Ημερολόγιο κορωνοϊού

Giorgos Pappas

Ημερολόγιο κορωνοϊού, 4 Μαΐου 2023, μια εκτεταμένη, τελευταία πιθανώς, περιπλάνηση στην εποχή και την χώρα της (προεκλογικής) πανδημικής λήθης και ατιμωρησίας.

1. Έχει ακόμη κορωνοϊό; Πώς δεν έχει. Μια επιδημιολογική ευθραυστότητα που τρέχει σιωπηλά έχει. Mε 1900-2000 κρούσματα να δηλώνονται ημερησίως στην Ελλάδα, και πολλά ακόμη να μένουν αδήλωτα. Ο αριθμός των νεκρών ανά εβδομάδα είχε σταθεροποιηθεί κοντά στους 40, αλλά την τελευταία εβδομάδα ανέβηκε στους 57. Το 10% των θανάτων τον τελευταίο μήνα ήταν σε ηλικίες 50-69. Πάνω από το 30% των ανθρώπων που διασωληνώθηκαν τον τελευταίο μήνα είναι 50-69 ετών.

2. Από την αρχή του έτους, οι εβδομαδιαίες εκθέσεις του ΕΟΔΥ έχουν αναφέρει 1462 νεκρούς από τον ιό. Χίλιους τετρακόσιους εξήντα δύο. Ένας, κατά Taleb, γκρίζος κύκνος: ένα σπάνιο γεγονός μείζονων επιπτώσεων, αλλά δυστυχώς προβλέψιμο (και αγνοημένο).

3. Ο ιός παγκοσμίως συνεχίζει να εξελίσσεται- το νέο στέλεχος που πιθανώς να κυριαρχήσει το αμέσως επόμενο διάστημα, το XBB.1.16 με το παρωνύμιο Αρκτούρος, είναι παρόμοιο με τα τρέχοντα, με ένα μικρό πλεονέκτημα στην μεταδοτικότητά του- ανιχνεύεται πλέον μεμονωμένα και στην χώρα μας. Οι κορυφαίοι εξελικτικοί (β)ιολόγοι του πλανήτη σημειώνουν (σύνδεσμοι για πληθώρα χρήσιμων άρθρων και εκθέσεων στα σχόλια) ότι δεν προβλέπεται καμία εποχικότητα του ιού στο επόμενο διάστημα. Μπορεί να μην βλέπουμε μαζικά κύματα αλλά εξακολουθούμε να βρισκόμαστε μέσα στο πανδημικό νερό μέχρι τα γόνατα. Ενίοτε (ανά 4μηνο υπολογίζουν μοντέλα ειδικών) θα έχουμε νέες αναταράξεις, με αυξήσεις θανάτων και διασωληνώσεων. Χειμώνα-καλοκαίρι, ο ιός θα είναι εδώ και έχουμε μείνει να περιμένουμε μήπως μας κάνει την χάρη να μην βγάλει κάποιο ανασυνδυασμένο φονικότερο στέλεχος Δέλτακρον (κυκλοφορούν τέτοια), να μην εμφανιστεί κάποια παράξενη μορφή του που να έχει εξελιχθεί σε ζωικούς πληθυσμούς, και να μας λυπηθεί γιατί είμαστε όμορφοι και καλοί, οι άνθρωποι.

4. Το ανέκδοτο του ιού που προσαρμόζεται στον άνθρωπο και γίνεται ηπιότερος πρέπει να λήξει: ιστορικά πολλοί ιοί γίνονται ισχυρότεροι όσο κυκλοφορούν, και η "συμβίωση" μεταξύ ανθρώπων και ιών στο μακρινό παρελθόν επιτεύχθηκε με προσαρμογή των ανθρώπων στον ιό και όχι το αντίθετο. Απλά αυτή η προσαρμογή είχε πάντα θανάτους, πολλούς θανάτους.

5. Κανείς όμως δεν μιλάει πια για την πανδημία, πέραν από διαξιφισμούς για αριθμητικά μεγέθη και εύπλαστες αναγνώσεις στατιστικών, εκατέρωθεν. Κανείς δεν μιλάει για την έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ για τους θανάτους του 2020 (ή όταν μιλάει, εξάγει άχρηστα συμπεράσματα): Τι έγινε το 2020 στην Κεντρική Μακεδονία με τους νεκρούς από τον ιό να είναι 126,5/100.000 πληθυσμού, στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη με τους 102,7/100.000, στην Δυτική Μακεδονία με τους 98,3/100.000, στην Θεσσαλία με τους 75,8/100.000 νεκρούς; Όταν όλες οι άλλες περιφέρειες είχαν κάτω από 24 νεκρούς ανά 100.000 πληθυσμού; Αναζητήσαμε στην κοινωνία των περιφερειών αυτών τα αίτια; Αναλύσαμε τα ποσοτικά και ποιοτικά κενά των εκεί υγειονομικών μονάδων; Κυνηγήσαμε τους εκεί παραπληροφορητές; Ενημερώσαμε; Κατανοήσαμε; Αδιαφορήσαμε. Και ειδικά τα ΜΜΕ ευτέλισαν τον ρόλο τους (και το όνομά τους κάποια), παραπληροφορώντας για την άλλη έκθεση, αυτή του ΕΟΦ, σχετικά με τις παρενέργειες των εμβολίων: όταν τα σοβαρότερα ΜΜΕ κυκλοφορούν με τίτλους "63 θάνατοι από τα εμβόλια", σημαίνει ότι είτε οι συντάκτες έχουν αδυναμία κατανόησης κειμένου ή είναι τεμπέληδες, ή απλά κοιτάνε να υφαρπάξουν αναγνωσιμότητα με τα ψέματα- οι θάνατοι, ρητά αναφέρεται στην έκθεση, που πιθανώς σχετίζονται με τον εμβολιασμό, είναι 2 για την ιστορία, όχι 63.

6. Ακόμη θλιβερότερο βέβαια είναι να βλέπεις να προσκαλούνται να μιλήσουν σε συνέδρια επιστημονικών οργανισμών, για ανοσολογία στην "μετά-COVID" εποχή, άνθρωποι (ακόμη ακαδημαϊκοί...) που πολέμησαν τους εμβολιασμούς όσο κανένας. Εκεί στον Φαρμακευτικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης όλα καλά; Θα μας πείτε το σκεπτικό με το οποίο καλέσατε κάποιους ομιλητές στο συνέδριό σας του επόμενου Σαββατοκύριακου; Τίποτε δεν πήρε το μάτι σας και το αυτί σας όλο αυτό το διάστημα της πανδημίας;

7. Υπάρχει ένα εκπληκτικό έκθεμα στο (έτσι κι αλλιώς εκπληκτικό) Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, με οδηγίες των δημογερόντων της Αθήνας κατά την επιδημία πανώλης το 1824, για τον εορτασμό της Κυριακής των Βαΐων (εικόνα στο πρώτο σχόλιο): ούτε βάγια, ούτε αντίδωρο, ούτε είσοδο στην εκκλησία. Έξω, στο προαύλιο, με αποστάσεις μεταξύ τους. Κοινή λογική, 200 χρόνια πριν. Αναζητήθηκε και αναζητείται στην διάρκεια της πανδημίας, ακόμη και από θεσμικούς εκπροσώπους πολιτείας και επιστήμης.

8. Μπήκαμε στην εποχή του ρεβιζιονισμού, όπου επιχειρείται να ξαναγραφεί η ιστορία της πανδημίας, ενίοτε με απύθμενο θράσος, προσβλητικά για τους πολλούς που "were following the rules" που λέει και ο Jonathan Coe. Αυτών που δεν παρέβησαν προκλητικά τα περιοριστικά μέτρα όπως οι ιθύνοντες, αυτών που βλέπουν ακόμη αρνητές του εμβολιασμού να γίνονται πολιτικοί τιμητές με αρχηγική κάλυψη, που μένουν έκπληκτοι διαβάζοντας αναρτήσεις συστημικών επιστημόνων (που αποκοίμιζαν τον κόσμο και ειρωνεύονταν για καιρό εμάς που φωνάζουμε και ανησυχούμε) οι οποίοι ξαφνικά ανακάλυψαν πως "δεν είναι γρίπη ο ιός, είναι επίμονο και ενοχλητικό το φορτίο του, είναι πρόκληση". Πρόκληση, ναι, αλλά και πρόσκληση σε μνημόσυνα, κέντρα αποκατάστασης, εξωτερικά ιατρεία που περιφρονούν ασθενείς με long covid. Αυτών που θα ταλαιπωρούνται για καιρό σαν τον σχετικά νέο πληθωρικό δευτεραγωνιστή του Coe στο Bournville: "Mark would survive covid, but it would have a terrible and lasting impact, leaving him with tremors in his hands so severe that he could not possibly play the quitar, with breathlessness so extreme that he could not walk more than a few yards unassisted, with cognitive impairment so far-reaching that he would remember almost nothing about his 25-day induced coma, or the three months spent in hospital after that, or even the names and the faces of the staff that looked after him."

9. Είναι τεκμηριωμένο πια ότι κάθε μόλυνση από τον ιό αυξάνει τις πιθανότητες να εμφανίσεις μεσομακροπρόθεσμα προβλήματα. Σύντομα θα είναι παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου το πόσες φορές κόλλησε κάποιος. Και κανείς δεν εξαιρείται: μια μεγάλη μελέτη σε επαγγελματίες ποδοσφαιριστές μεγάλων ομάδων Αγγλίας, Ολλανδίας και Βραζιλίας κατέδειξε ότι το 3% εμφάνισε διαταραχές στο καρδιογράφημα μετά από λοίμωξη με τον ιό, διαταραχές ενδεικτικές καρδιακής φλεγμονής. Ένας στους 30 εικοσάρηδες κοινώς. Αλλά αντί αυτή η είδηση να αναπαράγεται μαζικά και διδακτικά, ανεχόμαστε τον κάθε χυδαίο να διατρανώνει την ανοησία του μιλώντας για "ξαφνικίτιδες"- ιδού τι προσβάλλει την καρδιά νέων ανθρώπων, έχει όνομα και είναι SARS-CoV-2.

10. Αλλά δεν τελειώνει εδώ το μεσομακροπρόθεσμο φορτίο. Πάνω από 10 μελέτες κατέδειξαν ότι ο ιός επάγει αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη. Τρεις τουλάχιστον μελέτες κατέδειξαν ότι ο ιός επάγει αυξημένη κατά 20-40% πιθανότητα εμφάνισης αυτοάνοσων- στην γερμανική μελέτη μάλιστα αυτός ο αυξημένος κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος στις ηλικίες κάτω των 18 ετών.

11. Είναι βέβαια παγκόσμιο φαινόμενο η αυθάδεια και η τάση για ξαναγράψιμο της ιστορίας. Στο πρόσφατο Pathogens Project Conference του Bulletin of the Atomic Scientists, μίλησε ο George Gao, o επικεφαλής του CDC της Κίνας (χωρίς να δεχτεί ερωτήσεις φυσικά...) και μας είπε (λίαν ανορθόγραφα στα slides του...) λίγο πολύ ότι η Κίνα μας έσωσε. Με το επίμονο πλέον ψέμα ότι η επίσημη Κίνα έδωσε πρώτη στον κόσμο τη γενετική αλληλουχία του ιού (ενώ το έκαναν ένας Κινέζος ερευνητής που κλήθηκε μετά για υπόθεσή του, μαζί με τον Edward Holmes), με παρομοιώσεις για ρυάκια και λιμνούλες, κύματα και τσουνάμι. Όταν οι ανάγκες της παγκόσμιας υγείας υποκύπτουν στην διπλωματική και πολιτική δειλία, αυτά έχεις, και θα έχεις. Όπως και όταν επιχειρείς να ξαναγράψεις την σημασία των αρχικών lockdown. Αυτό είχαμε τότε, αυτό εφαρμόσαμε και σώσαμε κόσμο. Μετά δεν υπήρξε ποτέ διχαστικό δίλημμα, δεν όφειλε να υπάρξει ποτέ το "ή το αφήνεις ανεξέλεγκτο ή κάνεις lokcdown πάλι". Απλά περιορίζεις την κυκλοφορία του ιού με πέντε επιστημονικά τεκμηριωμένους τρόπους- που ακόμη και σήμερα βέβαια δεν εφαρμόζουμε...

12. Ούτε υπήρξε ποτέ δίλημμα "οικονομία ή αυστηρά μέτρα". Αντίθετα, οι χώρες που επιτέθηκαν στον ιό είχαν καλύτερες οικονομικές αποδόσεις, ενώ και μελλοντικά, με βάση μια έκθεση του Economist, η συνεχιζόμενη κυκλοφορία του ιού, ακόμη κι αν μπει σε πτωτική πορεία, σε μια χώρα με τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας, θα επάγει από μόνη της ελάττωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος κατά 0,64% σε δύο χρόνια. Κάποτε, στο κοντινό παρελθόν, αυτό το 0,64% το είχαμε σε μεγάλη υπόληψη...

13. Οφείλουμε λοιπόν να επαναπροσδιορίσουμε τη "νέα κανονικότητα", να την κάνουμε περισσότερο συμπεριληπτική. Να επιτρέπει αυτή η κανονικότητα σε ευπαθή άτομα να συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή. Πόσο εφικτό είναι να αυτο-θωρακιστούν αυτά τα άτομα, που συχνά μάλιστα έχουν ελαττωμένη απάντηση στον προφυλακτικό εμβολιασμό τους; Ένα προγνωστικό μοντέλο έδειξε ότι θα πρέπει κάποιος να ελαττώσει κατά 10 φορές την συχνότητα των κοινωνικών του επαφών για να ελαττώσει στο μισό τον ετήσιο κίνδυνό του να κολλήσει (ξανά) τον ιό. Οφείλουμε επίσης να βάλουμε τέλος στο ονειδος της ενδονοσοκομειακης μεταδοσης του ιου: μια πρόσφατη μελέτη έδειξε 5% θνησιμότητα για την ενδονοσοκομειακή COVID- στους μελετητές μάλιστα φάνηκε λίγη. Τότε να σταματήσουμε όλα τα μέτρα προφύλαξης έναντι όλων των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, που λέει σε ένα εξαιρετικό σχόλιο η ομάδα της Julia Koehler: οφείλουμε να επανέρθουμε στον καθολικό έλεγχο στην εισαγωγή- είναι ηθική ευθύνη να μην κολλάει ο νοσηλευόμενος τον ιό ή ό,τι άλλο στο νοσοκομείο, έχει εν τέλει και μικρότερο κόστος. Οφείλαμε π.χ. να φτιάξουμε θαλάμους διαβαθμισμένου κινδύνου, ώστε να νοσηλεύονται με μεγαλύτερη προστασία οι περισσότερο ευάλωτοι ή οι περισσότερο πιθανοί να κολλήσουν. Και φυσικά οφείλαμε να έχουμε ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό σε κάθε κλινική, είτε αυτή είναι οφθαλμολογική ή καρδιολογική ή παθολογική. Τρία χρόνια τώρα, θα έπρεπε να έχουμε εκπαιδεύσει.

14. Τι άλλο να κάνουμε λοιπόν; Αυτά που λέγαμε από το Νοέμβριο του 2020 και δεν κάναμε:

- Να καθαρίσουμε τον αέρα των κλειστών χώρων. Η άρνησή μας να το πράξουμε δείχνει την απρονοησία και την προσκόλλησή μας στο έλασσον (γενικευμένη, ο ίδιος ο ΠΟΥ πρωτοστάτησε στην άρνηση του καθαρού αέρα ενάντια στις αποδείξεις...)

-Να θυμίσουμε ότι η προστασία που προσφέρει η μάσκα είναι μεγαλύτερη όταν φοριέται από δύο, και όχι από έναν

-Να ενημερώσουμε, συνεχιζόμενα. Να μην εξαφανιστούμε μετά την επιτυχημένη πρώτη φάση. Να μην σχολιάσουμε ανάλογα με την πολιτική μας τοποθέτηση/ συμφέρον. Να κινητοποιήσουμε τους ανθρώπους που έχουν λόγο στην κοινότητα (ναι, ξέρω, η εκκλησία....). Να κινητοποιήσουμε κοινοτικά δίκτυα (αλλά οι δήμοι και οι κάθε είδους σύλλογοι δεν πήραν καλό βαθμό στην πανδημία, δεν ήταν εξωραϊστική φαίνεται). Να κατεβάσουμε επιτέλους το πανεπιστήμιο στην κοινότητα, όσο κι αν αυτό προκαλέσει πολιτισμικό σοκ σε ορισμένους ακαδημαϊκούς (να μπούνε σε κανένα λεωφορείο συνωστισμένοι/ες αρχικά και να μην σοκάρονται από τις ύβρεις και τις απειλές των αλλοπρόσαλλων και των παραπλανημένων στο inbox τους, άλλοι τις δεχόμαστε χρόνια, στην πόρτα μας). Να διδάξουμε σε σχολεία και σχολές- η συνθετική βιολογία είναι το σήμερα, αλλά εμείς δεν προγραμματίζουμε να το διδάξουμε ούτε μεθαύριο.

-Να οργανώσουμε την κοινοτική μας αντίσταση υγείας: Να φτιάξουμε διαγνωστικά δίκτυα, να φτιάξουμε υγιέστερους πολίτες (άρα και λιγότερο ευπαθείς) συνολικά, να εξασφαλίσουμε απόθεμα και ορθή χρήση μέσων ατομικής προστασίας, να εκμηδενίσουμε το ποσοτικό και ποιοτικό υγειονομικό έλλειμμα των παρόχων και παροχών υγείας. Να διερευνήσουμε το εκτεταμένο αντιεμβολιαστικό δίκτυο που περιλαμβάνει και "υγειονομικούς", και να το περιθωριοποιήσουμε. Να ανακτήσουμε έτσι, την εμπιστοσύνη.

Υ.Γ.1: Μιλάω ως άνθρωπος που ασχολείται με την ετοιμότητα απέναντι σε φυσικές και προκλητές επιδημίες εδώ και 20 χρόνια, που το όνομά μου και το βιογραφικό μου το ξέρουν εκεί έξω όπως και τις δημοσιεύσεις μου, τεκμηριωμένα περισσότερο από άλλων με ακαδημαϊκό τίτλο και θέσεις. Μιλάω λοιπόν ως, ας μου επιτραπεί, ειδικός. Και ως μη εξαρτώμενος.

Υ.Γ. 2: Η εικόνα από το Skammen, τη Ντροπή, του Μπέργκμαν. Γράφω στο Οι Επόμενες Δύο Εβδομάδες Θα Είναι Κρίσιμες, πως αυτή η ταινία θα ταίριαζε περισσότερο στα ημερολόγια της πανδημίας, να αντικατοπτρίζει τη Ντροπή της ανεπαρκούς μας αντιμετώπισης, της ευκολίας με την οποία η Δύση ξέχασε όλα αυτά που ονομάζονται αρχές δυτικού πολιτισμού, και της συνεχιζόμενης παράδοσης σε μια επίπλαστη κανονικότητα, μόλις 1462 νεκρών για το πρώτο 4μηνο του 2023.

https://www.facebook.com/giorgos.pappas.376