ΕΚΠΑ: Ανακάλυψαν σφοδρούς ανέμους στις μαύρες τρύπες
Πολλοί γαλαξίες έχουν στο κέντρο τους μαύρες τρύπες, με μάζες που ξεπερνούν τη μάζα του Ηλίου μας κατά εκατοντάδες εκατομμύρια φορές. Ενώ γνωρίζουμε ότι οι μαύρες τρύπες απορροφούν ύλη, είναι λιγότερο γνωστό ότι εκλύουν πίδακες φορτισμένων σωματίων (πλάσματος) που μπορούν να σαρώσουν γιγάντιες περιοχές ενός γαλαξία και να παρεμποδίσουν τον σχηματισμό άστρων. Καθώς ύλη εισρέει προς μια μαύρη τρύπα, σχηματίζει έναν δίσκο πλάσματος λόγω περιστροφής και θέρμανσης. Μαγνητικά πεδία από τον φορτισμένο περιστρεφόμενο δίσκο παρασύρουν προς τα έξω μέρος του πλάσματος με μεγάλες ταχύτητες και σε εστιασμένες δέσμες (πίδακες). Οι πίδακες μπορούν να είναι 10 τάξεις μεγέθους πιο λαμπροί από τον Ηλιο μας. Τα ωστικά κύματα που δημιουργούν αραιώνουν το μεσοαστρικό αέριο ή το διώχνουν ακόμη και έξω από το βαρυτικό δυναμικό γαλαξιών.
Ερευνώντας τον κοντινό μας γαλαξία IC5063 με τη βοήθεια φασματογράφου του European Southern Observatory Very Large Telescope στη Χιλή, η ομάδα της αστροφυσικού Καλλιόπης Δασύρα κατέγραψε τους σφοδρούς ανέμους μεσοαστρικού αερίου, που παρασύρουν μόρια υδρογόνου και άτομα σιδήρου. Οι μετρήσεις αποκάλυψαν μεγάλες ταχύτητες και θερμοκρασίες του μοριακού υδρογόνου στον άνεμο σε σχέση με τον υπόλοιπο μεσοαστρικό χώρο.
«Επιλέξαμε το γαλαξία IC5063 γιατί ο πίδακάς του έχει την ιδιαιτερότητα να σαρώνει τη ζώνη αστρογένεσης, αντί να βρίσκεται κάθετα σε αυτήν. Ετσι, διαπιστώσαμε ότι προσδίδει κινητική και θερμική ενέργεια στο αέριο, από το οποίο δημιουργούνται νέα άστρα μέσω βαρυτικής κατάρρευσης», είπε η δρ Δασύρα. Οι άνεμοι απλώνονται σε μια μεγάλη περιοχή, που απέχει έως 3.000 έτη φωτός από τη μαύρη τρύπα και η οποία καλύπτει το ένα πέμπτο της ζώνης αστρογένεσης. Η μελέτη θα βρίσκεται από την Παρασκευή στο http://iopscience.iop.org/article/10.1088/0004-637X/815/1/34.
Πηγή: Καθημερινή
Journal reference: Astrophysical Journal
Provided by: National and Kapodistrian University of Athens
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου