Έλληνας Φυσικός στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Έρευνας

Ο φυσικός Σταύρος Κατσανέβας, ο οποίος εδώ και χρόνια διαπρέπει στη Γαλλία, εξελέγη πρώτος πρόεδρος της νεοσύστατης Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας Αστροσωματιδιακής Φυσικής (Astroparticle Physics European Consortium-APPEC).
Η δημιουργία της APPEC έγινε στις Βρυξέλλες και προέκυψε από τους κόλπους του δικτύου ASPERA (AStroparticle European Research Area) των 23 εθνικών φορέων από 19 χώρες, που επί έξι χρόνια προώθησαν και συντόνισαν την αστροσωματιδιακή έρευνα στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή και του CERN.

Στην κοινοπραξία APPEC, που διαδέχεται πλέον το ASPERA, συμμετέχουν κατ' αρχήν δέκα χώρες: Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Βρετανία, Ιρλανδία, Πολωνία, Κροατία και Ρουμανία. 'Αλλες εννέα χώρες ήδη ετοιμάζονται να συμμετάσχουν κι αυτές.

Στόχος είναι να χαραχτεί ένα κοινό σχέδιο δράσης για την Ευρώπη στο πεδίο της αστροσωματιδιακής έρευνας και να εξευρεθούν οι πόροι, ώστε να υλοποιηθούν οι σχετικές μεγάλης κλίμακας ερευνητικές υποδομές, με βάση τον σχετικό στρατηγικό «οδικό χάρτη» που έχει ήδη συντάξει το ASPERA.

Οι δραστηριότητες της APPEC θα συντονίζονται από τρία μεγάλα ερευνητικά κέντρα φυσικής: το DESY στη Γερμανία, το CNRS/CEA στη Γαλλία και το INFN στο Γκραν Σάσο της Ιταλίας. Γενικός γραμματέας της APPEC ανέλαβε ο γερμανός φυσικός Τόμας Μπεργκχόφερ.

«Αποτελεί μεγάλη τιμή για μένα η εκλογή μου ως προέδρου της νέας κοινοπραξίας APPEC, πρώτιστος στόχος της οποίας θα είναι να βελτιώσει την ευρωπαϊκή συνεργασία και τον συντονισμό, όσον αφορά την χρηματοδότηση για την ενίσχυση της αστροσωματιδιακής φυσικής στην Ευρώπη, καθώς και να διατηρήσει τον ηγετικό ρόλο της Ευρώπης, όσον αφορά την κατανόηση των μυστικών του σύμπαντος», δήλωσε ο Κατσανέβας.

Ο έλληνας επιστήμων γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953 και σπούδασε φυσική στο πανεπιστήμιο Αθηνών όπου δίδαξε έως το 1989, αφού πήρε το διδακτορικό του από το πανεπιστήμιο του Παρισιού Paris Sud το 1979. Σήμερα είναι καθηγητής στο Εργαστήριο Αστροσωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας (APC) του πανεπιστημίου Παρίσι 7-Ντενί Ντιντερό. Θεωρείται πλέον ένας από τους κορυφαίους φυσικούς στην Ευρώπη και, εδώ και χρόνια, παίζει κεντρικό ρόλο, ως διευθυντικό στέλεχος του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας, στις έρευνες του CERN

Η αστροσωματιδιακή φυσική είναι ένα επιστημονικό πεδίο όπου συναντιούνται η φυσική των σωματιδίων, η αστροφυσική και η κοσμολογία. Η φυσική των σωματιδίων εστιάζει στους θεμελιώδεις δομικούς λίθους του σύμπαντος (στα υποατομικά σωματίδια και τις βασικές αλληλεπιδράσεις τους), η αστροφυσική επικεντρώνεται στα αστρικά αντικείμενα και στις δομές που αυτά σχηματίζουν (αστρικά σμήνη, γαλαξίες, σμήνη γαλαξιών κλπ), ενώ η κοσμολογία ασχολείται με το σύμπαν ως ένα συνολικό σύστημα και με την εξέλιξή του από τις πρώτες στιγμές της «Μεγάλης Έκρηξης» (Μπιγκ Μπανγκ).

Η έρευνα στην αστροσωματιδιακή φυσική γίνεται σε διαφόρων ειδών εργαστήρια, είτε σε επιταχυντές και άλλα επίγεια ερευνητικά κέντρα (π.χ. για την ανίχνευση των κοσμικών ακτίνων υπερυψηλών ενεργειών), είτε σε υπόγεια εργαστήρια μεγάλου βάθους ή σε υποθαλάσσιες πειραματικές διατάξεις, όταν πρόκειται για την ανίχνευση των νετρίνων που έρχονται από το διάστημα, είτε ακόμα μέσω δορυφόρων, όπως το WMAP.

Η φύση της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας, η προέλευση της κοσμικής ακτινοβολίας, ο ρόλος των νετρίνων στην κοσμική εξέλιξη, η πιθανή ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων κ.α., είναι μεταξύ των ζητημάτων αιχμής που σήμερα απασχολούν τους αστροσωματιδιακούς φυσικούς σε όλο τον κόσμο.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ