Το σπάνιο «ραντεβού» της Αφροδίτης με τον Ηλιο

Ενα σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο, που παρατηρείται τέσσερις φορές κάθε 243 χρόνια, θα συμβεί στις 6 Ιουνίου και θα είναι ορατό εν μέρει και από την Ελλάδα.

Είναι η διάβαση της Αφροδίτης μπροστά από τον Ηλιο, που θα διαρκέσει μερικές ώρες. Η επόμενη διάβαση θα συμβεί το 2117. Πολλοί επιστήμονες θα παρατηρήσουν το φαινόμενο με διαστημικά τηλεσκόπια και με μεγάλο ενδιαφέρον επειδή τα δεδομένα που θα συγκεντρώσουν θα τους βοηθήσουν να βελτιώσουν τις τεχνικές ανίχνευσης μακρινών πλανητών που μπορεί να μοιάζουν με τη Γη.

Η Αφροδίτη είναι ένας αφιλόξενος κόσμος. Η επιφανειακή της θερμοκρασία φθάνει τους 460 βαθμούς και η πυκνή της ατμόσφαιρα από διοξείδιο του άνθρακα έχει αποτεφρώσει οποιοδήποτε διαστημικό ρομπότ παρέμεινε στο έδαφός της.

Οι διαβάσεις. Η διάβαση της Αφροδίτης συμβαίνει μόλις η τροχιά της ευθυγραμμιστεί με εκείνη της Γης, στο ίδιο ακριβώς επίπεδο. Αυτό συμβαίνει τέσσερις φορές κάθε περίπου δυόμισι αιώνες και οι φορές αυτές χωρίζονται σε δύο ζεύγη των οκτώ ετών. Το 2004 είχε συμβεί πάλι το φαινόμενο της διάβασης και ήταν θέαμα πρωτόγνωρο για όσους το είδαν.

Μάλιστα, λέγεται ότι μόνο έξι τέτοια φαινόμενα έχουν παρατηρηθεί (αν και υπάρχουν εικασίες ότι η διάβαση της Αφροδίτης είχε γίνει αντιληπτή από αρχαίους έλληνες αστρονόμους). Η πρώτη διάβαση είχε προβλεφθεί από τον Γιοχάνες Κέπλερ ότι θα συνέβαινε το 1631. Η επόμενη, το 1639, παρατηρήθηκε από τον Ιερεμία Χόροκς που αποπειράθηκε να υπολογίσει το μέγεθος της Αφροδίτης και την απόσταση της Γης από τον Ηλιο.

 Οι άλλες δύο διαβάσεις που πραγματοποιήθηκαν το 1761 και το 1769 συγκέντρωσαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και οργανώθηκαν αποστολές στα μήκη και τα πλάτη της Γης. Ο Τζέιμς Κουκ είχε εντολές να παρατηρήσει τη διάβαση της Αφροδίτης κατά την πρώτη του αποστολή και το έκανε από την Ταϊτή.

Εκείνη την εποχή οι αστρονόμοι έπεσαν με τα μούτρα να μελετήσουν το φαινόμενο επειδή ήθελαν να συγκεντρώσουν στοιχεία για να υπολογίσουν με ακρίβεια την έκταση του ηλιακού μας συστήματος. Από τη μελέτη των διαβάσεων το 1874 και το 1882 υπολογίστηκε η ακριβής απόσταση που μας χωρίζει από τον Ηλιο και είναι 149,59 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Exhibition: Measuring the Universe: from the Transit of Venus to the Edge of the Cosmos, Royal Observatory Greenwich, London, March 1 – September 2 2012

Ο δύσκολος στόχος. Τον προσεχή Ιούνιο οι επιστήμονες θα παρατηρήσουν το φαινόμενο για να βελτιώσουν τις μεθόδους ανίχνευσης εξωπλανητών. «Πρόκειται για έναν πολύ δύσκολο στόχο», εξηγεί η δρ Σούζαν Εγκρέιν από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Το φως ενός αστεριού είναι περίπου ένα δισεκατομμύριο φορές ισχυρότερο από εκείνο που αντανακλά ένας πλανήτης που περιφέρεται γύρω του. Επομένως το να παρατηρήσει κανείς έναν πλανήτη γύρω από ένα αστέρι που βρίσκεται αρκετά έτη φωτός μακριά μας είναι ένα αξιόλογο επίτευγμα. Και το να χρησιμοποιήσει κανείς το φως του πλανήτη για να αναλύσει τη σύσταση της ατμόσφαιράς του, ώστε να καταλάβει αν μπορεί να είναι κατοικήσιμος ή όχι, είναι κάτι ακόμα πιο δύσκολο αφού το φως του αστεριού επισκιάζει εκείνο του πλανήτη. Παρ' όλα αυτά, ελπίζουμε η διάβαση της Αφροδίτης να μας διδάξει πολλά πράγματα».

Πηγή: Τα Νέα
 http://earthsky.org/astronomy-essentials/last-transit-of-venus-in-21st-century-will-happen-in-june-2012