Γκερτ Μπιέστα στην «Κ»: Χρειαζόμαστε το σχολείο σαν καταφύγιο
Απόστολος Λακασάς Καθημερινή
Σε έναν κόσμο που πηγαίνει όλο και πιο γρήγορα, χρειαζόμαστε το σχολείο σαν καταφύγιο, ένα μέρος στο οποίο δίνουμε στη νέα γενιά τον χρόνο να επιβραδύνει για να μπορέσει να προσέξει τον κόσμο στην πλήρη ποικιλομορφία και πολυπλοκότητά του», λέει στην «Κ» ο Γκερτ Μπιέστα. Είναι καθηγητής δημόσιας εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Maynooth της Ιρλανδίας και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους 200 επιστήμονες της εκπαίδευσης, με έμφαση στην εκπαιδευτική φιλοσοφία και θεωρία. Ο κ. Μπιέστα μίλησε στην «Κ» καθώς βρίσκεται στην Ελλάδα ενόψει της συμμετοχής του σε διημερίδα που οργανώνει σήμερα και αύριο το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
– Ποιο είναι το μέλλον του σχολείου; Ποια είναι η νέα εποχή;
– Σε μια εποχή όπου υπάρχει αφθονία πληροφοριών, ιδιαίτερα στο Διαδίκτυο, οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν για σχεδόν οποιοδήποτε θέμα απλώς πηγαίνοντας στο Διαδίκτυο ή με το να συνδέονται με άλλους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δεν έχει νόημα, επομένως, να λέμε ότι χρειαζόμαστε το σχολείο ως χώρο μάθησης. Η μάθηση έχει γίνει πανταχού παρούσα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να καταργήσουμε το σχολείο. Αντιθέτως. Σε έναν κόσμο που πηγαίνει όλο και πιο γρήγορα, όπου υπάρχουν ολοένα και περισσότερες πληροφορίες και όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι διαφημίσεις προσπαθούν συνεχώς να τραβήξουν την προσοχή μας, για να μας πουλήσουν περισσότερα πράγματα που δεν έχουμε ανάγκη πραγματικά, χρειαζόμαστε το σχολείο σαν καταφύγιο, ένα μέρος στο οποίο δίνουμε στη νέα γενιά τον χρόνο να επιβραδύνει για να μπορέσει να προσέξει τον κόσμο στην πλήρη ποικιλομορφία και πολυπλοκότητά του. Εκεί βρίσκεται το μέλλον του σχολείου.
Η νέα γενιά πρέπει να έχει ένα χώρο όπου θα επιβραδύνει, για να μπορέσει να προσέξει τον κόσμο στην πλήρη ποικιλομορφία και πολυπλοκότητά του.
– Ποιος πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της εκπαίδευσης, ο μαθητής ή ο κόσμος και οι απαιτήσεις του;
– Υπάρχει μια συνεχής συζήτηση για το εάν ο μαθητής ή το πρόγραμμα σπουδών πρέπει να είναι στο επίκεντρο της εκπαίδευσης. Αυτή η συζήτηση είναι παλιά και όχι πολύ παραγωγική. Φυσικά χρειαζόμαστε μαθητές και φυσικά χρειαζόμαστε προγράμματα σπουδών –κανένα από τα δύο δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός–, αλλά το καθήκον μας ως εκπαιδευτικών είναι να φέρουμε μαθητές και προγράμματα σπουδών σε διάλογο μεταξύ τους για να εξοπλίσουμε και να ενθουσιάσουμε τη νέα γενιά για τη ζωή της στον κόσμο. Ωστόσο, ο κόσμος δεν είναι ένα κατάστημα ή μια παιδική χαρά όπου μπορούμε απλώς να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Ο κόσμος μας παρουσιάζει όρια και περιορισμούς. Το να ανακαλύψουμε ποια όρια και περιορισμοί απαιτούν σεβασμό και ποια όρια και περιορισμοί είναι απλώς αυθαίρετοι, αποτελεί μέρος του σημαντικού έργου της κοσμοκεντρικής εκπαίδευσης.
– Ποιος είναι ο ρόλος των τάμπλετ και των οθονών στην εκπαίδευση των παιδιών; Βλέπουμε γονείς να αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν με τα κινητά τους τηλέφωνα από μικρή ηλικία και υπάρχουν αναφορές ότι οι οθόνες βλάπτουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία.
– Το πρόβλημα με αυτή την τεχνολογία, τόσο του hardware όσο και του λογισμικού, είναι ότι επικεντρώνεται στο να κερδίζει και να κρατάει την προσοχή των χρηστών. Αυτό έχει πραγματικά πάει πολύ μακριά. Απλώς δείτε πόσοι άνθρωποι –τόσο ενήλικοι όσο και παιδιά– κοιτάζουν συνεχώς το κινητό τους. Ως αποτέλεσμα, ξεχνούν να δώσουν προσοχή στον κόσμο γύρω τους και επίσης ξεχνούν να δώσουν προσοχή στον εαυτό τους. Χάνουν τον εαυτό τους, θα έλεγε κανείς, που είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει και με τον εθισμό: καταστρέφει τον εαυτό και καταστρέφει την ψυχή. Εκεί είναι που αυτή η τεχνολογία γίνεται επικίνδυνη. Χωρίς επίγνωση αυτού του κινδύνου είναι καλύτερα να μην υπάρχουν τάμπλετ και οθόνες στο σχολείο.
– Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των γονιών; Παρατηρήσαμε κατά τη διάρκεια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης λόγω της πανδημίας οι γονείς να γίνονται πολύ επιθετικοί με τους δασκάλους των παιδιών τους.
– Γονείς, δάσκαλοι και κοινωνία φέρουν όλοι εκπαιδευτική ευθύνη απέναντι στη νέα γενιά. Βλέπω πολλά σημάδια ότι ούτε οι γονείς ούτε η κοινωνία βλέπουν τους εαυτούς τους ως συνεκπαιδευτές. Οι γονείς βλέπουν το σχολείο ως ένα κατάστημα που πρέπει απλώς να δώσει σε αυτούς και στα παιδιά τους αυτό που θέλουν. Και η κοινωνία επίσης συχνά συμπεριφέρεται προς το σχολείο με αυτόν τον τρόπο: σκεφθείτε όλα τα κοινωνικά προβλήματα που πρέπει να λύσει το σχολείο. Μια τέτοια στάση μπορεί εύκολα να γίνει επιθετική, όπως το βρέφος που αρχίζει να φωνάζει όταν δεν παίρνει αυτό που θέλει. Πρέπει να εργαστούμε όλοι για να έχουμε πιο ώριμες σχέσεις, όπου οι γονείς και η κοινωνία κατανοούν ότι το σχολείο δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματά τους, και ότι το σχολείο, οι γονείς και η κοινωνία φέρουν όλοι ευθύνη για την εκπαίδευση και πρέπει να τη φέρουν μαζί.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου