Χάος και δημιουργία

Τα μαθηματικά είναι το κατάλληλο μέσο που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Αυτή η διαπίστωση ήταν η αφορμή της ενδιαφέρουσας συνέντευξης που παραχώρησε στην ιστοσελίδα Business Insider ο Steven Strogatz, συγγραφέας και καθηγητής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Cornell. Μίλησε, εκτός των άλλων, για τον τρόπο διδασκαλίας των μαθηματικών και για τη σχέση τους με τη συγγραφή.

Ο Strogatz δεν ανήκει στους καθηγητές που διδάσκουν με τον συμβατικό τρόπο τη μαθηματική επιστήμη. Ούτε ακολουθεί κάποιο προκαθορισμένο πρόγραμμα διδασκαλίας. «Συχνά, ενδιαφέρομαι για οτιδήποτε ενδιαφέρει τους φοιτητές μου. Θεωρώ, πρωτίστως, τον εαυτό μου δάσκαλο αλλά και καθοδηγητή τους. Στόχος μου είναι να τους βοηθήσω να γίνουν οι μαθηματικοί που προσπαθούν να γίνουν», λέει.

Ένα ερώτημα για την πολυσυζητημένη ομορφιά των μαθηματικών δίνει την ευκαιρία στον Strogatz να αναφερθεί στη διττή σημασία αυτή της παρατήρησης. «Ανησυχώ αρκετά, όταν την ακούω να επαναλαμβάνεται μπροστά σε ανθρώπους που δεν μπορούν να αναγνωρίσουν, αμέσως, αυτή την ομορφιά. Επειδή είναι πολύ πιθανόν να αισθανθούν αποξένωση, απογοήτευση, ότι δεν μπορούν να γίνουν μέλη αυτού του κλαμπ, και τελικά να απομακρυνθούν από την επιστήμη», τονίζει. Και προσθέτει ότι το στοιχείο εκείνο που εγγυάται, κατά κάποιο τρόπο, την επιτυχημένη διδασκαλία των μαθηματικών είναι η ενσυναίσθηση: «πρέπει να ακούμε προσεκτικά τα ερωτήματα που μας θέτουν, να είμαστε ευαίσθητοι απέναντι στους φοιτητές που δεν μπορούν να εντοπίσουν, αμέσως, την ομορφιά των μαθηματικών».

Για τον ίδιο η ενασχόληση με τα μαθηματικά και τη συγγραφή είναι μεν δυο πεδία διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά μοιράζονται ένα κοινό στοιχείο, την οργανωμένη σκέψη. Ο Strogatz πιστεύει ότι όταν οι άνθρωποι λένε ότι κάποιος είναι καλός συγγραφέας, συχνά εννοούν ότι είναι καλός στοχαστής. Χαρακτηριστικό, εν μέρει, της καλής γραφής είναι για εκείνον η καλή οργάνωση του συγγραφικού υλικού, ότι η μία ιδέα οδηγεί στην επόμενη και ότι μια ιστορία ρέει με φυσικό τρόπο. Η συνοχή ενός κείμενου μοιάζει με τη συνοχή ενός μαθηματικού επιχειρήματος.
«Ακούγοντας, όμως, τον εαυτό μου να λέει όλα αυτά για την οργανωμένη σκέψη στη γραφή και τα μαθηματικά, νιώθω την ανάγκη να τονίσω ότι και οι δύο διαδικασίες μοιράζονται ένα ακόμη χαρακτηριστικό: το χάος», προσθέτει. Και εξηγεί: «Δεν ξεκινάς να γράφεις ή να διερευνάς ένα μαθηματικό ζήτημα με μοναδικό όπλο την οργανωμένη σκέψη. Η δημιουργική διαδικασία, η γέννηση μιας πρωτότυπης ιδέας έχoυν τις ρίζες της στο χάος. Αρχικά, και στις δύο περιπτώσεις, ξεκινάς από χαοτικές καταστάσεις, από τη σύγχυση, από τον κατακερματισμό και το αδιέξοδο. Αυτό είναι κοινό στοιχείο κάθε δημιουργικής δραστηριότητας. Για αυτό και κάποιος θα πρέπει να είναι αρκετά δυνατός, ώστε να συνεχίσει και να μην εγκαταλείψει την προσπάθειά του τη δύσκολη στιγμή της διαδικασίας, όταν όλα είναι χαοτικά και μπερδεμένα».

Πηγή: Business Insider  Θαλής και Φίλοι