Η χαμένη ατμόσφαιρα της Σελήνης


Μέχρι πρότινος νομίζαμε ότι ο δορυφόρος μας ήταν πάντοτε ξηρός και γυμνός, χωρίς ίχνος προστατευτικής ατμόσφαιρας. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο η εικόνα αυτή ανατρέπεται από νέες μελέτες οι οποίες φέρνουν στο φως απρόσμενες πτυχές από το παρελθόν του. Η πιο πρόσφατη από αυτές ανακάλυψε ότι στα... νιάτα της η Σελήνη ήταν σκεπασμένη από έναν ωκεανό από λάβα ο οποίος της χάρισε ισχυρούς ανέμους και μια ατμόσφαιρα η οποία διατηρήθηκε για 70 εκατομμύρια χρόνια.
Σήμερα η Σελήνη δεν διαθέτει ατμόσφαιρα – ή μάλλον για να είμαστε περισσότερο ακριβείς, έχει μόλις κάποια σχεδόν ανεπαίσθητα ίχνη ατμόσφαιρας. Μέχρι πρόσφατα οι αστροφυσικοί πίστευαν ότι βρισκόταν σε αυτήν την κατάσταση εξ αρχής, όμως τον περασμένο Ιούνιο μια μελέτη αποκάλυψε ότι αμέσως μετά τη γέννησή του, πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, ο δορυφόρος μας διέθετε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα μια αραιή ατμόσφαιρα, αποτελούμενη κυρίως από νάτριο, χάρη στους ωκεανούς από μάγμα που κάλυπταν αρχικά την επιφάνειά του.
Τώρα μια νέα ερευνητική δουλειά έρχεται να δείξει ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη μόνο μια φορά και ότι η Σελήνη στα νεανικά της χρόνια, πριν από 3,5 δισεκατομμύρια έτη, πέρασε ξανά μια περίοδο ηφαιστειακής δραστηριότητας η οποία μάλιστα ήταν αρκετά έντονη ώστε να σχηματίσει γύρω της μια αρκετά «στιβαρή» ατμόσφαιρα η οποία διατηρήθηκε για 70 εκατομμύρια χρόνια.

Κλεισμένη σε σεληνιακό γυαλί


Την τελευταία δεκαετία μελέτες που διεξάγονται με νέα και πιο ευαίσθητα όργανα έχουν εντοπίσει πτητικά υλικά κλεισμένα μέσα σε ηφαιστειακή ύαλο που συνέλεξαν από τη Σελήνη οι αστροναύτες των αποστολών Apollo. Τα κομμάτια του ηφαιστειακού γυαλιού προέρχονται από τις σκοτεινές λεκάνες της Σελήνης και οι νέες αναλύσεις που έγιναν υποδηλώνουν ότι δημιουργήθηκαν από μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις οι οποίες σημειώθηκαν πριν από 3,8 ως 3,1 δισεκατομμύρια χρόνια και, εκτός από την ύαλο, παρήγαγαν επίσης τεράστιες ποσότητες αερίων.
Τώρα, με μια μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Earth and Planetary Science Letters», η Ντέμπρα Νίνταμ και ο Ντέιβιντ Κινγκ από το Σεληνιακό και Πλανητικό Ινστιτούτο στο Χιούστον του Τέξας υπολόγισαν αυτές τις εκπομπές αερίων με βάση τον εκτιμώμενο όγκο των ροών λάβας που παρήγαγαν οι ηφαιστειακές εκρήξεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά τους η μεγαλύτερη ποσότητα ανερχόταν σε περίπου 10 εκατομμύρια τόνους αερίων που εκλύθηκαν μαζί με 5,3 εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα λάβας τα οποία γέμισαν τη λεκάνη της Θάλασσας των Βροχών (Mare Imbrium), την τεράστια πεδιάδα που είναι ορατή από τη Γη στο βόρειο ημισφαίριο της Σελήνης. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα πρέπει να αύξησε την πίεση του σεληνιακού αέρα ανεβάζοντάς την στο 1% της σημερινής ατμοσφαιρικής πίεσης της Γης – ή με άλλα λόγια, θα πρέπει να δημιούργησε στη Σελήνη μια ατμόσφαιρα κατά 1,5 φορές πιο πυκνή από τη σημερινή ατμόσφαιρα του Αρη.
Οι ερευνητές από το Χιούστον θεωρούν ότι υπό αυτές τις συνθήκες στην επιφάνεια της Σελήνης θα πρέπει να έπνεαν ισχυροί άνεμοι, οι οποίοι θα σήκωναν σκόνη, ενισχύοντας την ατμόσφαιρα. Εκτιμούν ωστόσο ότι ύστερα από 70 εκατομμύρια χρόνια η σεληνιακή ατμόσφαιρα δεν υπήρχε πια: όλα τα ατμοσφαιρικά αέρια, αναφέρουν, θα πρέπει να είχαν διαφύγει στο Διάστημα ή να είχαν παγώσει στις περιοχές των πόλων, γι’ αυτό και σήμερα δεν βλέπουμε κανένα ίχνος τους στον δορυφόρο μας.

Λαλίνα Φαφούτη

Πηγή: in.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις