Βροχή διαττόντων των Περσείδων το Σαββατοκύριακο
Το αποκορύφωμά τους, με έως 100 «πεφταστέρια» ανά ώρα, αναμένεται τη νύχτα του Σαββάτου 11 Αυγούστου και της Κυριακής 12 Αυγούστου με μια «βροχή» μετεώρων που θα είναι ορατή, αν κοιτάξει κανείς στον ουρανό σε κατεύθυνση βορειοανατολική- και εφόσον δεν υπάρχουν σύννεφα.
Επειδή συμβαίνουν στην καρδιά του καλοκαιριού, παραδοσιακά οι Περσείδες θεωρούνται η βροχή διαττόντων που συνήθως έλκει τους περισσότερους παρατηρητές στο βόρειο ημισφαίριο από κάθε άλλο ανάλογο φαινόμενο.
Όσο πιο καθαρός είναι ο νυχτερινός ουρανός, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για ένα πιο εντυπωσιακό θέαμα.
Σημειωτέον ότι τον φετινό Αύγουστο η επόμενη πανσέληνος θα είναι στις 31 Αυγούστου, ενώ στις 17 Αυγούστου υπάρχει Νέα Σελήνη, πράγμα που σημαίνει ότι, αντίθετα με το περσινό καλοκαίρι, η λάμψη του φεγγαριού δεν θα αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα για τις παρατηρήσεις του νυχτερινού ουρανού.
Οι Περσείδες ονομάστηκαν έτσι επειδή φαινομενικά προέρχονται από μία περιοχή ανάμεσα στον αστερισμό του Περσέα και της Κασσιόπειας.
Στην πραγματικότητα προκαλούνται από τα σωματίδια σκόνης και άλλα υπολείμματα που αφήνει πίσω της η τεράστια ουρά (μήκους δεκάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων) του κομήτη 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1862 από τους Αμερικανούς Λιούις Σουίφτ και Όρας Tατλ από τους οποίους και πήρε το όνομά του.
Τα μετέωρα («πεφταστέρια») είναι μικροί διαστημικοί βράχοι που εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα υπό χαμηλή γωνία πρόσπτωσης και φαίνονται να καίγονται αργά. Καθώς πλησιάζουν προς το έδαφος με ταχύτητα γύρω στα 60χλμ/δευτερόλεπτο και διαλύονται από την τριβή και την υπερθέρμανση, αφήνουν φωτεινά ίχνη.
Οι διάττοντες είναι μικρά σωματίδια (μετεωροειδή) που κυκλοφορούν στο ηλιακό σύστημα, συνήθως υπολείμματα της ουράς κομητών μικρά σαν κόκκους άμμου, τα οποία όταν συναντιούνται με τη Γη στην ετήσια τροχιά της εισέρχονται στην ατμόσφαιρα, αναφλέγονται και προκαλούν το οπτικό ίχνος του διάττοντα, γνωστό λαϊκά και ως πεφταστέρι παρόλο που δεν έχει καμία σχέση με "αστέρι που πέφτει". Διάττοντες θα δει κανείς καθ'όλη τη διάρκεια του χρόνου, ορισμένες εποχές όμως έχουμε τις λεγόμενες "βροχές διαττόντων" όπου πολλοί διάττοντες εμφανίζονται μαζικά, έχοντας κοινή καταγωγή από το ίδιο ουράνιο σώμα, συνήθως επειδή κάποιος κομήτης πέρασε πρόσφατα.
2. Τί είναι οι Περσείδες;
Οι Περσείδες είναι μια από τις γνωστότερες βροχές διαττόντων καθώς έχουν δώσει στο παρελθόν μεγάλη δραστηριότητα αλλά και λόγω της εγγύτητάς τους με το δεκαπενταύγουστο και του γεγονότος ότι υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε σκοτεινούς ουρανούς κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών. Οι Περσείδες οφείλονται σε σκόνη που άφησε πίσω του ο κομήτης Swift-Tuttle και συχνά είναι αρκετά φωτεινοί. Συχνά, προκαλείται σύγχυση με το γένος και την ορθογραφία της λέξης "Περσείδες" και πρέπει να τονίσουμε ότι είναι αρσενικό (καθώς αναφέρεται σε διάττοντες αστέρες) και γράφεται με "ει".
3. Ποια ημέρα μπορούμε να τους παρατηρήσουμε;
Κάθε βροχή διαττόντων παρουσιάζει μια δραστηριότητα για μερικές εβδομάδες αλλά έχει συνήθως ένα, ή καμιά φορά περισσότερα, μέγιστα όπου η δραστηριότητα κορυφώνεται. Οι Περσείδες φέτος αναμένεται να κορυφωθούν στις 12 Αυγούστου. Αυτό σημαίνει πως τα βράδια 11, 12 και 13 Αυγούστου είναι όλα υποψήφια για να δώσουν καλή δραστηριότητα. Η πρόβλεψη για το μέγιστο, που μένει να επιβεβαιωθεί, δείχνει σε χρονική στιγμή που πέφτει κατά τη διάρκειας της ημέρας ώρα Ελλάδας της 12ης Αυγούστου. Αυτό σημαίνει πως ενδεχομένως θα παρατηρήσουμε στην Ελλάδα μικρότερη δραστηριότητα από ό,τι σε άλλες περιοχές όπου το μέγιστο θα σημειωθεί κατά τη διάρκειας της νύχτας.
4. Πού στον ουρανό θα φανούν και τί ώρα να κοιτάξουμε;
Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, οι Περσείδες ονομάζονται έτσι λόγω του αστερισμού του Περσέα. Στον αστερισμό του Περσέα βρίσκεται το ακτινοβόλο σημείο τους που είναι το σημείο του ουρανού από όπου μοιάζουν να προέρχονται αν προεκτείνουμε όλες τις τροχιές των διαττόντων. Όμως, το φωτεινό ίχνος των διαττόντων μπορεί να φανεί ακόμα και δεκάδες μοίρες μακριά από το ακτινοβόλο σημείο, προς όλες τις κατευθύνσεις συνεπώς παρατηρούμε σε μια ευρύτερη περιοχή σε όλο το πεδίο όρασής μας και όχι μόνο προς τον Περσέα. Ο αστερισμός του Περσέα ουσιαστικά βρίσκεται πολύ χαμηλά πριν τα μεσάνυχτα και όσο πιο αργά τη νύχτα παρατηρήσουμε τόσο πιο ψηλά θα είναι το ακτινοβόλο σημείο και άρα μεγαλύτερη η πιθανότητα να παρατηρήσουμε κάποιο διάττοντα. Προτείνουμε να κοιτάτε σε μια απόσταση 30 μοιρών από τον Περσέα και προς το ζενίθ.
5. Πώς μπορούμε να παρατηρήσουμε μια βροχή διαττόντων;
Οι διάττοντες μπορούν να φανούν σχεδόν σε όλο τον ουρανό και τρέχουν με περίπου 60 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο συνεπώς είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχετε ηθελημένα κάποιον διάττοντα με κιάλια ή τηλεσκόπια. Οι διάττοντες μπορούν να παρατηρηθούν, λοιπόν, με γυμνά μάτια. Χρειάζεται υπομονή, χαλάρωση, ιδανικά σε επικλινή θέση και να κοιτάζετε συνεχώς όσο μεγαλύτερο τμήμα του ουρανού μπορείτε. Κρίσιμης σημασίας είναι ο σκοτεινός ουρανός και η προσαρμογή των ματιών σας στο σκοτάδι με την απουσία τοπικού φωτισμού.
6. Πόσους διάττοντες αναμένουμε;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση που δεν έχει εύκολη απάντηση. Θεωρητικά, οι επιστήμονες αναμένουν μια μέγιστη δραστηριότητα στο μέγιστο της τάξης των 100 διαττόντων ανά ώρα ως ZHR (Zenithal hourly rate). Πρέπει, όμως, να τονιστεί ότι αυτή η τιμή αφορά στις περιοχές όπου θα σημειωθεί το μέγιστο τη νύχτα και πως η μέτρηση ZHR υποθέτει σκοτεινό ουρανό και την παρουσία του ακτινοβόλου σημείο στο ζενίθ. Στη χώρα μας δε θα δούμε τέτοιες τιμές και είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε ακριβώς πόσους, ελπίζουμε όμως να δούμε αρκετές δεκάδες την ώρα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως για την παρατήρηση των διαττόντων χρειάζεται υπομονή καθώς υπάρχουν διαστήματα όπου μπορεί να μη φανεί κανείς και να ακολουθήσουν διαστήματα όπου να δούμε αρκετούς σε μερικά μόλις δευτερόλεπτα. Πολλοί απογοητεύονται και εγκαταλείπουν την προσπάθεια μετά από μόλις μερικά λεπτά παρατήρησης και πριν καλά καλά τα μάτια προσαρμοστούν στο σκοτάδι. Δεν είναι όλοι οι διάττοντες που θα παρατηρήσουμε Περσείδες, κάποιοι μπορεί να είναι οι λεγόμενοι σποραδικοί και μπορούμε να το καταλάβουμε από το γεγονός πως η προέλευσή τους δε μοιάζει να είναι από τον Περσέα.
Κάθε βροχή διαττόντων παρουσιάζει μια δραστηριότητα για μερικές εβδομάδες αλλά έχει συνήθως ένα, ή καμιά φορά περισσότερα, μέγιστα όπου η δραστηριότητα κορυφώνεται. Οι Περσείδες φέτος αναμένεται να κορυφωθούν στις 12 Αυγούστου. Αυτό σημαίνει πως τα βράδια 11, 12 και 13 Αυγούστου είναι όλα υποψήφια για να δώσουν καλή δραστηριότητα. Η πρόβλεψη για το μέγιστο, που μένει να επιβεβαιωθεί, δείχνει σε χρονική στιγμή που πέφτει κατά τη διάρκειας της ημέρας ώρα Ελλάδας της 12ης Αυγούστου. Αυτό σημαίνει πως ενδεχομένως θα παρατηρήσουμε στην Ελλάδα μικρότερη δραστηριότητα από ό,τι σε άλλες περιοχές όπου το μέγιστο θα σημειωθεί κατά τη διάρκειας της νύχτας.
4. Πού στον ουρανό θα φανούν και τί ώρα να κοιτάξουμε;
Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, οι Περσείδες ονομάζονται έτσι λόγω του αστερισμού του Περσέα. Στον αστερισμό του Περσέα βρίσκεται το ακτινοβόλο σημείο τους που είναι το σημείο του ουρανού από όπου μοιάζουν να προέρχονται αν προεκτείνουμε όλες τις τροχιές των διαττόντων. Όμως, το φωτεινό ίχνος των διαττόντων μπορεί να φανεί ακόμα και δεκάδες μοίρες μακριά από το ακτινοβόλο σημείο, προς όλες τις κατευθύνσεις συνεπώς παρατηρούμε σε μια ευρύτερη περιοχή σε όλο το πεδίο όρασής μας και όχι μόνο προς τον Περσέα. Ο αστερισμός του Περσέα ουσιαστικά βρίσκεται πολύ χαμηλά πριν τα μεσάνυχτα και όσο πιο αργά τη νύχτα παρατηρήσουμε τόσο πιο ψηλά θα είναι το ακτινοβόλο σημείο και άρα μεγαλύτερη η πιθανότητα να παρατηρήσουμε κάποιο διάττοντα. Προτείνουμε να κοιτάτε σε μια απόσταση 30 μοιρών από τον Περσέα και προς το ζενίθ.
5. Πώς μπορούμε να παρατηρήσουμε μια βροχή διαττόντων;
Οι διάττοντες μπορούν να φανούν σχεδόν σε όλο τον ουρανό και τρέχουν με περίπου 60 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο συνεπώς είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχετε ηθελημένα κάποιον διάττοντα με κιάλια ή τηλεσκόπια. Οι διάττοντες μπορούν να παρατηρηθούν, λοιπόν, με γυμνά μάτια. Χρειάζεται υπομονή, χαλάρωση, ιδανικά σε επικλινή θέση και να κοιτάζετε συνεχώς όσο μεγαλύτερο τμήμα του ουρανού μπορείτε. Κρίσιμης σημασίας είναι ο σκοτεινός ουρανός και η προσαρμογή των ματιών σας στο σκοτάδι με την απουσία τοπικού φωτισμού.
6. Πόσους διάττοντες αναμένουμε;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση που δεν έχει εύκολη απάντηση. Θεωρητικά, οι επιστήμονες αναμένουν μια μέγιστη δραστηριότητα στο μέγιστο της τάξης των 100 διαττόντων ανά ώρα ως ZHR (Zenithal hourly rate). Πρέπει, όμως, να τονιστεί ότι αυτή η τιμή αφορά στις περιοχές όπου θα σημειωθεί το μέγιστο τη νύχτα και πως η μέτρηση ZHR υποθέτει σκοτεινό ουρανό και την παρουσία του ακτινοβόλου σημείο στο ζενίθ. Στη χώρα μας δε θα δούμε τέτοιες τιμές και είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε ακριβώς πόσους, ελπίζουμε όμως να δούμε αρκετές δεκάδες την ώρα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως για την παρατήρηση των διαττόντων χρειάζεται υπομονή καθώς υπάρχουν διαστήματα όπου μπορεί να μη φανεί κανείς και να ακολουθήσουν διαστήματα όπου να δούμε αρκετούς σε μερικά μόλις δευτερόλεπτα. Πολλοί απογοητεύονται και εγκαταλείπουν την προσπάθεια μετά από μόλις μερικά λεπτά παρατήρησης και πριν καλά καλά τα μάτια προσαρμοστούν στο σκοτάδι. Δεν είναι όλοι οι διάττοντες που θα παρατηρήσουμε Περσείδες, κάποιοι μπορεί να είναι οι λεγόμενοι σποραδικοί και μπορούμε να το καταλάβουμε από το γεγονός πως η προέλευσή τους δε μοιάζει να είναι από τον Περσέα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου