Εκατό χρόνια από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας

Συμπληρώθηκαν  100 χρόνια από την ημέρα, την 25η Νοεμβρίου του 1915, που ο κορυφαίος φυσικός γερμανοεβραϊκής καταγωγής Αλβέρτος Αϊνστάιν (1879-1955) παρουσίασε τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, και άλλαξε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το χώρο, το χρόνο, τη σχέση μας με τον κόσμο.
Η διατύπωση της θεωρίας του κατέρριψε τις πεποιθήσεις αρκετών επιστημόνων και φιλοσόφων, οι οποίοι βασιζόμενοι σε παλαιότερες ανακαλύψεις, αντιλαμβάνονταν τον κόσμο και τους νόμους του μονοσήμαντα. Ο Αϊνστάιν εμφάνισε μια πρωτόγνωρη όψη της πραγματικότητας, αναφερόμενος στους άρρηκτους δεσμούς του χωροχρόνου με τη μάζα και την ενέργεια στο σύμπαν.
Ας δούμε όμως πώς συνοψίζει την ουσία της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας ο φυσικόςΙωάννης Πετσαλάκης στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου, Η Θεωρία της Ειδικής και Γενικής Σχετικότητας, που έγραψε ο ίδιος ο Αϊνστάιν για να εξηγήσει τις ανακαλύψεις του σε ένα ευρύτερο κοινό.
«Η θεωρία της σχετικότητας ένα προϊόν εξέλιξης των εννοιών και της ανυπέρβλητης ιδιοφυΐας τόλμησε να αμφισβητήσει την καθημερινή πραγματικότητα. Είναι μία εντελώς ριζοσπαστική άποψη για το τι είναι πραγματικά ο χώρος που μας περιβάλλει καθώς επίσης και ο χρόνος στον οποίο εξελίσσονται τα πάντα γύρω μας.
» Ο Αϊνστάιν ίσως μπορεί να παραλληλισθεί με τον Θαλή που τόλμησε πρώτος να σκεφθεί ότι μπορούμε να ερμηνεύσουμε τον κόσμο μας με τη λογική ή τους Κέπλερ και Γαλιλαίο οι οποίοι πίστεψαν στο πείραμα και το κατέστησαν μέσο εξέλιξης των ιδεών τους. Ξεκινώντας από το πειραματικό δεδομένο της πεπερασμένης σταθερής ταχύτητας του φωτός για τον καθένα μας και παρακινούμενος από την αρχή της σχετικότητας του Γαλιλαίου θεώρησε πώς όλοι οι νόμοι της φυσικής παραμένουν οι ίδιοι για όλους μας, ανεξάρτητα από την κίνησή μας.
» Οι συνέπειες στάθηκαν ακατανόητες, καθότι αντίθετες προς τις καθημερινές εμπειρίες μας. Κάθε τι έξω από εμάς που κινείται συστέλλεται. Ο χρόνος του κυλάει πιο αργά. Ταυτόχρονα γεγονότα δεν υπάρχουν για δύο άτομα που κινούνται το ένα ως προς το άλλο. Το μόνο που μας σώζει από την παράνοια είναι ότι η ταχύτητα του φωτός είναι εξαιρετικά μεγάλη, κατά πολλές τάξεις μέγεθους μεγαλύτερη από οποιαδήποτε ταχύτητα με την οποία μπορεί σήμερα να ταξιδέψει ο άνθρωπος. Έτσι, η τομή που επέφερε στη σκέψη ο Αϊνστάιν ξεπερνά την καθημερινότητα.
» Ο Αϊνστάιν όμως δεν σταμάτησε εδώ. Με τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας εξηγεί πώς αν ανέβουμε σε ένα κλειστό σύστημα που επιταχύνεται σταθερά ποτέ δεν θα μπορέσουμε να ξεχωρίσουμε αν κινούμαστε ή αν βρισκόμαστε πάνω σε έναν πλανήτη που προκαλεί την ίδια επιτάχυνση της βαρύτητας. Και πώς τα εξηγεί όλα αυτά; Αλλάζοντας την έννοια του χώρου. Ο χώρος που μας περιβάλλει δεν είναι ο ίδιος παντού: καμπυλώνεται εκεί όπου υπάρχει μάζα. Έτσι δημιουργεί μονοπάτια που οδηγούν τη μία μάζα πάνω στην άλλη. Δεν χρειάζεται δηλαδή καν η έννοια των ελκτικών δυνάμεων, ο νόμος της παγκόσμιας έλξης για να κινηθεί μια μάζα από μία άλλη. Απλά ακολουθούν τον συντομότερο δρόμο στον καμπυλωμένο χώρο του Αϊνστάιν. Και το κυριότερο: όλα αυτά δεν είναι εικασίες, αληθεύουν καθώς υπάρχουν μετρήσεις και πειράματα που τα αποδεικνύουν».

Πηγή: Θαλής και Φίλοι