Ρόζαλιντ Φράνκλιν: Το χαμένο Νόμπελ

του Ηλία Μόσιαλιου LSE

Η Ρόζαλιντ Φράνκλιν πέθανε από καρκίνο των ωοθηκών σε ηλικία 37 ετών το 1958. Παρότι η συμβολή της στην ανακάλυψη της δομής του DNA ήταν παραπάνω από καθοριστική, δεν τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ.
Η Φράνκλιν είναι γνωστή για το σημαντικότατο έργο της σχετικά με τις εικόνες περίθλασης ακτίνων Χ του DNA. Τα επιστημονικά δεδομένα της Φράνκλιν χρησιμοποιήθηκαν από τους Γουότσον και Κρικ, χωρίς την γνώση η έγκριση της, για την ανακάλυψη της δομής του DNA. Οι εικόνες περίθλασης ακτίνων Χ της Φράνκλιν επιβεβαίωσαν την ελικοειδή δομή του DNA.
Το άρθρο των Γουότσον και Κρικ για τη δομή του DNA δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature. Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύθηκαν άρθρα του Καθηγητή Γουίλκινς, συναδέλφου της Φράνκλιν στο King’s College και η έρευνα της Φράνκλιν (πολύ σημαντικότερη αυτής του Γουίλκινς) για τη δομή του DNA. Ωστόσο η εργασία της Φράνκλιν δημοσιεύθηκε τρίτη στη σειρά των τριών δημοσιεύσεων με την κυρία δημοσίευση των Γουότσον και Κρικ να υπονοεί μόνο της συμβολή της στη σημαντική τους ανακάλυψη.
Χωρίς τις εργασίες της Φράνκλιν, οι Γουότσον και Κρικ μάλλον δεν θα έκαναν ποτέ την ανακάλυψη της δομής του DNA. Μαζί με τον Γιούλκινς τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ το 1962.
Ο Γουότσον, στο γνωστό βιβλίο ‘Η διπλή έλικα’ που εκδόθηκε το 1968, αναφέρεται υποτιμητικά στην Φράνκλιν κάνοντας μια πλήρη περιγραφή του τρόπου με τον οποίο ντυνόταν. Αλλά και η επιστημονική της ζωή στο King’s College δεν ήταν ευκολότερη. Ο Γουίλκινς, που δεν είχε το επίπεδο των γνώσεων της, την αντιμετώπιζε ως βοηθό του.
Σήμερα το Βραβείο Νόμπελ Χημείας απονεμήθηκε σε δύο σημαντικές καθηγήτριες. Την Αμερικανίδα Jennifer Dounda και τη Γαλλίδα Εmmanuelle Charpentier. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά. Ποτέ άλλοτε, σε κανένα επιστημονικό κλάδο, δεν είχαμε απονομή βραβείων Νόμπελ σε γυναίκες μόνο. Αντιθέτως είχαμε πολλαπλές απονομές σε άνδρες μόνο.
Στην έρευνα και στις ακαδημαϊκές καριέρες οι σχέσεις εξουσίας έχουν δομικά χαρακτηριστικά. Αυτό συμβαίνει ακόμη και στα καλύτερα πανεπιστήμια. Οι γυναίκες όμως έχουν να αντιμετωπίσουν επιπρόσθετες σχέσεις πατριαρχικής εξουσίας, υποτίμησης και υποβάθμισης του έργου τους. Πρέπει να δώσουν πολύ περισσότερες μάχες για να πετύχουν τους στόχους τους.
Σήμερα η Ρόζαλιντ Φράνκλιν θα χαμόγελα με ικανοποίηση όπου και να βρίσκεται.