Η συσσώρευση της γνώσης

Ο κομήτης «67P/Churyumov–Gerasimenko», όπου θα προσεδαφιστεί η ερευνητική συσκευή «Philae».

Την ερχόμενη Τετάρτη, 12 Νοεμβρίου, η ευρωπαϊκή διαστημοσυσκευή «Ροζέτα» ετοιμάζεται να εκτοξεύσει μία μικρότερη, με την προσωνυμία «Philae», που θα προσεδαφιστεί ομαλά στην παγωμένη επιφάνεια του κομήτη «67P/Churyumov–Gerasimenko».
Σκοπός της αποστολής είναι να ανακαλύψει κατά πόσο τα υλικά που περιλαμβάνουν οι κομήτες συνέβαλαν στη δημιουργία της ζωής πάνω στη Γη. Δεν είναι φυσικά ούτε η πρώτη ούτε και η τελευταία παρόμοια διαστημοσυσκευή, αφού μέχρι σήμερα πάνω από 6.800 τέτοια διαστημικά οχήματα έχουν τοποθετηθεί στο Διάστημα σε τροχιά γύρω από τη Γη ή ακόμη και πιο πέρα. Στις σχεδόν έξι δεκαετίες από την εκτόξευση του σοβιετικού «Σπούτνικ 1» έχουμε ήδη ρίξει τα πρώτα εύθραυστα σκάφη μας στα μυστικά ρεύματα του διαστημικού ωκεανού. Στην αρχή με φόβο και δισταγμό, κι αργότερα με όλο και πιο μεγάλη αυτοπεποίθηση, καθώς εξερευνήσαμε τους πλανητικούς υφάλους γύρω μας. Χάρη στις αποστολές αυτές, δεκάδες διαφορετικοί κόσμοι μάς έχουν αποκαλύψει μια μεγάλη ποικιλία χαρακτηριστικών, που αποδεικνύουν καθαρά τη βίαιη φύση των αρχικών σταδίων της εξέλιξης του ηλιακού μας συστήματος, ενώ μας δίνουν επίσης και απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα όπως είναι η θέση του ανθρώπου στο σύμπαν.
Ζούμε, δηλαδή, σε μια εποχή που η ανθρωπότητα θα τη θυμάται για πάντα, μια εποχή στην οποία οι «Σπούτνικ», οι «Μάρινερ», τα «Βενέρα» και τα δεκάδες άλλα διαστημικά οχήματα ξεκίνησαν μιαν απαράμιλλη προσπάθεια εξερεύνησης του σύμπαντος. Και ίσως να αποδειχθεί, σύντομα, ότι ο μεγαλύτερος θησαυρός απ’ όλους, το πιο αμύθητο μαργαριτάρι από την εξερεύνησή μας στο Διάστημα είναι η συνειδητοποίηση ότι ζούμε σ’ ένα νησί απομονωμένο σε μιαν απέραντη εβενόχρωμη θάλασσα την οποία μόλις πρόσφατα αρχίσαμε να εξερευνούμε. Στον νέο αυτό ωκεανό του Διαστήματος τα σύγχρονα διαστημόπλοια είναι τα νέα μας φορτηγά, τα πλοία των θησαυρών του νέου ωκεανού, που εκτοξεύουν δορυφόρους και διαστημοσυσκευές και που στο μέλλον θα μεταφέρουν τα υλικά για την οικοδόμηση μόνιμων επανδρωμένων διαστημικών καταυλισμών.
Πρόκειται για τα πλοία που θα ανοίξουν την απέραντη θάλασσα του Διαστήματος όπως ο Κολόμβος και ο Μαγγελάνος άνοιξαν στην ανθρωπότητα τους επίγειους ωκεανούς. Και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι διαστημικές μας δραστηριότητες θα μας αποκομίσουν σύντομα πλούτη αδιανόητα για την εποχή του Κολόμβου και του Μαγγελάνου. Γιατί στις δικές μας περιπλανήσεις στο Διάστημα έχουμε ανακαλύψει τον δικό μας «χρυσό» και τα δικά μας «μπαχαρικά». Τα έχουμε ανακαλύψει στην καινούργια γνώση, στα νέα προϊόντα, στις νέες τεχνολογίες. Πλούτη και κέρδη πολλαπλάσια της επένδυσης που έχει γίνει.
Και παρόλο που τα επικά ταξίδια της ανθρωπότητας δεν έγιναν ποτέ με ευκολία, ήσαν εντούτοις αναπόφευκτα, γιατί ακόμη κι αν ο Κολόμβος είχε αποτύχει στην προσπάθειά του, κάποιος άλλος θα είχε κάνει το ταξίδι στην Αμερική. Πάρτε για παράδειγμα τους Πολυνήσιους. Πολύ πριν οι Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι αποτολμήσουν την εξερεύνηση των ωκεανών, οι Πολυνήσιοι είχαν ήδη αποικίες στον Ειρηνικό. Ξεκινώντας από τη Νέα Γουινέα και με μοναδικό οδηγό τη γνώση τους για τον άνεμο, τα ρεύματα και τα άστρα, ταξίδεψαν σε τεράστιες αποστάσεις στην ανοιχτή θάλασσα από το ένα μοναχικό νησί στο άλλο, ενώ στα πιο απομακρυσμένα νησιά το ταξίδι τους ήταν ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή. Παρ’ όλα αυτά, το επιχείρησαν. Οι θαλασσοδαρμένοι και εξόριστοι αυτοί εξερευνητές πήγαν για να δημιουργήσουν αποικίες και να εγκατασταθούν στο μέσο μιας άδειας θάλασσας. Κι εμείς σήμερα δεν είμαστε διαφορετικοί από τους Πολυνήσιους εκείνους. Καθόμαστε πάνω στο μικρό μας νησί, στις ακρογιαλιές του διαστημικού ωκεανού που μόλις τώρα αρχίζουμε να εξερευνούμε. Και απορούμε και αναρωτιόμαστε για τα άλλα φωτεινά νησιά που γεμίζουν τον νυχτερινό ουρανό. Θα φτάσουμε άραγε μια μέρα και σ’ αυτά;
Κάποτε ο Κέπλερ είχε πει ότι «όταν θα έχουν επινοηθεί τα πλοία που θα ταξιδεύουν στο κενό μεταξύ των άστρων, θα υπάρξουν επίσης και οι άνθρωποι που θα ταξιδέψουν μ’ αυτά». Γιατί πραγματικά ποτέ δεν πρόκειται να υπάρξει έλλειψη Κολόμβων και Μαγγελάνων. Γιατί είναι αναπόφευκτο. Αν συνεχίσουμε να ωριμάζουμε ως είδος, αν είμαστε προσεκτικοί και ευγενικοί με τους εαυτούς μας και με τη Γη, κάποια μέρα κάποιοι από μας θα μπαρκάρουν για το πρώτο τους ταξίδι στα άστρα. Γιατί είναι στη φύση μας να εξερευνούμε, να είμαστε ταξιδιώτες και ανιχνευτές. Και κάποια μέρα, όταν θα είμαστε έτοιμοι, θα πάμε στα άστρα. Γιατί είναι δικαίωμά μας και μοίρα μας.

Πηγή: Καθημερινή

* Ο κ. Διονύσης Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.