Ο άνθρωπος που πέθανε δύο φορές

Ο Ρίτσαρντ Φάινμαν και η «γυναίκα της ζωής του» Αρλίν Γκρίνμπαουμ. Η αγάπη τους φαίνεται να νίκησε τον χρόνο.

του Ηλία Μαγκλίνη από την Καθημερινή

Ενα φθινοπωρινό απόγευμα του 1939, ο 21χρονος φοιτητής της φυσικής Ρίτσαρντ Φάινμαν έγινε δεκτός για τσάι στο σπίτι του κοσμήτορα του Πρίνστον. Ατίθασο Εβραιόπουλο, παιδί-θαύμα των επιστημών από το Κουίνς, είχε αναγκαστεί να φορέσει κοστούμι – πράγμα που σιχαινόταν.

Ο Φάινμαν απεχθανόταν κάθε επισημότητα. Οταν η αυστηρή, σεβάσμια σύζυγος του κοσμήτορα τον ρώτησε αν πίνει το τσάι του «με γάλα ή λεμόνι», ο Φάινμαν πέταξε «και με τα δύο», όπου η γυναίκα αναφώνησε: «Σίγουρα, θα αστειεύεστε, κύριε Φάινμαν!».
Χρόνια αργότερα, ο μετέπειτα νομπελίστας εξέδωσε το χρονικό της ζωής του με αυτόν τον τίτλο: «Σίγουρα, θα αστειεύεστε, κύριε Φάινμαν!».
Ο Φάινμαν τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής για την ερευνητική δουλειά του στην κβαντική φυσική, μελέτησε τη φύση του χρόνου πλάι στον μεγάλο Τζον Ουίλερ, ενώ στον πόλεμο συμμετείχε στο «πρόγραμμα Μανχάταν» για την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας.
‘Οσο καιρό εργαζόταν για τη βόμβα, η γυναίκα του, Αρλίν, νοσηλευόταν σε σανατόριο, άρρωστη με φυματίωση. Ο Φάινμαν την έβλεπε κάθε Σαββατοκύριακο. Οπως γράφει ο Αλαν Λάιτμαν στο βιβλίο του «A Sense of the Mysterious», την είχε παντρευτεί στα κρυφά, αψηφώντας τις αντιρρήσεις των γονιών του.
Το καλοκαίρι του 1945 η Αρλίν πέθανε. Ο Φάινμαν βυθίστηκε σε κατάθλιψη. Εκανε άλλους δύο γάμους – ο τρίτος μόνο στέριωσε (έγινε και πατέρας δις), κυρίως όμως αναλώθηκε σε ερωτικές περιπέτειες με τις συζύγους φίλων και συνεργατών του…
Το 1947, έκανε κάτι που απέκρυψε στην αυτοβιογραφία του: έγραψε επιστολή στην πεθαμένη Αρλίν. «Γλυκιά μου, σε αγαπώ», έγραφε εκεί. «Πέρασε τόσο πολύς καιρός από την τελευταία φορά που σου έγραψα – σχεδόν δύο χρόνια, ξέρω όμως ότι θα με καταλάβεις διότι ξέρεις πώς είμαι, πεισματάρης και ρεαλιστής, οπότε πίστευα πως δεν έχει κανένα νόημα να σου γράψω. Τώρα όμως ξέρω, αγαπημένη μου γυναίκα, ότι είναι σωστό αυτό που καθυστέρησα τόσο να κάνω… Θέλω να σου πω πως σε αγαπώ. Θέλω να σε αγαπώ. Θα σε αγαπώ πάντα. Δυσκολεύομαι να καταλάβω τι σημαίνει να σε αγαπώ τη στιγμή που είσαι νεκρή –ακόμα όμως θέλω να σε φροντίζω– και θέλω κι εσύ να με φροντίζεις και να νοιάζεσαι για μένα. Θέλω να έχω προβλήματα για να συζητάω μαζί σου… ΥΓ. Σε παρακαλώ, συγχώρεσέ μου που δεν σου ταχυδρόμησα αυτή την επιστολή – δεν γνωρίζω όμως τη διεύθυνσή σου».
Το 1988, ο 70χρονος πλέον Φάινμαν εισήχθη στο νοσοκομείο, στο τελευταίο στάδιο του καρκίνου. Τα τελευταία του λόγια: «Πόσο άσχημο να πεθαίνεις δύο φορές. Είναι τόσο πληκτικό».
Μετά τον θάνατό του, βρέθηκε καταχωνιασμένη η επιστολή προς την Αρλίν. Ισως αυτός που τη βρήκε να σχολίασε κλαίγοντας: «Σίγουρα, θα αστειεύεστε, κύριε Φάινμαν!».