«Ανιχνευτής» από άλλον πλανήτη
 |
| Καλλιτεχνική απεικόνιση του «Ουμουάμουα», που σημαίνει «Ανιχνευτής» στη γλώσσα της Χαβάης και έχει διχάσει την επιστημονική κοινότητα. |
«Κάθε τόσο όμως μπορεί να βρεις ένα μπουκάλι που ίσως να μεταφέρει ένα μήνυμα», επισημαίνει ο καθηγητής και συστήνει να είμαστε «ανοιχτόμυαλοι». Τελευταία το όνομα του 57χρονου καθηγητή βρίσκεται στους τίτλους εφημερίδων και περιοδικών, όπως του New Yorker και του Der Spiegel, για τις «τολμηρές» απόψεις που δημοσίευσε σχετικά με το πέρασμα από το ηλιακό μας σύστημα ενός διαστρικού «αγνώστου ταυτότητας» αντικειμένου. Αν και η θεωρία του τον έφερε απέναντι σε αρκετούς επιστήμονες, ο κ. Λόουμπ πιστεύει πως ένα τέτοιο «μήνυμα» ταξιδεύει αυτή τη στιγμή στο ηλιακό μας σύστημα και μάλιστα πάνω σε ένα «ηλιακό πανί» φτιαγμένο, όπως λέει στην «Κ», από έναν «εξωγήινο πολιτισμό».
Τον Οκτώβριο του 2017 το ισχυρό τηλεσκόπιο Pan-Starrs στη Χαβάη εντόπισε τον πρώτο διαστρικό επισκέπτη, ένα ουράνιο σώμα δηλαδή που δεν «γεννήθηκε» στο ηλιακό μας σύστημα αλλά πέρασε τα «σύνορα» και ήρθε στη γειτονιά μας. Οι αστρονόμοι βάφτισαν το άγνωστο αντικείμενο «Ουμουάμουα» (Oumuamua), που στη γλώσσα της Χαβάης σημαίνει «Ανιχνευτής» και «Αγγελιαφόρος». Η ανακοίνωση τους το χαρακτήριζε έναν «κόκκινο και επιμήκη αστεροειδή» και υπογράμμιζε το περίεργο σχήμα και μέγεθος του αντικειμένου. Δεν συμμερίζονται όμως όλοι οι επιστήμονες την ίδια άποψη.
Τα χαρακτηριστικά του
«Το αντικείμενο δεν γεννήθηκε στο ηλιακό μας σύστημα. Δεν μοιάζει με κανέναν κομήτη ή αστεροειδή που έχουμε δει και αυτό είναι πολύ παράξενο», λέει ο καθηγητής Λόουμπ και μας παραθέτει μία σειρά από χαρακτηριστικά για τη φωτεινότητά του, τη γεωμετρία και την κίνηση του που αποκλείουν, κατά την άποψη του, το ενδεχόμενο να πρόκειται για ένα συνηθισμένο ουράνιο σώμα. «Καταφέραμε να δούμε το αντικείμενο επειδή αντανακλά το φως του ήλιου και η φωτεινότητά του άλλαζε με συντελεστή φωτεινότητας 10 καθώς περιστρεφόταν κάθε οχτώ ώρες. Αυτό σημαίνει ότι το μήκος του είναι 10 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με το πλάτος του. Δεν έχουμε φωτογραφία του αλλά ξέρουμε πόσο φως αντανακλούσε καθώς περιστρεφόταν και είναι περίεργο διότι όλοι οι κομήτες και οι αστεροειδείς μεταβάλλουν τη φωτεινότητά τους με συντελεστή 3».
Ο καθηγητής πιστεύει ότι το σχήμα του ίσως μοιάζει με ένα μακρύ «πούρο» ή περισσότερο με μια «τηγανίτα», ανάλογα με τη γωνία «θέασης» του γήινου τηλεσκοπίου, ενώ το μήκος του, λέει, δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 100 ή 200 μέτρα. Ενα άλλο στοιχείο που το διαφοροποιεί από τους κομήτες είναι η τροχιά του. «Φαινόταν να αποκλίνει λίγο από την τροχιά που ακολουθούν τα ουράνια σώματα που πιάνονται στις βαρυτικές δυνάμεις του Ηλιου».
Επίσης, σημειώνει, οι κομήτες έχουν τη χαρακτηριστική «ουρά» τους, η οποία αποτελείται από σκόνη και αέρια και δημιουργείται όταν ο Ηλιος αρχίζει και λιώνει τον πάγο που τους καλύπτει. «Στη δική μας περίπτωση δεν υπήρχε ουρά και το τηλεσκόπιο που εξέτασε το αντικείμενο δεν ανίχνευσε μόρια άνθρακα ή διοξειδίου του άνθρακα γύρω του. Οπότε δεν υπήρχε έκλυση αερίων και αυτό είναι επίσης πολύ περίεργο».
Το μεγαλύτερο ερώτημα, ωστόσο, και ο πυρήνας της κεντρικής ιδέας του καθηγητή είναι «ποια δύναμη προκαλεί την κίνησή του». Το «Ουμουάμουα» κινείται με ταχύτητα μεγαλύτερη από οποιονδήποτε γνωστό κομήτη ή αστεροειδή και η δύναμη που το σπρώχνει και αψηφά το βαρυτικό φλερτ του Ηλιου φαίνεται, σύμφωνα με τον διευθυντή του Χάρβαρντ, ότι είναι το ίδιο το αστέρι του ηλιακού μας συστήματος. «Η μόνη ιδέα που ήρθε στο μυαλό μου και είναι η βάση της εργασίας μας είναι ότι ο ήλιος που αντανακλά πάνω του το σπρώχνει, όπως ο άνεμος σπρώχνει τα πανιά ενός ιστιοφόρου. Για να γίνει αυτό, το πάχος του αντικειμένου πρέπει να είναι εξαιρετικά λεπτό, λιγότερο από ένα χιλιοστό και αυτό με έκανε να σκεφθώ ότι αυτό το ηλιακό πανί κατασκευάστηκε από έναν άλλο πολιτισμό», λέει με σίγουρη φωνή ο Αβραάμ Λόουμπ.
Γεννημένος στο Ισραήλ, ο Αβραάμ Λόουμπ σπούδασε Φυσική στο πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ πριν συνεργαστεί με το Institute for Advance Study του Πρίνστον, όπου ξεκίνησε να δουλεύει πάνω στη θεωρητική Φυσική. Το 1993 άρχισε να διδάσκει στο Χάρβαρντ και σήμερα είναι διευθυντής του τμήματος Αστρονομίας.
Οι διακρίσεις
Ο 57χρονος θεωρητικός φυσικός έχει διακριθεί για το έργο του στην Αστροφυσική και στην Κοσμολογία και ήταν από τους πρώτους που μίλησε για τη δημιουργία των πρώτων αστεριών, τη διαμόρφωση και εξέλιξη στις μεγάλες μαύρες τρύπες, αλλά και την έρευνα για τη ζωή σε άλλους πλανήτες.
Το περιοδικό TIME τον επέλεξε το 2012 ως έναν από τους 25 πιο επιδραστικούς ανθρώπους στον τομέα του Διαστήματος. Ο ίδιος εμπλέκεται ενεργά σε μία σειρά από πρωτοπόρες πρωτοβουλίες, όπως το «Black Hole Initiative» του Χάρβαρντ αλλά και το φιλόδοξο «Breakthrough Starshot Project», το οποίο φιλοδοξεί να στείλει στο Αλφα του Κενταύρου, το κοντινότερο αστρικό σύστημα, έναν στόλο από μικρά «ηλιακά ιστιοφόρα» που θα μπορούν να κάνουν ένα διαστρικό ταξίδι, όπως έκανε το «Ουμουάμουα», σύμφωνα με τον καθηγητή. Το Starshot υποστήριξε με θέρμη ο Στίβεν Χόκινγκ και αρκετοί αστροφυσικοί, ενώ στο τιμόνι βρίσκονται ο Ρώσος επενδυτής Γιούρι Μίλνερ και ο Μαρκ Ζούκεμπεργκ του Facebook.
«Πολλοί επιστήμονες λένε ότι το “Ουμουάμουα” είναι ένας διαστημικός βράχος και τίποτα περισσότερο», λέει ο κ. Λόουμπ, «αλλά έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τέτοιες πέτρες στο παρελθόν και το ένστικτο μας λέει ότι πρέπει να είναι πέτρες». Ωστόσο, αυτό το ένστικτο, επισημαίνει, βασίζεται σε εμπειρίες περασμένων γεγονότων. «Αυτό μας κάνει να συμπεραίνουμε ότι το μέλλον είναι το ίδιο με το παρελθόν. Αν το πιστεύεις αυτό ποτέ δεν θα κάνεις καμία ανακάλυψη. Στην επιστήμη πρέπει να έχεις ανοιχτό μυαλό και να κοιτάς τα στοιχεία. Η επιστήμη γίνεται με στοιχεία και όχι με προκαταλήψεις και αυτό είναι γνωστό από την εποχή του Γαλιλαίου», υποστηρίζει ο καθηγητής και αυτό φωνάζει προς πάσα κατεύθυνση από τη μέρα που μίλησε ανοιχτά για τις θέσεις του και προκάλεσε ένα «σουπερνόβα» στην καρδιά της επιστημονικής κοινότητας.
 |
| «Δεν πιστεύω ότι η ύπαρξη ενός εξωγήινου πολιτισμού είναι εικασίες», λέει ο καθηγητής Αβραάμ Λόουμπ. |
Χαμένη ευκαιρία
Το «Ουμουάμουα» έφυγε από το οπτικό πεδίο της Γης τον περασμένο Ιανουάριο. Το λαμπρό του φως σβήνει σταδιακά και δεν αφήνει περιθώρια αναλύσεων. Ο καθηγητής του Χάρβαρντ είναι δυσαρεστημένος που οι αστρονόμοι δεν έδωσαν μεγαλύτερη προσοχή στο αντικείμενο όταν αυτό ήταν ορατό από το τηλεσκόπιο της Χαβάης και τα στοιχεία θα ήταν σήμερα περισσότερα. Το περίεργο αντικείμενο ακόμα ταξιδεύει, αλλά θα ήταν ανώφελο να το κυνηγήσουμε με τη δική μας τεχνολογία, μας λέει. «Είναι μακριά και τρέχει γρήγορα, δεν το προλαβαίνουμε με τους συμβατικούς μας πυραύλους» σημειώνει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορέσουμε να το κάνουμε σε μερικές δεκαετίες, αφού θα πάρει στο «Ουμουάμουα» αρκετές χιλιάδες χρόνια μέχρι να βγει από τη γειτονιά μας. Επιπλέον, ο καθηγητής εκτιμά ότι υπάρχουν κι άλλα σαν κι αυτό που έχουν παγιδευθεί στο ηλιακό μας σύστημα και μας εξηγεί πως οι βαρυτικές δυνάμεις που αναπτύσσονται στον Δία και στον Ηλιο μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα «δίχτυ» για παρόμοια διαστρικά «ψάρια». «Σε μια πρόσφατη εργασία δείξαμε ότι μπορούμε να εντοπίσουμε τουλάχιστον τέσσερα παγιδευμένα παρόμοια αντικείμενα εξαιτίας της ιδιαίτερης τροχιάς που εμφανίζουν», μας λέει. Από την άλλη, η τεχνολογία εξελίσσεται και όπως έγινε με την ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων έτσι και με τους διαστρικούς επισκέπτες, τα νέα τηλεσκόπια που κατασκευάζονται και ειδικότερα το «Large Synoptic Survey Telescope» (LSST) θα είναι ακόμα πιο ισχυρά και θα μπορούν να ανιχνεύουν αντικείμενα όπως το «Ουμουάμουα». Καμιά φορά, μας λέει ο καθηγητής Λόουμπ, φταίει ο τρόπος που ψάχνουμε κάτι. Τα τελευταία 50-70 χρόνια οι ερευνητές αναζητούσαν ραδιοσήματα που θα τους έδιναν ένα σημάδι ότι κάποιος προσπαθούσε να επικοινωνήσει με τη Γη, ενώ φαίνεται πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι. Αλλωστε, τα ραδιοσήματα τα «άκουσε» πρώτη η Τζόντι Φόστερ ως Ελι Αρογουεϊ στην «Επαφή» του Ρόμπερτ Ζεμέκις και όλοι θυμόμαστε τον στατικό θόρυβο που κατέγραψε η κάμερά της στο τέλος. Στατικός θόρυβος όμως για 18 ολόκληρες ώρες.
Φανταστείτε να δίναμε κινητό σε άνθρωπο των σπηλαίων
Αν η φράση «take me to your leader» είναι το απόλυτο κλισέ που θα κάνει την ανθρωπότητα να γελάσει στο ενδεχόμενο συνάντησης με μια εξωγήινη μορφή ζωής, τα «πράσινα ανθρωπάκια» με τα μεγάλα μαύρα μάτια είναι η πιο συνηθισμένη απεικόνιση των «Αρειανών».
Από τον πανικό που προκάλεσε η ραδιοφωνική φάρσα του Ορσον Ουέλς με την εισβολή από τον Αρη, τις «Στενές επαφές τρίτου τύπου», το –ας ελπίσουμε πως δεν θα είναι έτσι– «Alien» και την «Ημέρα Ανεξαρτησίας», μέχρι τον φιλικό «Ε.Τ.», το ιδεαλιστικό «Σταρ Τρεκ», τα καθηλωτικά «Χ-Files», το ενδεχόμενο ύπαρξης ενός εξωγήινου πολιτισμού έχει τροφοδοτήσει τον κινηματογράφο και την ποπ κουλτούρα με άφθονο υλικό. Σε ένα παράλληλο σύμπαν οι θεωρίες συνωμοσίας πίσω από την περίφημη «Area 51» στην Αμερική, ο «εξωγήινος του Ρόζγουελ», η εμφάνιση UFO σε θολές βιντεοκασέτες και οι «απαγωγές» ανυποψίαστων ανθρώπων για πειράματα, ακόμα και στην Ελλάδα, δημιούργησαν μια μεγάλη παρα-επιστημονική κοινότητα που αυτόματα ακυρώνει την οποιαδήποτε προσπάθεια σοβαρής συζήτησης για την ύπαρξη ζωής διαφορετικής από αυτή που γνωρίζουμε. Αν ψάξουμε, όμως, στη λογοτεχνία ίσως η πιο ταιριαστή απεικόνιση της θεωρίας του καθηγητή Λόουμπ είναι το «Ραντεβού με τον Ράμα» (εκδ. Κάκτος, 1984) του Αρθουρ Κλαρκ.
Το κλασικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του σπουδαίου συγγραφέα περιγράφει την είσοδο στο ηλιακό σύστημα της Γης ενός κυλινδρικού διαστημικού σκάφους, που στην αρχή οι αστρονόμοι του έτους 2131 νομίζουν ότι είναι αστεροειδής. «Δεν ήξερα το βιβλίο, αλλά αρκετοί μου το επισήμαναν και βγάζω το καπέλο στον συγγραφέα που σκέφθηκε αυτή την ιστορία», μας λέει ο καθηγητής Λόουμπ, σπεύδοντας να ξεκαθαρίσει πως δεν είναι θαυμαστής της επιστημονικής φαντασίας.
Τι θα σήμαινε όμως αν το «Ουμουάμουα» ήταν όντως από άλλο πλανήτη; «Θεωρητικά, θα μπορούσε να είναι κάτι μη λειτουργικό, το κομμάτι ενός εξοπλισμού που δεν επικοινωνεί πια, κάτι σαν το “Βόγιατζερ” που έφυγε από το ηλιακό μας σύστημα», μας λέει και συμπληρώνει ότι πιθανόν να ανήκει σε έναν πολιτισμό που όμως δεν ζει πια. «Αυτό πιστεύω εξηγεί και τον λόγο για τον οποίο δεν λαμβάνουμε ποτέ κάποιο σήμα ή σινιάλο, επειδή οι τεχνολογικοί πολιτισμοί είναι βραχύβιοι, δεν ζουν για πολύ καιρό. Είναι πιθανό να έστειλαν αυτές τις διαστημικές συσκευές και στο μεταξύ να αυτοκαταστράφηκαν», σημειώνει ο καθηγητής και οι συνειρμοί για το μέλλον του δικού μας πολιτισμού προκύπτουν αβίαστα.
Είναι επίσης πιθανό, μας λέει, να χρησιμοποιούν κάποια τεχνολογία που δεν μπορούμε να φανταστούμε. «Αν δίναμε ένα κινητό τηλέφωνο σε έναν άνθρωπο των σπηλαίων θα το περνούσε για πέτρα ή για κάτι μαγικό. Ισως να μην μπορούμε ακόμα να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το “Ουμουάμουα”», επισημαίνει.
Ενόχληση
Σε αυτή την περίπτωση οι πρωτόγονοι είμαστε εμείς και ο καθηγητής σημειώνει, ενοχλημένος, την έντονη κριτική που δέχεται από τη στιγμή που ξεκίνησε να δημοσιεύει επιστημονικά άρθρα με τη θεωρία του. Αρκετοί αστροφυσικοί πήραν θέση απέναντι στις απόψεις του καθηγητή Λόουμπ και είπαν ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τέτοιους ισχυρισμούς.
«Ολοι αυτοί οι ισχυρισμοί για τα UFO έχουν φέρει τους επιστήμονες σε τέτοια θέση ώστε να μην μπορούν να συζητήσουν αυτή την άποψη και αυτό είναι λάθος. Δεν πιστεύω ότι η ύπαρξη ενός εξωγήινου πολιτισμού είναι εικασίες. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουμε εμείς ως τεχνολογικός πολιτισμός, ξέρουμε ότι υπάρχουν πλανήτες όπως η Γη και ίσως οι συνθήκες για τη δημιουργία ζωής. Νομίζω ότι όποιος ισχυρίζεται ότι είμαστε μοναδικοί είναι εγωιστής». «Η σημερινή επιστήμη», συνεχίζει, «είναι άλλωστε γεμάτη από θεωρίες και εικασίες, όπως η θεωρία των χορδών με τις έξτρα διαστάσεις στη θεωρητική Φυσική ή οι υποθέσεις για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης στην Κοσμολογία. Είναι αποδεκτό να μιλάμε γι’ αυτά τα θέματα επειδή έτσι αποφασίζει ένα σύνολο επιστημόνων αλλά όταν η συζήτηση έρχεται στην πιθανότητα ύπαρξης ενός εξωγήινου πολιτισμού, αυτό δεν είναι mainstream».
Πηγή: Καθημερινή του Σ. Ιωαννίδη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου