«Παραμελημένη» μέθοδος εντοπίζει εξωπλανήτη

Καλλιτεχνική απεικόνιση του KOI-872c και του ηλιακού του συστήματος

Έναν ακόμη πλανήτη σε ένα μακρινό ηλιακό σύστημα εντόπισαν οι επιστήμονες. Η ανακάλυψη είναι σημαντική όχι μόνο γιατί προσθέτει άλλον ένα εξωπλανήτη στη σχετική λίστα, αλλά κυρίως επειδή έγινε με τη χρήση μιας μεθόδου που δεν είχε ξαναχρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό πλανήτη μακριά από το ηλιακό μας σύστημα.


Η μέθοδος

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί μιας σειρά από μέθοδοι για τον εντοπισμό μακρινών πλανητών οι οποίες έχουν ονομαστεί «έμμεσες». Οι επιστήμονες παρατηρούν τις βαρυτικές διακυμάνσεις, την αυξομείωση της φωτεινότητας και τη μετατόπιση της θέσης ενός άστρου, φαινόμενα που μπορούν να υποδείξουν την παρουσία ενός πλανήτη. Με αυτές τις μεθόδους είχε εντοπιστεί από το τηλεσκόπιο Kepler στον αστερισμό του Κύκνου ένας εξωπλανήτης να κινείται σε κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο.

Το άστρο είχε ονομαστεί ΚΟΙ-872 και ο πλανήτης ΚΟΙ-872b. Επιστημονική ομάδα στις ΗΠΑ εντόπισε ένα δεύτερο πλανήτη σε αυτό το ηλιακό σύστημα. Αυτή τη φορά όμως ο εντοπισμός δεν έγινε μελετώντας τις επιδράσεις του πλανήτη στο άστρο αλλά την επίδραση του στον άλλο πλανήτη. Η μέθοδος ονομάζεται Timing Transit Variation («συγχρονισμός διακύμανσης διέλευσης» σε ελεύθερη μετάφραση) και στην πραγματικότητα δεν είναι νέα. Είχε χρησιμοποιηθεί για την ανακάλυψη του Ποσειδώνα που εντοπίστηκε τον 19ο αιώνα από τη βαρυτική επίδραση που είχε πάνω στον Ουρανό.

Έκτοτε η μέθοδος τέθηκε στο περιθώριο και τώρα είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται ξανά για τον εντοπισμό πλανητών. Φυσικά ο KOI-872c (όπως ονομάστηκε ο νέος πλανήτης) είναι ο πρώτος εξωπλανήτης που εντοπίζεται με τη μέθοδο TTV.

Ο νέος πλανήτης και άλλος ένας

Την ανακάλυψη του KOI-872c έκανε επιστημονική ομάδα του Southwest Research Institute στο Κολοράντο. Υπολογίζουν ότι ο πλανήτης ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από το άστρο του σε 57 ημέρες και όπως και ο ΚΟΙ-872b εκτιμάται ότι είναι ένας γίγαντας αερίου με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά του Δία ή του Κρόνου. Οι προσομοιώσεις των ερευνητών υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός ακόμη πλανήτη με διάμετρο διπλάσια από αυτή της Γης.

Οι ερευνητές σημειώνουν ότι τόσο ο πλανήτης που ανακάλυψαν όσο και ο τρίτος που δείχνουν οι προσομοιώσεις δεν βρίσκονται στη λεγόμενη «φιλόξενη ζώνη» δηλαδή σε απόσταση από το άστρο τέτοια που να επιτρέπει την ανάπτυξη ευνοϊκών για τη ζωή συνθηκών. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science Express.

Πηγή: Το Βήμα