Η γνώση στην εποχή της πληροφορίας

H τεχνολογική και πληροφοριακή έκρηξη έχει εδραιώσει μερικές παρεξηγήσεις. Πολύ, συχνά, κάποιοι εξισώνουν την εύκολη πρόσβαση σε χιλιάδες πληροφορίες με την απόκτηση της γνώσης και την αξιολόγηση των πληροφοριών. Οι θησαυροί του παγκόσμιου πολιτισμού που είναι ορατοί και προσβάσιμοι, πλέον, στο διαδίκτυο, παραμένουν, δυστυχώς, άχρηστες πληροφορίες σε όσους δεν μπορούν να κατανοήσουν τη σημασία τους.
            
Το θέμα της γνώσης και της αφήγησης ιστοριών στην εποχή της πληροφοριακής έκρηξης απασχολεί τη συγγραφέα και δημοσιογράφο Maria Popova, η οποία εμπνεύστηκε το περίφημο Brain Pickings, ένα από τα δημοφιλέστερα blog της νέα εποχής. Στο οπτικοποιημένο άρθρο της για το θέμα – το δημιούργησε με τη συμβολή του ταλαντούχου animator Drew Christie – τονίζει: «αυτό το μπαράζ των άμεσα διαθέσιμων πληροφοριών έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο η χειρότερη αμαρτία είναι να φανεί κάποιος ανενημέρωτος. Στον πολιτισμό μας είναι ανεπίτρεπτο να μην έχεις άποψη για κάποιο θέμα. Για να δείξουμε ότι είμαστε ενημερωμένοι, διαμορφώνουμε βιαστικά απόψεις, ανακυκλώνοντας αποσπασματικά κακοχωνεμένες πληροφορίες και επιφανειακές εντυπώσεις».

Για την ίδια, ένας σπουδαίος αφηγητής – είτε είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος, σκηνοθέτης, εκπαιδευτικός ή επιμελητής – βοηθά τους ανθρώπους να καταλάβουν, όχι μόνο αυτό που συμβαίνει στον κόσμο, αλλά γιατί συμβαίνει. Επισημαίνει, ακόμα, ότι με τη χρήση συμβόλων, μεταφορών και άλλων μέσων, ο αφηγητής μπορεί να μάς βοηθήσει να ερμηνεύσουμε τις πληροφορίες, να τις μπολιάσουμε με τις δικές μας γνώσεις και να τις μετατρέψουμε, τελικά, σε σοφία. Θυμάται, επίσης, τη φράση της Suzan Sontag που έλεγε ότι η ανάγνωση θέτει πρότυπα. Και προσθέτει: «Η αφήγηση δεν θέτει, απλώς πρότυπα, αλλά, στην καλύτερη περίπτωση, μάς κάνει να θέλουμε να ανταποκριθούμε σε αυτά και να τα υπερβούμε».

Στην εποχή, λοιπόν, που οι πληροφορίες κοστίζουν φθηνά και η σοφία πανάκριβα, ο καλός αφηγητής οφείλει να καλύψει το χάσμα ανάμεσα στην υπερπληροφόρηση και τη γνώση. Ποιος είναι όμως, αυτός; «Μοιάζει με ευγενικό καπετάνιο που οδηγεί το πλοίο με τεράστια σοφία και απέραντο θάρρος», λέει η Maria Popova. Και συνεχίζει: «οδεύει προς την κατεύθυνση οριζόντων και κόσμων που έχει επιλέξει με ατρόμητο ιδεαλισμό και ακεραιότητα, για να μάς φέρει εγγύτερα στην απάντηση, αυτή τη συγκεκριμένη απάντηση του μεγάλου ερωτήματός μας: Γιατί είμαστε εδώ;»

Πηγή: Θαλής και Φίλοι