουν απροσδόκητα, χωρίς προειδοποίηση», εξηγεί ο Γουίλιαμ Κουκ, επικεφαλής του γραφείου παρακολούθησης περιβάλλοντος των μετεωροειδών της NASA.

Ο T Coronae Borealis είναι ένας από τους 10 «επαναλαμβανόμενους καινοφανείς» στον Γαλαξία. Γνωρίζουμε από την τελευταία έκρηξη του 1946 ότι το αστέρι εξασθενεί περίπου ένα έτος πριν αυξηθεί ραγδαία η φωτεινότητά του. Ο T Coronae Borealis άρχισε να εξασθενεί τον Μάρτιο του 2023, οπότε ορισμένοι ερευνητές εκτιμούν ότι η έκρηξη νόβα θα συμβεί το πολύ έως τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Το αστρικό σύστημα, που βρίσκεται 3.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη, συνήθως είναι πολύ αμυδρό για να το δούμε με γυμνό μάτι, αλλά εξαιτίας της έκρηξης αναμένεται να συναγωνιστεί σε λαμπρότητα τον Πολικό Αστέρα.

Για περίπου μία εβδομάδα μετά την έκρηξή του, το αστέρι θα είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού, κάτι που δεν θα ξανασυμβεί για τα επόμενα 79 χρόνια.

Σε περίπου 5 με 6 δισεκατομμύρια χρόνια, ο ήλιος μας θα γίνει και αυτός ένας κόκκινος γίγαντας, και αφού διασταλεί θα διαλύσει, πιθανότατα, τους λεγόμενους εσωτερικούς πλανήτες του ηλιακού συστήματος: τον Ερμή, την Αφροδίτη, τη Γη και τον Αρη και στο τέλος θα μετατραπεί σε λευκό νάνο.

πηγή: https://www.kathimerini.gr/life/science/562941433/i-katastrofiki-ekrixi-enos-astera-tha-fotisei-ton-oyrano-apo-stigmi-se-stigmi – https://blogs.nasa.gov/Watch_the_Skies/2024/02/27/view-nova-explosion-new-star-in-northern-crown/https://physicsgg.me/