Το Σάββατο η Φθινοπωρινή Ισημερία

Φθινοπωρινή Ισημερία: Σάββατο 23/09/2023

Κέντρα Επισκεπτών Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Κατά την φθινοπωρινή ισημερία η διάρκεια της ημέρας είναι ίση με την διάρκεια της νύχτας. Φέτος στο βόρειο ημισφαίριο της Γης, θα συμβεί το Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου. Τότε ξεκινά επίσημα το Φθινόπωρο και τελειώνει το Καλοκαίρι.

Κάθε χρόνο συμβαίνουν δύο ισημερίες κατά τις οποίες η διάρκεια της ημέρας είναι ίση με την διάρκεια της νύχτας: Η εαρινή ισημερία τον Μάρτιο και η Φθινοπωρινή ισημερία τον Σεπτέμβρη. Όπως επίσης συμβαίνουν και δύο ηλιοστάσια: Το χειμερινό ηλιοστάσιο τον Δεκέμβρη, όπου βιώνουμε την μεγαλύτερη νύχτα του έτους - και το θερινό ηλιοστάσιο τον Ιούνιο, όπου βιώνουμε την μεγαλύτερη ημέρα του έτους.

Κατά την διάρκεια του έτους παρατηρούμε ότι όλες οι ημέρες δεν έχουν ίση διάρκεια μεταξύ τους. Το καλοκαίρι οι ημέρες είναι μεγαλύτερες και οι νύχτες μικρότερες. Το αντίθετο συμβαίνει το χειμώνα, όπου οι ημέρες είναι μικρότερες και οι νύχτες μεγαλύτερες. Αυτό συμβαίνει γιατί, καθώς η Γη μας περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, ο άξονας περιστροφής της παρουσιάζει κλίση προς το επίπεδο περιφοράς. Το επίπεδο αυτό το ονομάζουμε εκλειπτική.

Δύο φορές το χρόνο, η Γη βρίσκεται σε τέτοια θέση κατά την περιφορά της, που οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα στον άξονα περιστροφής - ή εντελώς κατακόρυφα στον ισημερινό. Τότε η διάρκεια της ημέρας γίνεται ίση με τη διάρκεια της νύχτας. Αυτό συμβαίνει στις ισημερίες.

Το φαινόμενο της ισημερίας παρουσιάζεται σε όλους τους πλανήτες κάθε ηλιακού συστήματος, των οποίων ο άξονας περιστροφής βρίσκεται σε κλίση ως προς το επίπεδο περιφοράς γύρω από το αστέρι τους.

Τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες ορίζουν ουσιαστικά την διάρκεια των εποχών του έτους.

Κατά τον 5ο αι. π.Χ. ο αστρονόμος Μέτωνας, παρατηρώντας την κίνηση του ήλιου κατά την διάρκεια του έτους, από τον λόφο της Πνύκας, στην Αθήνα, υπολόγισε με μεγάλη ακρίβεια τη διάρκεια των εποχών. Το όργανο που χρησιμοποίησε ονομάζονταν ηλιοτρόπιο, το οποίο δυστυχώς σήμερα δεν έχει υπάρχει. Διασώζεται όμως η βάση του, την οποία ο επισκέπτης μπορεί να δει σε έναν περίπατο στον λόφο της Πνύκας.

Οι ισημερίες, όπως και τα ηλιοστάσια, αποτελούν ιδανικές στιγμές μέσα στο έτος, για μαθητές και εκπαιδευτικούς, ώστε να πραγματοποιούν το ιστορικό πείραμα του Ερατοσθένη για την μέτρηση της περιμέτρου της Γης. http://magazine.noa.gr/archives/3058