50 χρόνια από τα πρώτα Χριστούγεννα στο διάστημα

Τα πέρασε με λιτό γεύμα το τριμελές πλήρωμα του Απόλλων 8. Αποστολή του ήταν να φωτογραφίσει και να βιντεοσκοπήσει τη Σελήνη, αλλά οι αστροναύτες ανακάλυψαν κάτι άλλο, την ασημαντότητα της Γης.

Ποιο ήταν το γεύμα εκείνη την ημέρα; Μάλλον λιτό. Με σούπα από καλαμπόκι, κοτόπουλο, ζεστή σοκολάτα, χυμό πορτοκάλι και ζαχαρωτά γιόρτασαν για πρώτη φορά οι τρεις αμερικανοί αστροναύτες Φρανκ Μπόρμαν, Τζιμ Λόβελ και Ουίλιαμ Άντερς το 1968 τα Χριστούγεννα στο διάστημα. «Ελπίζω να ήταν καλύτερο το δικό σας χριστουγεννιάτικο φαγητό στη γη» είπε ο Άντερς χαριτολογώντας σε συνομιλία με το διαστημικό κέντρο ελέγχου. Όμως δεν ήταν το φαγητό αυτό που κατενθουσίασε τους αστροναύτες, άλλα μια άλλη διαφορετικού είδους εμπειρία, ακριβώς πριν από 50 χρόνια.

Και εγένετο η «Earthrise»
Η ιστορική επιχείρηση Απόλλων 8 ξεκίνησε στις 21 Δεκεμβρίου του 1968 με κατεύθυνση τη Σελήνη. Δύο ημέρες αργότερα το διαστημόπλοιο έμπαινε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Κάποια στιγμή ο Μπόρμαν διόρθωσε ελάχιστα την πορεία και αυτό που αντίκρισε στα μάτια του ήταν μοναδικό. «Θεέ μου» φώναξε στους συναδέλφους του, «κοιτάξτε αυτήν την εικόνα, η γη ανατέλλει»! Αμέσως ο Άντερς πήρε την φωτογραφική μηχανή, έβαλε έγχρωμο φιλμ και πάτησε το κουμπί. «Πατούσα συνεχώς το κουμπί της μηχανής μου» διηγούνταν αργότερα. Από τις φωτογραφίες που έκανε προέκυψε μια που άλλαξε τη ματιά του ανθρώπου για τη Γη και έγινε η πιο γνωστή φωτογραφία του κόσμου: η «Earthrise». Η φωτογραφία έγινε σύμβολο της ευθραυστότητας και της απομόνωσης της γης. Αν και τότε δεν υπήρχαν τότε ψηφιακές μηχανές και κοινωνικά μέσα δικτύωσης, η «Earthrise» εμπνέει ακόμη και μέχρι σήμερα αστροναύτες, όπως τον γερμανό Αλεξάντερ Γκερστ, που από τα δικά του ταξίδια στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό συνεχώς έστελνε φωτογραφίες στη Γη μέσω διαδικτύου.
Ωστόσο, ο φωτογράφος της «Earthrise», ο Ουίλιαμ Άντερς, που ζει πλέον ως συνταξιούχος στις νήσους Σαν Χουάν, δεν έχει καλή γνώμη για τη φωτογραφία. «Δεν είναι και τόσο καθαρή», είπε πρόσφατα στους Seattle Times, παραδέχθηκε, όμως ότι η εικόνα του μικρού μπλε ημισφαιρίου, βυθισμένου στο σκοτάδι, άλλαξε τη ματιά που είχε για τη Γη.

«Πήγαμε στη Σελήνη για να ανακαλύψουμε τη Γη»
«Βρισκόμαστε σε ένα ασήμαντο πλανήτη, που περιβάλλεται από ασήμαντα αστέρια, σε έναν ασήμαντο γαλαξία από εκατομμύρια ασήμαντα αστέρια, σε ένα σύμπαν όπου υπάρχουν δισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια ασήμαντοι γαλαξίες… είμαστε στην πραγματικότητα τόσο σημαντικοί; Δε τι νομίζω» είπε χαρακτηριστικά. Το πιο σημαντικό σουβενίρ από την επιχείρηση Απόλλων 8, την δεύτερη επανδρωμένη πτήση στο διάστημα χωρίς προσελήνωση, έγινε τυχαία και ήταν εκτός προγράμματος. Στην πραγματικότητα το τριμελές πλήρωμα δεν είχε εντολή να βγάλει φωτογραφίες της Γης, αλλά εικόνες και βίντεο από τη Σελήνη. Ήταν και οι πρώτοι άνθρωποι που θα αντίκρυζαν την πίσω πλευρά της. Κάτι φυσικά που έκαναν, γι αυτό η αποστολή θεωρείται μέχρι σήμερα όχι μόνο επιτυχημένη, αλλά και απόδειξη ότι μπορούν με επιτυχία να φτάσουν άνθρωποι στο φεγγάρι.

«Σας πληροφορώ ότι υπάρχει Άγιος Βασίλης» φώναξε ο αστροναύτης Λόβελ στον διαστημικό σταθμό λίγο πριν το πλήρωμα προσγειώνονταν με ασφάλεια στη γη. Οι πληροφορίες που έφεραν οι 3 αστροναύτες μαζί τους χρησιμοποιήθηκαν σε επόμενες επιχειρήσεις προσελήνωσης. «Το χαρακτηρίζω λίγο ειρωνικό» είπε ο Άντερς στους Seattle Times. «Πετάξαμε για να ανακαλύψουμε τη Σελήνη, αλλά αυτό που ανακαλύψαμε στην πραγματικότητα ήταν η Γη».


Borman, Lovell και Anders

Κριστίνα Χόρστεν/dpa – https://www.dw.com/