Τα μαθηματικά ως “σκιά της πραγματικότητας”
Cédric Villani | Wikimedia Commons
Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης
Με αφορμή την πρόσφατη απονομή του Μεταλλίου Fields, το σημαντικότερο βραβείο για τη μαθηματική επιστήμη, το γαλλικό περιοδικό «Philosophie» και ο δημοσιογράφος Charles Perragin ζήτησαν από τον κορυφαίο Γάλλο μαθηματικό Cédric Villani, κάτοχο του Μεταλλίου (2010), να σχολιάσει τις φετινές βραβεύσεις. Σε ερώτημα σχετικό με την υπεροχή των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας στις μαθηματικές διακρίσεις, ο Cédric Villani απαντά νηφάλια: «Η μαθηματική επιστήμη είναι πολύ οικουμενική για να τη μονοπωλεί μία χώρα ή μία κουλτούρα, αρκετά πλουραλιστική για να την εντάξει κάποιος σε ένα τόσο περιορισμένο πλαίσιο».
Στη συνέχεια, ο κορυφαίος μαθηματικός δίνει μιαν απάντηση σε ένα ζήτημα που απασχολεί διαχρονικά τον χώρο της επιστήμης: «αν τα μαθηματικά είναι η γλώσσα της φύσης που πρέπει να αποκρυπτογραφηθεί».
«Η μαθηματική επιστήμη είναι ίσως ο σκελετός του κόσμου μας, αυτή είναι μιαν ευρέως διαδεδομένη άποψη με την οποία πρόθυμα συμφωνώ. Το βέβαιο, όμως, είναι ότι τα μαθηματικά αποτελούν μία καρικατούρα της φύσης – τη σκιά της, την αντανάκλασή της. Σκεφτείτε την έννοια της άπειρης γραμμής. Είναι θεμελιώδης για τη γεωμετρία. Ωστόσο, στη φύση δεν υπάρχει μια τέλεια, καθαρή, άπειρη ευθεία γραμμή. Πρόκειται για μιαν εξιδανίκευση. Έχουμε μόνο ατελείς προσεγγίσεις αυτής της έννοιας γύρω μας. Όλα αυτά τα «αντικείμενα» είναι καρικατούρες πολύπλοκων, αντιφατικών πραγματικοτήτων, που δεν μπορούμε να διακρίνουμε καθαρά.
»Τα μαθηματικά με τα οποία ασχολούμαστε αποτελούν ένα εξαιρετικά απλουστευμένο μοντέλο, ένα μικρό παιδικό παιχνίδι δίπλα στην πραγματικότητα. Και το υπέροχο σε αυτήν την ιστορία είναι ότι μέσα από αυτό το παιδικό παιχνίδι μπορούμε να φτάσουμε σε αληθινά συμπεράσματα, απρόσιτα στη διαίσθησή μας. Για παράδειγμα, η ατομική φύση του κόσμου δεν παρατηρήθηκε αρχικά, αλλά εντοπίστηκε με βάση φυσικούς και μαθηματικούς υπολογισμούς, από πολύ έμμεσες παρατηρήσεις, όπως εκείνη της κίνησης μικρών αντικειμένων στο νερό. Οι μαύρες τρύπες, πολύ πριν παρατηρηθούν, ήταν απλώς μαθηματικά αντικείμενα που υποδηλώνονταν από τις εξισώσεις της Θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας. Το ίδιο ισχύει και για το μποζόνιο Higgs. Κατά τη μαθηματική μελέτη των φυσικών φαινομένων, ανακαλύπτουμε, επομένως, πολύ περισσότερα, μπορούμε να μαντέψουμε ό,τι είναι προσωρινά απρόσιτο στη διαίσθηση και στην εμπειρία».
Τέλος, ο Cédric Villani, μιλώντας για τη σχέση των μαθηματικών με την τέχνη, λέει:
«Οι τρεις βασικές ιδιότητες ενός μαθηματικού είναι η φαντασία, η επιμονή και η αυστηρότητα. Με αυτήν τη σειρά. Θεωρώ τη φαντασία την πιο σημαντική του ιδιότητα. Διακρίνω μία ισχυρή αναλογία ανάμεσα στα μαθηματικά και στην ποίηση, η οποία αναδημιουργεί έναν κόσμο, φανταστικό και ταυτόχρονα αληθινότερο από τη ζωή, με βάση τις αισθητές εντυπώσεις, τη διαίσθηση και με κανόνες, ορισμένες φορές πολύ αυστηρούς, αν σκεφτούμε εκείνους της κλασικής στιχουργικής».
Πηγή: www.philomag.com
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου