Αστρική «υπερφυσαλίδα» παράγει κοσμική ακτινοβολία

Γάλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα νεφέλωμα που «γεννά» νέα άστρα είναι επίσης ο τόπος παραγωγής κοσμικής ακτινοβολίας, ενός εντυπωσιακού φαινομένου που παραμένει μυστηριώδες για την επιστήμη. Πρόκειται για το νεφέλωμα Cygnus X, στον αστερισμό του Κύκνου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «εργοστάσιο παραγωγής» νέων άστρων.

Η κοσμική ακτινοβολία

Οι κοσμικές ακτίνες ή κοσμική ακτινοβολία είναι μία κατηγορία ακτινοβολίας που αποτελείται από σωματίδια υψηλών ενεργειών τα οποία παράγονται σε κάποιες περιοχές του Σύμπαντος πολύ μακριά από τη Γη. Το πώς παράγεται η κοσμική ακτινοβολία παραμένει μυστήριο για τους επιστήμονες. Πιστεύουν ότι οι εκρήξεις σουπερνόβα (η αυτοκαστροφή ενός άστρου) βοηθούν τις κοσμικές ακτίνες να ταξιδεύουν με τρομερές ταχύτητες στο Διάστημα.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αν παραχθεί κοσμική ακτινοβολία σε αποστάσεις μικρότερες των 6.500 χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη, οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Αν συμβεί κάτι τέτοιο και η λάμψη των κοσμικών ακτίνων φθάσει στη Γη τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά για τον πλανήτη μας. Ακόμη και αν η λάμψη διαρκέσει για ελάχιστα δευτερόλεπτα οι συνέπειες της θα είναι ανυπολόγιστες και θα διαρκέσουν μέχρι και για 15 χρόνια.

Η «υπερφυσαλίδα»

Πριν από πέντε χρόνια αστρονόμοι εντόπισαν κοσμικές ακτίνες που φαινόταν να έρχονται από την περιοχή που βρίσκεται το νεφέλωμα Cygnus X. Το νεφέλωμα ανήκει σε μια κατηγορία νεφελωμάτων που οι επιστήμονες ονομάζουν «αστρικές υπερφυσαλίδες». Το γεγονός δεν σήμαινε ωστόσο ότι το συγκεκριμένο νεφέλωμα ήταν η πηγή των ακτίνων επειδή οι κοσμικές ακτίνες επηρεάζονται από τα μαγνητικά πεδία που μπορούν να εκτρέψουν την πορεία τους μέσα στο Διάστημα.

Ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Diderot στο Παρίσι έστρεψαν το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi, που εντοπίζει ακτίνες γάμμα, στο Cygnus X που έχει διάμετρο 100 ετών φωτός. Οι ακτίνες γάμμα παράγονται όταν οι κοσμικές ακτίνες αλληλεπιδρούν με την ύλη ή το φως και ο συγκεκριμένος τύπος ακτίνων δεν επηρεάζεται από τα μαγνητικά πεδία.

Το ασχημόπαπο-γάμμα

Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι στο εσωτερικό του νεφελώματος υπάρχει έντονη παρουσία ακτίνων γάμμα. Μάλιστα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ακτίνες γάμμα έχουν σχηματίσει μέσα στο νεφέλωμα μια περιοχή υψηλής λαμπρότητας η οποία μοιάζει με πάπια. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι συγκεκριμένες ακτίνες γάμμα φαίνεται ότι είναι «φρέσκες» γεγονός το οποίο σημαίνει ότι βρίσκονται ακόμη πολύ κοντά στην πηγή της δημιουργίας τους η οποία δεν μπορεί παρά να βρίσκεται εντός του νεφελώματος.

«Υπάρχει ένα ασχημόπαπο μέσα σε ένα κύκνο» αναφέρει η Ιζαμπέλ Γκρενιέ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται η εκπομπή ακτίνων γάμμα μέσα από κάποια υπερφυσαλίδα. Πιστεύω ότι αν κοιτάξουμε προσεκτικά μέσα και σε άλλες υπερφυσαλίδες θα διαπιστώσουμε την παρουσία κοσμικής ακτινοβολίας» αναφέρει ο Μπομπ Μπινς, του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον που δεν μετείχε στην έρευνα η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».

Πηγή: Βήμα Science