Video: Η διάλεξη του Νομπελίστα Kip Thorne στο Ιδρυμα Ευγενίδου

Απολαύστε την διάλεξη του Νομπελίστα θεωρητικού φυσικού Kip Thorne στο Ιδρυμα Ευγενίδου.

Μέρος Α
                 
Μέρος Β



Είναι αυθεντία στις θεωρίες του Αϊνστάιν, στα βαρυτικά κύματα και τις μαύρες τρύπες. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή επιστήμονες σε αυτούς τους τομείς και το βραβείο Νομπέλ που του απονεμήθηκε το 2017 ήταν το επιστέγασμα μιας καριέρας γεμάτης πρωτοποριακές έρευνες, ακαδημαϊκές επιτυχίες και διακρίσεις.
Το αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου γέμισε ασφυκτικά από ανθρώπους που ήθελαν να δουν από κοντά και κυρίως να ακούσουν τον Αμερικανό Θεωρητικό Φυσικό ο οποίος βρέθηκε στην Ελλάδα για δύο ομιλίες, μια στην Αθήνα και μια στην Θεσσαλονίκη.
Ο Κιπ Θορν αρχικά εξήγησε τις διαφορές ανάμεσα στα ηλεκτρομαγνητικά και τα βαρυτικά κύματα και στην πορεία της ομιλίας του αναφέρθηκε στο πώς και γιατί μπορεί η συνδυαστική μελέτη τους διαφωτίσει περισσότερο τα κοσμικά φαινόμενα. Στην συνέχεια μίλησε για την ιστορία της έρευνας για τα βαρυτικά κύματα. Ποιοι ήταν οι πρωτοπόροι, ποια τα κομβικά σημεία της έρευνας αυτής και πώς τελικά φτάσαμε στην κατασκευή και λειτουργία των επίγειων αλλά και διαστημικών συστημάτων ανίχνευσης των βαρυτικών κυμάτων, διεργασίες στις οποίες ο Θορν είχε διαχρονικά πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο Κιπ Θορν εξήγησε γιατί είναι τόσο σημαντικά τα βαρυτικά κύματα αλλά και γιατί ήταν αδύνατο μέχρι πριν από λίγα χρόνια να τα εντοπίσουμε. Περιέγραψε τους ανιχνευτές που χρησιμοποιούμε και το πώς αυτοί λειτουργούν, ενώ αναφέρθηκε και στους μελλοντικούς ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων, οι οποίοι θα τοποθετηθούν σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Ο νομπελίστας Φυσικός αναφέρθηκε επίσης στα νέας γενιάς συστήματα ανίχνευσης των βαρυτικών κυμάτων που έχουν ήδη αρχίσει να σχεδιάζονται, όπως τηλεσκόπιο Αϊνστάιν, το οποίο θα εγκατασταθεί δεκάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Γης, ώστε να μειώνονται οι παρεμβολές και ο «θόρυβος» που προκαλεί η διέλευση σεισμικών κυμάτων. Ο Κιπ Θορν είπε ότι με τους επόμενης γενιάς ανιχνευτές θα μπορούμε να εντοπίζουμε όλα τα είδη βαρυτικών κυμάτων, ακόμη και εκείνα που προέρχονται από την συγχώνευση γιγάντιων γαλαξιακών μαύρων τρυπών ή από την εποχή του Πληθωρισμού. Με τους νέους ανιχνευτές, σύμφωνα με τον Θορν, θα μπορούμε σύντομα να μελετάμε ενδελεχώς, κάθε είδους μαύρη τρύπα. Από τις πιο μικρές που έχουν μάζα 2-3 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου μέχρι τις κολοσσιαίες μαύρες τρύπες που βρίσκονται στους γαλαξιακούς πυρήνες και έχουν μάζα εκατομμύρια ακόμη και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του μητρικού μας άστρου. Ο Θορν ευελπιστεί ότι με την μελέτη των βαρυτικών κυμάτων θα πάρουμε απαντήσεις για την γέννηση του Σύμπαντος και την εξέλιξή του από τα πρώτα εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου μετά την περιβόητη «Μεγάλη Έκρηξη». Στόχος είναι να «δούμε» την γέννηση του χώρου και του χρόνου αλλά και τον μηχανισμό που οδήγησε στον αποκαλούμενο Πληθωρισμό, την ραγδαία επιταχυνόμενη διαστολή του αρχέγονου Σύμπαντος, η οποία διήρκεσε για ένα απειροελάχιστο κλάσμα του δευτερολέπτου.
Με βάση όλα αυτά ο Κιπ Θορν υποστηρίζει ότι είμαστε μπροστά στην έναρξη μιας νέας εποχής στην αστρονομική έρευνα, στην διάρκεια της οποίας η Αστρονομία των Βαρυτικών Κυμάτων θα βοηθήσει τους επιστήμονες να διευρύνουν εντυπωσιακά τις γνώσεις τους για το Σύμπαν
Το Όσκαρ και ο Γαργαντούας
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν επίσης οι απαντήσεις που έδωσε ο Κιπ Θορν τόσο στις ερωτήσεις του κοινού που ακολούθησαν την ομιλία του όσο και με τους δημοσιογράφους που συναντήθηκε νωρίτερα. Πολλές ερωτήσεις είχαν φυσικά να κάνουν με την συμμετοχή του Κιπ Θορν στην ταινία Interstellar, εμπειρία την οποία ο σπουδαίος επιστήμονας κατέγραψε στο βιβλίο του «Η Επιστήμη του Interstellar» (εκδόσεις Ροπή). Η ταινία, που κέρδισε Οσκαρ οπτικών εφέ, ήταν μια ιδέα του Κιπ Θορν και της φίλης του Λίντα Ομπστ, γνωστής παραγωγού ταινιών στο Χόλιγουντ. Οι δυο τους είχαν γράψει μάλιστα ολόκληρο το σενάριο της ταινίας η οποία ήθελαν να βασίζεται εξ ολοκλήρου σε πραγματικά επιστημονικά δεδομένα και να μην υπάρχει κανένα «άλμα» επιστημονικής φαντασίας. Ο Κιπ Θορν αποκάλυψε διάφορες ιστορίες και παρασκήνια της ταινίας, η οποία τελικά πήρε διαφορετικό δρόμο από εκείνον που ο ίδιος ήθελε, αφού ο σκηνοθέτης Κρίστοφερ Νόλαν αποφάσισε να προβεί σε δομικές αλλαγές στο σενάριο. Παρόλα αυτά ο Θορν παρέμεινε ως επιστημονικός σύμβουλος στην ταινία. Όπως ανέφερε ο Θορν ο Νόλαν αφού ολοκληρώθηκε η ταινία ομολόγησε σε εκείνον ότι έκανε λάθος και ότι έπρεπε να ακολουθήσουν κατά γράμμα τις αρχικές ιδέες του αλλά ήταν πλέον αργά. Βέβαια ο Θορν με ευγένεια αναφέρει ότι οι ιδέες του Νόλαν μπορεί να μην είχαν επιστημονικό υπόβαθρο αλλά είχαν πολύ ενδιαφέρον και λειτούργησαν σε καθαρά κινηματογραφικό επίπεδο πολύ καλύτερα από ό,τι θα λειτουργούσε το αρχικό πλάνο.
Η σημαντικότερη συμβολή του Θορν στην ταινία ήταν ότι διασφάλισε, όσο αυτό ήταν δυνατό σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, την επιστημονική της εγκυρότητα, ιδιαίτερα όσον αφορά στην εμφάνιση που έχει μία γιγάντια μαύρη τρύπα όταν την παρατηρούμε από κοντά, καθώς και στην συμπεριφορά της ύλης που την περιβάλλει. Έτσι η εντυπωσιακή εικόνα και θέα του Γαργαντούα, της μαύρης τρύπας που επισκέπτονται οι πρωταγωνιστές της ταινίας, είναι αυτή που σύμφωνα με τον Κιπ Θορν θα δούμε, αν ποτέ καταφέρουμε να πλησιάσουμε σε μια μαύρη τρύπα.