Η παράξενη μορφολογία της επιφάνειας του δορυφόρου του Δία σχηματίζεται από υγρές «λίμνες»

«Λίμνες» από υγρό νερό λιώνουν τους πάγους της Ευρώπης δημιουργώντας την ιδιόμορφη μορφολογία της επιφάνειας του δορυφόρου του Δία Credit JPL/NASA

Τα παράξενα εξογκώματα και οι ρωγμές στην παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης μαρτυρούν την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή, και μάλιστα όχι σε μεγάλο βάθος, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature». Οι ειδικοί ωστόσο αμφιβάλλουν ότι το νερό αυτό μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη ζωής
Οι αστροφυσικοί έχουν διατυπώσει εδώ και καιρό την άποψη ότι κάτω από το στρώμα πάγου πάχους 20-30 χλμ. που καλύπτει τον δορυφόρο του Δία κρύβεται ένας τεράστιος ωκεανός από αλμυρό νερό, βάθους περίπου 160 χλμ.
Θέλοντας να διερευνήσει αυτό το ζήτημα αλλά και την ιδιαίτερη μορφολογία της επιφάνειας της Ευρώπης, η νέα μελέτη προσέγγισε το ζήτημα υπό ένα διαφορετικό, «γήινο» πρίσμα και κατέληξε σε συμπεράσματα που εκπλήσσουν.

Μοντέλο οι παγετώνες της Γης

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Οστιν με επικεφαλής τη Μπρίτνεϊ Σμιτ ανέλυσαν μελέτες που έχουν διεξαχθεί σχετικά με τις διεργασίες που συντελούνται στο εσωτερικό των παγετώνων της Γης και ιδιαίτερα στα ηφαίστεια που κρύβονται κάτω από τους πάγους των πολικών περιοχών του πλανήτη μας.
Συγκρίνοντας τα γήινα δεδομένα με αυτά της Ευρώπης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η «χαοτική μορφολογία» του δορυφόρου του Δία δημιουργείται από θερμό νερό που ανεβαίνει από τα κατώτερα τμήματα της επιφάνειάς του προς τα επάνω.
Το νερό αυτό, υποστηρίζουν, διατηρείται σε υγρή μορφή πολύ κοντά στην επιφάνεια για διάστημα δεκάδων χιλιετιών, λιώνοντας τον πάγο και δημιουργώντας ρωγμές και υψώματα που φθάνουν ως και τα 300 μ. ύψους.

Χαοτικοί σχηματισμοί

Η χαοτική διαδικασία περιγράφεται ως εξής: καθώς η Ευρώπη περιστρέφεται γύρω από τον Δία, κάμπτεται εξ αιτίας ανεπαίσθητων μεταβολών στη βαρυτική έλξη που ασκεί επάνω της ο γιγαντιαίος πλανήτης. Η ενέργεια που προκύπτει από αυτή την κάμψη μετατρέπεται σε θερμότητα η οποία θερμαίνει το κάτω μέρος του επιφανειακού στρώματος πάγου σπρώχνοντας τμήματά του προς τα επάνω.
Οι μεταβολές στις πιέσεις που προκαλούνται από αυτή τη διεργασία δημιουργούν θυλάκους υγρού νερού στα ανώτερα στρώματα του πάγου. Το νερό αυτό συνεχίζει να κινείται προς τα επάνω ώσπου «σπάζει» την εξωτερική επιφάνεια του πάγου προκαλώντας ρωγμές. Στη συνέχεια οι υγρές «λίμνες» ξαναπαγώνουν σε διάστημα δεκάδων χιλιετιών δημιουργώντας ανώμαλα και μπερδεμένα εξογκώματα.
«Αυτό το οποίο βλέπουμε είναι προφανώς ένας ενεργός χαοτικός σχηματισμός» δήλωσε η κυρία Σμιτ, προσθέτοντας ότι η Κηλίδα της Θήρας, ένα εντυπωσιακό σκούρο «σημάδι» στην επιφάνεια της Ευρώπης, ενδέχεται να έχει προκύψει από θερμό νερό που αναβλύζει σε εκείνο το σημείο.

Αμφίβολη η ύπαρξη ζωής

Η παρουσία υγρού νερού τόσο κοντά στην επιφάνεια του δορυφόρου θα μπορούσε να συνδέεται με την ύπαρξη ζωής. Οι ειδικοί όμως θεωρούν ότι η πιθανότητα για κάτι τέτοιο είναι μικρή.
Όπως εξήγησε ο Πολ Σενκ του Σεληνιακού και Πλανητικού Ινστιτούτου του Τέξας ο οποίος ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας, το νερό της Ευρώπης θα μπορούσε να φιλοξενεί κάποια μορφή ζωής μόνον αν αυτή «κρύβεται» ήδη μέσα στους πάγους της.
«Αυτοί οι θύλακοι νερού έχουν πολύ μικρή διάρκεια ζωής – σε 10.000 με 100.000 χρόνια ξαναπαγώνουν» δήλωσε. «Για τον λόγο αυτό είναι αμφίβολο ότι οποιαδήποτε μορφή ζωής θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε αυτούς εκτός και αν ήταν ήδη ενσωματωμένη μέσα στον πάγο».


Πηγή: Βήμα Science