Έκλειψη Παρασκιάς της Σελήνης στις 18 Οκτωβρίου

Την Παρασκευή το βράδυ ξημερώνοντας Σαββάτο, στις 18-19 Οκτωβρίου, πριν πέσετε για ύπνο μη ξεχάσετε να παρακολουθήσετε την έκλειψη παρασκιάς της Σελήνης, εφ’ όσον φυσικά το επιτρέψουν και οι καιρικές συνθήκες. Αν και όχι τόσο θεαματική όσο μία ολική Έκλειψη εντούτοις αξίζει τον κόπο να σηκώσουμε για λίγο το κεφάλι προς τον ουρανό.

Η έκλειψη θα αρχίσει λίγο πριν από την μία το πρωί (στις 0:50) ξημερώματα Σαββάτου (19 Οκτωβρίου) όταν η Σελήνη θα μπει στην παρασκιά της Γης. Το μέγιστο της έκλειψης αναμένεται στις 2:50 π.μ. Το όλο φαινόμενο της έκλειψης θα ολοκληρωθεί στις 4:50 το πρωί όταν η Σελήνη θα έχει βγει τελείως από την παρασκιά της Γης. Οι επόμενες τρεις ολικές εκλείψεις της Σελήνης (15 Απριλίου 2014, 8 Οκτωβρίου 2014 και 4 Απριλίου 2015) δεν θα είναι ορατές από τη χώρα μας. Η επόμενη ορατή στην Ελλάδα ολική έκλειψη της Σελήνης θα συμβεί στις 28 Σεπτεμβρίου του 2015.

Στη διάρκεια μιας έκλειψης έχουμε τρεις συνολικά πρωταγωνιστές: τον Ήλιο, τη Σελήνη και τη Γη. Για να συμβεί όμως μία έκλειψη χρειάζεται τα τρία αυτά σώματα να βρίσκονται σε ευθεία γραμμή. Έτσι παρ’ όλο που η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη μία σχεδόν φορά το μήνα, δεν έχουμε εκλείψεις κάθε μήνα. Για να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό ας υποθέσουμε ότι μία ευθεία γραμμή περνάει από το κέντρο του Ήλιου και της Γης και εκτείνεται στην άλλη της πλευρά. Αν η Σελήνη στη διαδρομή της γύρω από τη Γη περνούσε ακριβώς πάνω στη γραμμή θα είχαμε εκλείψεις κάθε μήνα και ηλιακές και σεληνιακές. Η Σελήνη όμως δεν ταξιδεύει με αυτό τον τρόπο, αλλά αντίθετα, στην περιφορά της γύρω από την Γη, περνάει είτε πιο πάνω, είτε πιο κάτω από την υποθετική αυτή γραμμή. Όταν τα τρία αυτά σώματα δε βρίσκονται στην ίδια ευθεία, οι σκιές και της Γης και της Σελήνης χάνονται στο Διάστημα και δε γίνονται εκλείψεις.

Στις ολικές σεληνιακές εκλείψεις διακρίνει κανείς εύκολα το σχήμα της σκιάς της Γης πάνω στη Σελήνη γεγονός που φανέρωσε στους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους το σφαιρικό σχήμα του πλανήτη μας. Ας σημειώσουμε επίσης ότι μια έκλειψη Σελήνης συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια της Πανσελήνου και μόνον όταν η Σελήνη τύχει να περάσει μέσα από τη σκιά που ρίχνει η Γη στο Διάστημα, αφού οι Σεληνιακές εκλείψεις συμβαίνουν όταν ο δορυφόρος μας, στην τροχιά του γύρω από την Γη, μπαίνει στην περιοχή της γήινης σκιάς.

Ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών και ηλιακών εκλείψεων που μπορεί να παρατηρηθούν στη διάρκεια ενός χρόνου είναι 7 (όπως έγινε το 1935 με 5 ηλιακές και 2 σεληνιακές και το 1982 με 4 ηλιακές και 3 σεληνιακές) και ο μικρότερος 2, οπότε και οι δύο θα είναι οπωσδήποτε ηλιακές όπως έγινε το 1984. Και παρ’ όλο που συνήθως οι σεληνιακές εκλείψεις ακολουθούν ή προηγούνται κατά 15 περίπου ημέρες τις ηλιακές εκλείψεις, εν τούτοις οι ηλιακές εκλείψεις είναι πολύ πιο συχνές από τις σεληνιακές. Ο μεγαλύτερος αριθμός σεληνιακών εκλείψεων στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους δεν υπερβαίνει τις τρεις (όπως έγινε το 1917 και το 1982). Αντίθετα ο μέγιστος αριθμός των ηλιακών εκλείψεων μπορεί να φτάσει τους πέντε όπως έγινε το 1934.

Πηγή: Διονύσης Σιμόπουλος