Arnold : Η μαθηματική κατανόηση της φύσης

Ο Vladimir Igorevich Arnold, από τους κορυφαίους σοβιετικούς μαθηματικούς, γεννήθηκε το 1937 στην Οδησσό, φοίτησε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας υπό την επίβλεψη του A.N. Kolmogorov και στο ίδιο πανεπιστήμιο έγινε καθηγητής το 1965. Οι περιοχές των μαθηματικών και της μαθηματικής φυσικής στις οποίες εργάστηκε είναι πολλές και ποικίλες και συμπεριλαμβάνουν τα δυναμικά συστήματα και τη θεωρία του χάους, τις διαφορικές εξισώσεις, τη γεωμετρία (αλγεβρική και συμπλεκτική), την τοπολογία, την υδροδυναμική, την κλασική και την ουράνια μηχανική. Το επιστημονικό του έργο αριθμεί πάνω από 300 εργασίες και 20 βιβλία, και σε αυτό διακρίνεται η σαφής θέση του ότι τα μαθηματικά οφείλουν να έχουν σχέση με τον πραγματικό κόσμο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έζησε στη Γαλλία και πέθανε στο Παρίσι το 2010.Ο Vladimir Arnold, παρότι σπουδαίος θεωρητικός μαθηματικός, είχε πάντοτε, σε αντίθεση με κάποιους ομότεχνούς του, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την σύνδεση των μαθηματικών με το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, συχνά χρησιμοποιώντας πολύ διαφωτιστικές εικόνες. Είναι γνωστό στην κοινότητα των μαθηματικών ότι ο Arnold δεν συμπαθούσε την αφηρημένη προσέγγιση του αντικειμένου που ακολουθούσε η σχολή των Bourbaki στη Γαλλία.
Το βιβλίο «Η μαθηματική κατανόηση της φύσης» απευθύνεται σε μαθηματικούς, φυσικούς και στους λάτρεις της μαθηματικής σκέψης. Συνίσταται από μια συλλογή 39 μικρών κειμένων που δίνει στον αναγνώστη μια μοναδική ευκαιρία να έρθει σε επαφή με την επιστημονική σκέψη του Arnold, ενός από τους πιο ευρηματικούς ερευνητές της σύγχρονης εποχής. Η θεματολογία των κειμένων εκτείνεται από την αστρονομία, τους αντικατοπτρισμούς και την κίνηση των παγετώνων μέχρι τη γεωμετρία των κατόπτρων, την θεωρία του Euler για την ευστάθεια ή αστάθεια των περιστροφών στερεού σώματος, τα αδιαβατικά αναλλοίωτα, το πρόβλημα Buffon και την σχέση του με την ολοκληρωτική γεωμετρία, ή με φαινομενικά απλά ερωτήματα όπως, «ποια δύναμη ωθεί ένα ποδήλατο προς τα μπρος», «ποια είναι η γωνιακή ταχύτητα του ωροδείκτη ρολογιού στην Αγία Πετρούπολη με το καντράν του να δείχνει προς τα πάνω» και πολλά άλλα. Οι εξηγήσεις του Arnold είναι ταυτόχρονα εμβριθείς και απλές, γεγονός που κάνει το βιβλίο ενδιαφέρον και προσιτό σε ένα ευρύτατο αναγνωστικό κοινό. Τα πρωτότυπα σχήματα φτιαγμένα από το χέρι του συγγραφέα βοηθούν τον αναγνώστη να κατανοήσει βαθύτερα και να εκτιμήσει την αντίληψη του Arnold σχετικά με τη διασύνδεση μαθηματικών και θετικών επιστημών.

«Η μαθηματική κατανόηση της φύσης – 39 σύντομα δοκίμια μαθηματικών φαινομένων»
Μετάφραση: Ανδρομάχη Σπανού – Επιστημονική επιμέλεια: Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος, Αντώνιος Δ. Μελάς, Ελευθέριος Ν Οικονόμου – Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2020