Ερασιτέχνες «κυνηγοί» του Διαστήματος

Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι σε δράση. Παρατήρηση του κομήτη PANSTARS με τον ΣΕΑ

Τον γύρο του κόσμου έκανε πριν από λίγες ημέρες η είδηση ότι σε ένα ηλιακό σύστημα που βρίσκεται σε απόσταση 2.500 ετών φωτός από εμάς εντοπίστηκε ένας έβδομος πλανήτης, γεγονός που το καθιστά ένα από τα μεγαλύτερα ηλιακά συστήματα που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα.
Η πρόσφατη ανακάλυψη έχει όμως διπλή σημασία και αξία. Εκτός του ότι έφερε στο φως ένα ηλιακό σύστημα που έχει κοινά χαρακτηριστικά με το δικό μας, έγινε από ιδιώτες εθελοντές ερευνητές οι οποίοι μελέτησαν δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler στα οποία η NASA έχει επιτρέψει την πρόσβαση σε όποιον το επιθυμεί. Τα τελευταία χρόνια μια σειρά από τεχνολογικές καινοτομίες επέτρεψαν σε χιλιάδες θαυμαστές του Διαστήματος να πραγματοποιούν παρατηρήσεις και έρευνες, κάνοντας μάλιστα συχνά σημαντικές ανακαλύψεις. Ας θυμηθούμε ορισμένες από αυτές.

Η σαπουνόφουσκα

Ο Αμερικανός ερασιτέχνης αστρονόμος Ντέιν Τζουράσεβιτς εντόπισε ένα από τα πιο «παράξενα» νεφελώματα στο Σύμπαν, μια κοσμική φούσκα
Ενας αμερικανός ερασιτέχνης αστρονόμος ανακάλυψε ένα εντυπωσιακό όσο και περίεργο φαινόμενο στο Διάστημα. Ο Ντέιν Τζουράσεβιτς εντόπισε στον αστερισμό του Κύκνου ένα νεφέλωμα που μέσα από το τηλεσκόπιο μοιάζει με γιγαντιαία σαπουνόφουσκα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το σφαιρικό σχήμα του νεφελώματος οφείλεται σε έναν συνδυασμό αερίων και πλάσματος που εκτόξευσε στο Διάστημα ένα γερασμένο άστρο το οποίο βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της ύπαρξής του.

Η μαύρη τρύπα

Στον εικονιζόμενο γαλαξία Μ100 ανακαλύφθηκε μια μαύρη τρύπα από ερασιτέχνη αστρονόμο

Το κοσμικό φαινόμενο που παρατήρησε πρώτος ένας ερασιτέχνης αστρονόμος πριν από 30 χρόνια στον γειτονικό μας γαλαξία Μ100 δεν ήταν τίποτε άλλο από τη γέννηση μιας μαύρης τρύπας. Οπως ανακοίνωσε η ΝΑSΑ, αυτό που είδε ο αστρονόμος ήταν μια έκρηξη σουπερνόβα, και πιο συγκεκριμένα η κατάρρευση ενός άστρου με μάζα 20 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ηλιου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η λάμψη από την έκρηξη του άστρου (του λεγόμενου σουπερνόβα) ήταν μεγαλύτερη από εκείνη που θα δημιουργούνταν αν ενώνονταν οι λάμψεις των δισεκατομμυρίων άστρων που υπάρχουν στον Μ100. Η έκρηξη έγινε σε μια από τις εξωτερικές σπείρες του γαλαξία και από τα στοιχεία που συνέλεξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra οι επιστήμονες της ΝΑSΑ εκτιμούν ότι αποτέλεσμά της ήταν η δημιουργία μιας μαύρης τρύπας. Αν η εκτίμηση των επιστημόνων επιβεβαιωθεί, η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα θα είναι η νεότερη που γνωρίζουμε ότι υπάρχει στη διαστημική γειτονιά μας.

Άστρο νετρονίου

Ένα ζευγάρι Αμερικανών και ένας Γερμανός που συμμετείχαν εθελοντικά σε ένα ανοιχτό ερευνητικό πρόγραμμα ενημερώθηκαν από τους αστρονόμους ότι οι υπολογιστές τους είχαν ανακαλύψει ένα σπάνιο είδος άστρου νετρονίου (γνωστού και ως πάλσαρ) σε απόσταση 17.000 ετών φωτός από εμάς. Τα άστρα νετρονίων δημιουργούνται όταν ένα άστρο μεγάλης μάζας εξαντλεί τα καύσιμά του και συρρικνώνεται λόγω της ίδιας του της βαρύτητας. Περιστρέφονται με μεγάλη ταχύτητα και εκπέμπουν δέσμες ακτινοβολίας από τους μαγνητικούς πόλους τους, περίπου όπως ένας φάρος εκπέμπει περιστρεφόμενες δέσμες φωτός.

Το ζεύγος Κρις και Ελεν Κόλβιν από την Αϊόβα των ΗΠΑ, όπως και ο Ντάνιελ Γκέμπχαρτ από το Μάιντς της Γερμανίας, είχαν εγκαταστήσει στα PC τους το λογισμικό Einstein@Home, το οποίο αξιοποιεί το πλεόνασμα επεξεργαστικής ισχύος του υπολογιστή χωρίς να ενοχλεί τον χρήστη (το πρόγραμμα τρέχει συνήθως ως προστασία οθόνης ή screensaver). To Einstein@Home είναι ένα από τα πολλά ερευνητικά προγράμματα «κατανεμημένης επεξεργασίας», στα οποία ένα επιστημονικό πρόβλημα χωρίζεται σε επί μέρους κομμάτια και διαμοιράζεται σε χιλιάδες υπολογιστές που εργάζονται ταυτόχρονα. Ενα άλλο, γνωστότερο τέτοιο πρόγραμμα είναι το SETI@home, το οποίο βασίζεται σε υπολογιστές εθελοντών για να εντοπίσει εξωγήινους σε σήματα από ραδιοτηλεσκόπια.

Ο κήπος-αστεροσκοπείο

Έκπληκτους έχει αφήσει τους επιστήμονες ένας Βρετανός ερασιτέχνης αστρονόμος με τις εικόνες του Σύμπαντος που καταφέρνει να απαθανατίσει. Ο 40 χρονος ιδιωτικός υπάλληλος Πίτερ Σαχ έκανε μια τρύπα σε ένα ξύλινο υπόστεγο στον κήπο του, τοποθέτησε εκεί ένα μικρό τηλεσκόπιο και περιμένει κάθε φορά την κατάλληλη στιγμή για να τραβήξει εικόνες από τον γαλαξία μας. Οι εικόνες αυτές είναι τόσο καλές που σύμφωνα με τους ειδικούς συναγωνίζονται εκείνες του Ηubble και των άλλων διαστημικών τηλεσκοπίων. Ο Σαχ έχει καταφέρει να τραβήξει δεκάδες εντυπωσιακές φωτογραφίες από όλα τα μήκη και πλάτη του γαλαξία μας. Εχει μάλιστα δημιουργήσει ένα λεύκωμα το οποίο βρίσκεται στη διεύθυνση www.astropix.co.uk.

Και ολίγον «X-Files»

Ένας Αμερικανός ερασιτέχνης αστρονόμος χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα εικονικής περιήγησης στον Αρη, το Google Mars, εντόπισε σε μια περιοχή κάτι που θυμίζει κτιριακό συγκρότημα. Ο Ντέιβιντ Μαρτίνες έφτιαξε ένα βίντεο με την ανακάλυψή του, το οποίο ανέβασε στο YouTube και μέσα σε λίγες ώρες το είδαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, με αποτέλεσμα το θέμα να πάρει μεγάλες διαστάσεις.
«Το ανακάλυψα τυχαία στο Google Mars. Το ονομάζω Βιοσταθμό Alpha επειδή υποθέτω ότι κάτι ζει ή έχει ζήσει στο παρελθόν εκεί. Μοιάζει με έναν μεγάλο κύλινδρο ή κάτι που αποτελείται από πολλές κυλινδρικές δομές. Υπολογίζω ότι έχει μήκος 250 μέτρα και πλάτος 50 μέτρα. Μπορεί να είναι σταθμός παραγωγής ενέργειας, μπορεί να είναι εργοστάσιο βιολογικών εργασιών, μπορεί να είναι κάποιος χώρος στάθμευσης, ελπίζω να μην είναι στρατιωτική βάση» δηλώνει ο Μαρτίνες. «Οποιος το έφτιαξε είχε κάποιον σκοπό, τον οποίο δεν μπορώ να φανταστώ, γιατί δεν θεωρώ ότι είναι κάποια κατοικία, αφού ποιος θα ήθελε να ζήσει στον Αρη; Θα μπορούσε να είναι σταθμός για διαστημικούς ταξιδιώτες. Θα μπορούσε φυσικά να το έχει φτιάξει η NASA, αλλά δεν μπορώ να ξέρω αν θα το παραδεχόταν. Βέβαια δεν ξέρω επίσης αν θα μπορούσε να κρατηθεί μυστικό κάτι τέτοιο».

Οι θιασώτες της ύπαρξης εξωγήινων πολιτισμών άρπαξαν, όπως είναι ευνόητο, την ευκαιρία για να ενισχύσουν τις απόψεις τους, ενώ από την άλλη πλευρά τόσο η NASA όσο και η Google, παρά τις πιέσεις των ΜΜΕ, δεν τοποθετήθηκαν επισήμως. Πάντως επιστήμονες της NASA αναφέρουν ότι αυτό που φαίνεται στις φωτογραφίες και στο βίντεο δεν είναι τίποτε περισσότερο από κάποιο παιχνίδι του φωτός, μια οφθαλμαπάτη ανάλογη με το περίφημο «πρόσωπο του Αρη», τη φωτογραφία που έστειλε το Viking 1 το 1976 και η οποία έδειχνε στην επιφάνεια του Αρη ένα πέτρωμα που είχε σμιλευθεί με τρόπο τέτοιον ώστε κοιτώντας από ψηλά να μοιάζει με ανθρώπινο πρόσωπο. Η φωτογραφία είχε προκαλέσει σάλο αλλά και τότε οι επιστήμονες είχαν μιλήσει για παιχνίδια φωτός και οφθαλμαπάτη.

Πηγή: Το Βήμα

http://www.astropix.co.uk/
http://www.hellas-astro.gr/
http://www.physicscentral.com/experiment/einsteinathome/