Το αρχαιότερο και πιο μακρινό άστρο

Η ανακάλυψη του μεγαλύτερου σπειροειδούς γαλαξία NGC 6872 έγινε με τη βοήθεια του υπέρυθρου διαστημικού τηλεσκοπίου Galex (Galaxy Evolution Explorer) της NASA από βραζιλιάνους, χιλιανούς και αμερικανούς ερευνητές με επικεφαλής τον Ραφαέλ Εουφράζιο του Καθολικού Πανεπιστημίου της Αμερικής (Πηγή: NASA).

Σημαντικές ανακαλύψεις, μεταξύ των οποίων ο μεγαλύτερος σπειροειδής γαλαξίας, το αρχαιότερο και πιο μακρινό άστρο, καθώς και η μεγαλύτερη δομή στο σύμπαν αποτελούμενη από μια τεράστια ομάδα κβάζαρ, ανακοινώθηκαν στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας.

Γαλαξίας NGC 6872

Η ανακάλυψη του μεγαλύτερου σπειροειδούς γαλαξία έγινε με τη βοήθεια του υπέρυθρου διαστημικού τηλεσκοπίου Galex (Galaxy Evolution Explorer) της NASA από βραζιλιάνους, χιλιανούς και αμερικανούς ερευνητές με επικεφαλής τον Ραφαέλ Εουφράζιο του Καθολικού Πανεπιστημίου της Αμερικής.

Ο γαλαξίας NGC 6872, σε απόσταση περίπου 212 εκατ. φωτός από τη Γη, στην κατεύθυνση του νότιου αστερισμού του Ταώ, είναι σχεδόν πενταπλάσιος από τον δικό μας, καθώς έχει διάμετρο πάνω από 522.000 έτη φωτός. Ο εν λόγω γαλαξίας ήταν γνωστό εδώ και δεκαετίες ότι ήταν από τους μεγαλύτερους που έχουν ποτέ βρεθεί, αλλά οι νέοι υπολογισμοί δείχνουν ότι στην πραγματικότητα είναι ο μεγαλύτερος.

Το αρχαιότερο άστρο

Παράλληλα, αμερικανοί αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Χάουαρντ Μποντ του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν ένα άστρο ηλικίας τουλάχιστον 13,2 δισεκατομμυρίων ετών, το οποίο σχηματίστηκε λίγο μετά από την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ).

Το άστρο (με την ονομασία HD 140283) βρίσκεται στη σχετικά κοντινή απόσταση των 186 ετών φωτός από τη Γη και μελετάται από τους αστρονόμους εδώ και έναν αιώνα, αλλά μόλις τώρα υπολόγισαν σωστά την ηλικία του. Αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από υδρογόνο και ήλιο (δεν έχει βαρύτερα μέταλλα), μια σαφής ένδειξη για το πόσο πρώιμο είναι.

Η μεγαλύτερη δομή στο σύμπαν

Επιπλέον, μια διεθνής ομάδα αστρονόμων, με επικεφαλής τον Ρότζερ Κλάους του βρετανικού πανεπιστημίου του Κεντρικού Λανκασάιρ, ανακάλυψε τη μεγαλύτερη γνωστή δομή στο σύμπαν. Πρόκειται για μια γιγάντια ομάδα κβάζαρ (ενεργών γαλαξιακών πυρήνων).

Είναι τόσο μεγάλη που ένα διαστημόπλοιο με την ταχύτητα του φωτός θα χρειαζόταν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια για να τη διασχίσει.

Τα κβάζαρ είναι πυρήνες γαλαξιών από τις πρώτες μέρες του σύμπαντος, τα οποία εκδηλώνουν περιόδους τρομερά έντονης ενεργειακής ισχύος και φωτεινότητας, με αποτέλεσμα να γίνονται ορατά σε τεράστιες αποστάσεις. Οι περίοδοι αυτοί διαρκούν δέκα έως 100 εκατ. έτη. Από το 1982, έχει γίνει γνωστό ότι τα κβάζαρ τείνουν να σχηματίζουν ομάδες ή δομές εντυπωσιακά μεγάλου μεγέθους.

Η ομάδα κβάζαρ που μόλις ανακαλύφθηκε, έχει μήκος περίπου 1.200 μεγαπαρσέκ ή 1.200 εκατ. παρσέκ (κάθε παρσέκ είναι 3,3 έτη φωτός), δηλαδή περίπου 4 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Όπως είπε ο Κλάους, είναι τόσο μεγάλο το μέγεθος αυτό, που ουσιαστικά ανατρέπει τις έως τώρα αντιλήψεις των επιστημόνων ότι στο σύμπαν δεν είναι δυνατό να υπάρχει κάποια δομή μεγαλύτερη από 370 μεγαπαρσέκ. Στην ουσία, μάλιστα, απειλείται η ίδια η «Κοσμολογική Αρχή» του Αϊνστάιν ότι το σύμπαν σε μεγάλες κλίμακες είναι το ίδιο από όπου κι αν το παρατηρήσει κανείς.

Μικρότερη η μάζα του γαλαξία μας;

Τέλος, νέες μετρήσεις δείχνουν ότι ο δικός μας γαλαξίας δεν έχει ούτε τη μισή μάζα από αυτή που θεωρούσαν έως τώρα οι επιστήμονες.

Το 2009, μια ομάδα, με επικεφαλής τον Μαρκ Ράιντ του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ - Σμιθσόνιαν, είχε υπολογίσει ότι ο γαλαξίας μας έχει μάζα μερικά τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου μας. Η νέα εκτίμηση όμως είναι ότι η μάζα του γαλαξία μας είναι μόνο 500 έως 1.000 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου, δηλαδή κατά πολύ μικρότερη.

Πηγή: ΑΜΠΕ NASA
 http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex20130110.html