Οι τελευταίες στιγμές ενός άστρου που καταστρέφεται από μια μαύρη τρύπα

Μία σπάνια έκλυση φωτός, που εξέπεμψε ένα άστρο καθώς «καταβροχθιζόταν» από μια κολοσσιαία μαύρη τρύπα, εντοπίστηκε από επιστήμονες που χρησιμοποιούσνα τηλεσκόπια ανά τον κόσμο.

Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «tidal disruption event» και είναι η πλησιέστερη έκλαμψη τέτοιου είδους που έχει καταγραφεί ποτέ. Προκαλείται όταν ένα άστρο περνά πολύ κοντά από μια μαύρη τρύπα και η τεράστια βαρυτική της έλξη το κομματιάζει σε λεπτές λωρίδες υλικού- μια διαδικασία που είναι γνωστή ως «spaghettification» (μετατροπή σε σπαγκέτι). Κατά τη διαδικασία αυτή μέρος του υλικού πέφτει στη μαύρη τρύπα, εκλύοντας μια φωτεινή έκλαμψη ενέργειας, την οποία οι αστρονόμοι μπορούν να εντοπίσουν.

Αυτά τα φαινόμενα είναι σπάνια και δεν μπορούν πάντοτε να μελετώνται εύκολα, επειδή παρεμβάλλονται σκόνη και συντρίμμια. Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, της οποίας ηγήθηκαν ερευνητές του University of Birmingham, ήταν σε θέση να μελετήσει το συμβάν αυτό με άνευ προηγουμένου λεπτομέρεια, επειδή εντοπίστηκε λίγο πριν την καταστροφή του άστρου.
Χρησιμοποιώντας το Very Large Telescope και το New Technology Telescope, το διεθνές δίκτυο τηλεσκοπίων του Las Cumbres Observatory και το Neil Gehrels Swift Observatory, οι επιστήμονες ήταν σε θέση να παρατηρήσουν την έκλαμψη, στην οποία δόθηκε το όνομα AT2019qiz, σε μια περίοδο έξι μηνών, καθώς γινόταν φωτεινότερη και μετά έχανε τη λαμπρότητά της. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
«Μπορέσαμε να διερευνήσουμε με λεπτομέρεια τι συμβαίνει όταν ένα άστρο “τρώγεται” από ένα τέτοιο θηρίο» είπε ο Ματ Νίκολ, ερευνητής της Royal Astronomical Society στο University of Birmingham- με τη Σαμάθα Όουτς, επίσης του ίδιου πανεπιστημίου, να σημειώνει πως όταν μια μαύρη τρύπα «καταπίνει» ένα άστρο, μπορεί να εκτοξεύσει με μεγάλη δύναμη υλικό προς τα έξω, το οποίο παρεμβάλλεται και εμποδίζει την καθαρή και ακριβή παρατήρηση. «Αυτό συμβαίνει επειδή η ενέργεια που απελευθερώνεται καθώς η μαύρη τρύπα “τρώει” αστρική ύλη διώχνει τα υπολείμματα του άστρου έξω».
Στην περίπτωση του AT2019qiz, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να αντιληφθούν το φαινόμενο αρκετά νωρίς ώστε να παρατηρήσουν τη διαδικασία στο σύνολό της, καθώς εντοπίστηκαν γρήγορα εκπομπές από αυτό, μετά την καταστροφή του άστρου. «Οι παρατηρήσεις έδειξαν πως το άστρο είχε περίπου την ίδια μάζα με τον ήλιο μας, και ότι έχασε περίπου τη μισή αυτής από τη μαύρη τρύπα- που έχει ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη μάζα» είπε ο Νίκολ.

πηγή: https://www.naftemporiki.gr/story/1645754/oi-teleutaies-stigmes-enos-astrou-pou-katastrefetai-apo-mia-mauri-trupa – https://www.eso.org/public/news/eso2018/