Neil Armstrong: Το μόνο που τον ένοιαζε ήταν να πετάει

Για να τον δουν να εκτοξεύεται προς τη Σελήνη μέσα στο υπερμέγεθες ρωμαϊκό κερί που ονομαζόταν «Κρόνος 5» συγκεντρώθηκαν στις 16 Ιουλίου 1969 στο ακρωτήριο Κανάβεραλ 750.000-1.000.000 άτομα, 20.000 επίσημοι προσκεκλημένοι της NASA, 2.000 διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι.
Μέσα στη ζέστη και στα κουνούπια της Φλόριδας περίμεναν υπομονετικά, σε απόσταση ως και 20 χιλιόμετρα μακριά από την εξέδρα του πυραύλου στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, κάποιοι από αυτούς μασουλώντας σνακ από αυτοσχέδιες καντίνες, κάποιοι αγοράζοντας περγαμηνές με πιστοποιητικά προσέλευσης που καπάτσοι μικροπωλητές παρείχαν αντί 1 ½ δολαρίου. Η κορυφαία στιγμή του Νιλ Αρμστρονγκ (και του Μπαζ Ολντριν και του Μάικλ Κόλινς) θα ερχόταν αναμφίβολα τέσσερις ημέρες αργότερα, όταν θα πατούσε το πόδι του στη Θάλασσα της Γαλήνης. Η ημέρα της αναχώρησης όμως, κατά μία έννοια, τον έφερε κοντύτερα από όσο ποτέ άλλοτε στο τεράστιο πλήθος των θαυμαστών του. Γιατί ο Νιλ Αρμστρονγκ ήταν πρωτίστως ένα πρόσωπο που περιφρουρούσε την ιδιωτική του ζωή.
Λέγεται ότι ενδεχομένως ο Ράιαν Γκόσλινγκ, ο οποίος υποδύεται τον Αρμστρονγκ στον «Πρώτο άνθρωπο» του Ντέιμιαν Σαζέλ που μόλις βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες, τον παριστάνει ως πιο απόμακρο από ό,τι πράγματι ήταν – αν και ο συνεπιβάτης του στον «Απόλλωνα 11» Μάικλ Κόλινς έχει δηλώσει ότι οι τρεις αστροναύτες λειτουργούσαν ως «φιλικοί ξένοι»: άψογοι επαγγελματίες και συνάδελφοι, αλλά ποτέ τριάδα εκτός του διαστημικού θαλαμίσκου. Πολύ πιο άνετος με τη δημοσιότητα, ο Μπαζ Ολντριν δεν κρύφτηκε ποτέ από το φως των προβολέων. Αντίθετα, ο Αρμστρονγκ υπήρξε εξαιρετικά μετρημένος. Δοκιμαστής πιλότος, απόφοιτος αεροναυτικής μηχανικής του Πανεπιστημίου Περντιού, ο Νιλ δεν τόνιζε ποτέ ότι υπήρξε αστροναύτης πριν από τους αστροναύτες: τον Ιούνιο του 1958 είχε επιλεγεί για το διαστημικό πρόγραμμα της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας προτού αυτό ακυρωθεί χάριν του «Προγράμματος Ερμής» της NASA. Αποσύρθηκε από τη NASA πολύ νωρίς, το 1971, για να διδάξει αεροναυτική επί οκτώ χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι. Απέφυγε προσεκτικά τη δημόσια ταύτιση με τα κόμματα, αν και δέχθηκε να κάνει διαφημίσεις για λογαριασμό της Chrysler το 1979, όταν η εταιρεία αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες.
                 

Αν πιστέψει κανείς τον Τζέιμς Χάνσεν, συγγραφέα της βιογραφίας του με τίτλο «Πρώτος άνθρωπος. Η ζωή του Νιλ Ο. Αρμστρονγκ» (κυκλοφόρησε προ ημερών από τις εκδόσεις Ροπή), στην οποία βασίστηκε και η ομώνυμη ταινία, «η φήμη και τον χρήμα δεν τον συγκινούσαν. Το μόνο που τον συγκινούσε ήταν να πετάει». Οπως μάλιστα δήλωνε ο Χάνσεν σε συνέντευξή του στο NBC News στις 14 Οκτωβρίου, ως και η ίδια η αποστολή στη Σελήνη είχε νόημα για τον Αρμστρονγκ ως πτήση: «Το πιο σημαντικό για εκείνον στον «Απόλλωνα 11» ήταν «να πετάξουμε με τη σεληνάκατο, να έχουμε επιτυχημένη κάθοδο και να μη σκοτωθούμε». Το να περπατήσει στο φεγγάρι σχεδόν ούτε που το σκεφτόταν, ήταν γι’ αυτόν θέμα πολύ δευτερεύον». Κάτι που θέτει αν αμφιβόλω και τον ωραίο μύθο του βραχιολιού της μικρής του κόρης που πέθανε σε ηλικία δύο ετών και το φιλμ τον θέλει να το αφήνει στη Σελήνη. Πράγματι, ο Αρμστρονγκ λοξοδρόμησε περπατώντας για μερικά λεπτά εκτός του σχεδιασμένου δρομολογίου, ήταν όμως έξω από τη γωνία της κάμερας και όλοι τον θεωρούσαν τόσο προσηλωμένο στα προβλεπόμενα, τόσο «straight arrow», ώστε δεν το βλέπουν πιθανό. Ισως ο επόμενος που θα κάνει κάποτε εκείνο το μεγαλύτερο βήμα για την ανθρωπότητα στη Θάλασσα της Γαλήνης λύσει αυτό το αίνιγμα για τον χαρακτήρα του πρώτου ανθρώπου στο φεγγάρι.

και ένα απόσπασμα από το βιβλίο


"Ο Άρμστρονγκ δεν είχε χρόνο να ανησυχήσει ότι η πορεία της καθόδου τον οδηγούσε λίγο μακρύτερα, τοπογραφικά μιλώντας. «Δεν ήταν απολύτως βέβαιο ότι θα ήμασταν μακριά, γιατί δεν ξέραμε πόσο ακριβή θ’ αποδεικνύονταν τελικά τα σχέδια στο παράθυρο.Τέλος πάντων, δεν ήταν και τόσο σημαντικό ποιο ακριβώς θα ήταν το σημείο της προσσελήνωσης. Δεν μας περίμενε άλλωστε καμιά επιτροπή υποδοχής». [...]
Εκείνη ήταν η στιγμή –ώρα πτήσης: 04:06:38:22– που άναψε μια κίτρινη προειδοποιητική λυχνία, με αποτέλεσμα να ηχήσει ο πρώτος από τους πολλούς συναγερμούς του προγράμματος του υπολογιστή εντός της σεληνακάτου. Με φωνή που ελάχιστα μαρτυρούσε επείγουσα κατάσταση, ο Νιλ πάτησε το κουμπί επικοινωνίας του ασυρμάτου και ανέφερε στο Χιούστον: «Συναγερμός προγράμματος». Τρία δευτερόλεπτα αργότερα πρόσθεσε: «Είναι ο 1202». «Κάντε έναν γρήγορο έλεγχο για τον συναγερμό 1202» ζήτησε βιαστικά ο Νιλ, αφού δεν γνώριζε σε ποιον από τους δεκάδες συναγερμούς αντιστοιχούσε.
Το Κέντρο Ελέγχου χρειάστηκε μόλις δεκαπέντε δευτερόλεπτα για ν’ απαντήσει: «Είμαστε έτοιμοι... έχετε ΟΚ για τον συναγερμό». «Είχαμε φτάσει μέχρι εκεί και θέλαμε να προσσεληνωθούμε. Δεν θέλαμε να καταλήξουμε σε ματαίωση. Είχαμε επικεντρωθεί στις ενέργειες που απαιτούνταν για την προσεδάφιση» τονίζει ο Νιλ. Δύο ακόμα φορές μέσα στα επόμενα τέσσερα λεπτά άναψε η λυχνία 1202. Το Eagle βρισκόταν μόλις 3.000 πόδια πάνω από τη σεληνιακή επιφάνεια. Επτά δευτερόλεπτα μετά τον τρίτο συναγερμό 1202, η ατμόσφαιρα έγινε πιο τεταμένη όταν άναψε και νέος συναγερμός, ο 1201. [...]
Το τεράστιο τηλεοπτικό κοινό που είχε συντονιστεί για να παρακολουθήσει την κάλυψη της αποστολής του Apollo 11 δεν είχε ιδέα τι σήμαιναν οι συναγερμοί. Στον σταθμό CBS, ο Κρονκάιτ ενημέρωσε τους τηλεθεατές του μετά την αναφορά του πληρώματος στους κωδικούς των συναγερμών: «Πρόκειται για διαστημική επικοινωνία και αφορούν σε διάφορες ενδείξεις». Ο Σίρα δεν είπε τίποτα για να τον διορθώσει.Μπορεί κανείς να φανταστεί πώς θα εκτυλισσόταν μια ζωντανή μετάδοση, αν οι σχολιαστές είχαν την παραμικρή ιδέα για τη σπουδαιότητα του συναγερμού.
Για τον Άρμστρονγκ, οι συναγερμοί αποτελούσαν καθαρά περίσπαση της προσοχής του, που έθεταν σε κίνδυνο την προσσελήνωση, αφού τον ανάγκαζαν να μην παραμένει συγκεντρωμένος στα σημεία αναφοράς επί της σεληνιακής επιφάνειας. «Είχαμε καλές ταχύτητες και καλό ύψος.
«Η τάση μου ήταν να συνεχίσουμε την πορεία, εφόσον όλα πήγαιναν καλά. Δεν είχε προκληθεί ποτέ ματαίωση από τέτοιον λόγο και μια ματαίωση σ’ εκείνο το σημείο, σε αρκετά χαμηλό ύψος, θ’ αποτελούσε ελιγμό υψηλού κινδύνου. Δεν ήθελα να προβώ σε ματαίωση, εκτός και αν δεν υπήρχε απολύτως καμία άλλη επιλογή· και εκείνη τη στιγμή είχαμε επιλογές. Οπότε, η συνέχιση της πορείας μού φαινόταν το καλύτερο. Περίμενα, όμως, τι θα πει και το Κέντρο, γιατί σεβόμουν όλες τις πληροφορίες και τη βοήθεια που μπορούσε να μας παρέχει. Όταν έχεις φτάσει τόσο κοντά, γιατί να μπεις οικειοθελώς σε κάτι τόσο επικίνδυνο, όπως θα ήταν εκείνη τη στιγμή η τυχόν ματαίωση, απλώς και μόνο επειδή έχεις μια προειδοποιητική λυχνία που σου λέει ότι ίσως υπάρχει πρόβλημα;». Ο Άρμστρονγκ δεν σκέφτηκε καθόλου εκείνες τις στιγμές πόσο μπορεί να είχε ανησυχήσει ο Όλντριν λόγω των συναγερμών. «Δεν ξέρω αν ένιωθε κι εκείνος εξίσου σίγουρος ότι η σωστή επιλογή θα ήταν να συνεχίσουμε»"

Η βιογραφία "Πρώτος Άνθρωπος, Η Ζωή του Νιλ. Ο. Άρμστρονγκ" του Τζέιμς Ρ. Χάνσεν κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΡΟΠΗ.

Μετάφραση: Μαριάννα Τσάτσου
Επιμέλεια: Πασχαλιά Κουφίδου
Γραφιστική επιμέλεια: Δημήτρης Κουρκούτης

Πηγή: Το Βήμα