Το πρόγραμμα Απόλλων και η κατάκτηση της Σελήνης

Στις 27 Ιανουαρίου του 1967 κατά τη διάρκεια των δοκιμών στο ακρωτήριο Κένεντι προκλήθηκε πυρκαγιά στον θάλαμο του διαστημοπλοίου Απόλλων 1. Οι αστροναύτες της αποστολής White, Grissom και Chaffee βρήκαν τραγικό θάνατο.

Χάρης Βάρβογλης

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των δεκαετιών του 1950 και του 1960 ήταν ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ., μια αντιπαράθεση χωρίς πραγματικές μάχες αλλά με έντονη προπαγάνδα. Σε αυτήν την πραγματικότητα πολύ σπουδαίο ρόλο έπαιζαν τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα των δύο συνασπισμών, στους οποίους ηγούνταν οι δύο υπερδυνάμεις.Στον τομέα του διαστήματος το προβάδισμα της Ε.Σ.Σ.Δ. ήταν εμφανές, με την πρώτη εκτόξευση τεχνητού δορυφόρου (Sputnik) και την πρώτη πτήση κοσμοναύτη (Gagarin). Για να διασκεδάσει αυτήν την εντύπωση λοιπόν, ο τότε πρόεδρος των Η.Π.Α. Τζον Κένεντι έδωσε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 μια απροσδόκητα τολμηρή υπόσχεση στους Αμερικανούς και στον υπόλοιπο κόσμο: ότι πριν παρέλθει εκείνη η δεκαετία, οι Η.Π.Α. θα είχαν στείλει άνθρωπο στη Σελήνη.
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, έπρεπε να σχεδιασθεί εξ υπαρχής ένα τεράστιος πύραυλος, ο Κρόνος 5, και ένα διαστημόπλοιο ικανό να προσεδαφιστεί στη Σελήνη και να επιστρέψει στη Γη. Σύμφωνα με τα σχέδια, το διαστημόπλοιο θα είχε τρεις επιβάτες, εκ των οποίων οι δύο θα προσεδαφίζονταν στη Σελήνη με μία άκατο, ενώ ο τρίτος θα τους περίμενε να επιστρέψουν, διαγράφοντας τροχιές γύρω από αυτήν. Όλο αυτό το πρόγραμμα απαιτούσε προφανώς πάρα πολλά χρήματα (110 δισεκατομμύρια δολάρια με σημερινές τιμές) αλλά και μιας πρωτοφανούς κλίμακας συνεργασία 500.000 επιστημόνων και τεχνικών.
Όλα όμως πήγαιναν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, έως ότου στις 27 Ιανουαρίου 1967, πριν από 52 χρόνια, έγινε μια προσομοίωση της εκτόξευσης του διαστημοπλοίου Απόλλων 1, στο κέντρο διαστημικών πτήσεων Canaveral των Η.Π.Α. Δυστυχώς η προσομοίωση αυτή είχε τραγική κατάληξη, αφού εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο διαστημόπλοιο και κάηκαν ζωντανοί οι τρεις επιβάτες, οι αστροναύτες Gus Grissom, Ed White και Roger Chaffee. Αιτία της πυρκαγιάς ήταν ο ακατάλληλος σχεδιασμός του διαστημοπλοίου, ο οποίος πρόβλεπε, για λόγους οικονομίας στο βάρος, ότι οι αστροναύτες θα ανέπνεαν καθαρό οξυγόνο σε χαμηλή πίεση και όχι ατμοσφαιρικό αέρα σε συνηθισμένη πίεση.
Η ατμόσφαιρα οξυγόνου συνεπαγόταν έναν μεγάλο κίνδυνο ανάφλεξης από τυχαίους ηλεκτρικούς σπινθήρες, ο οποίος δεν είχε ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά τις μελέτες.
Η δεκαετία πλησίαζε στο τέλος της και δεν υπήρχε καιρός για χάσιμο. Με μια πραγματικά τιτάνια προσπάθεια το πρόβλημα διορθώθηκε και η ατμόσφαιρα του διαστημοπλοίου τροποποιήθηκε σε μείγμα οξυγόνου και αζώτου. Οι δοκιμές συνεχίστηκαν με ταχύ ρυθμό και δύο χρόνια αργότερα, με το τέλος της δεκαετίας, εκτοξεύτηκε το διαστημόπλοιο Απόλλων 11 με επιβάτες τους αστροναύτες Neil Armstrong, Edwin Aldrin και Michael Collins.
Έπειτα από πτήση τεσσάρων ημερών, το διαστημόπλοιο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και στις 20 Ιουλίου 1969 οι αστροναύτες Neil Armstrong και Edwin Aldrin προσεδαφίστηκαν με επιτυχία στο έδαφός της. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη παραφιλολογία σχετικά με το αν πράγματι έχει πατήσει εκεί το πόδι ανθρώπου.
Για τους δύσπιστους απόδειξη, μεταξύ άλλων, είναι τα κομμάτια του αμερικανικού διαστημοπλοίου Surveyor 3 που μετέφεραν στη Γη οι αστροναύτες της αποστολής Απόλλων 12, καθώς και τα τρία κάτοπτρα που εγκατέστησαν οι αστροναύτες των αποστολών Απόλλων 11, 14 και 15, και τα οποία χρησιμοποιούμε ακόμη και σήμερα, για να μετράμε με λέιζερ την απόσταση Γης – Σελήνης.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 27 Ιανουαρίου 2019