Nobel Φυσικής 2015

Δύο ερευνητές μοιράζονται το φετινό Νόμπελ Φυσικής για την απόδειξη ότι τα φευγαλέα σωματίδια νετρίνα έχουν μάζα, ανακοίνωσε η επιτροπή των βραβείων στη Στοκχόλμη.
Ο Ιάπωνας Τακάκι Καζίτα και ο Καναδός Άρθουρ Μακντόναλτ μοιράζονται το βραβείο και το χρηματικό έπαθλο που το συνοδεύει «για την ανακάλυψη της ταλάντωσης νετρίνων, η οποία δείχνει ότι τα νετρίνα έχουν μάζα», αποφάσισε η επιτροπή στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα.
   

Ουσιαστικά οι δύο ερευνητές έδειξαν ότι τα νετρίνα, στοιχειώδη υποατομικά σωματίδια που διαπερνούν κατά δισεκατομμύρια τη Γη χωρίς να καταδέχονται να αλληλεπιδράσουν με την κανονική ύλη, μπορούν να αλλάζουν «ταυτότητα» και να μεταμορφώνονται από ένα είδος νετρίνου σε άλλο. Η μεταμόρφωση αυτή απαιτεί από τα νετρίνα να έχουν μάζα.
Η ανακάλυψη, σημειώνει η επιτροπή, δημιουργεί την πρώτη μεγάλη ρωγμή στο λεγόμενο Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής φυσικής, το οποίο είχε αντέξει για δεκαετίες κάθε πειραματική πρόκληση.

Το Καθιερωμένο Μοντέλο, το οποίο περιγράφει όλα τα στοιχειώδη συστατικά της ύλης, απαιτεί από τα νετρίνα να μην έχουν μάζα. Η απόδειξη του αντιθέτου «καθιστά προφανές ότι το Καθιερωμένο Μοντέλο δεν μπορεί να είναι η πλήρης θεωρία για τη λειτουργία των θεμελιωδών συστατικών του Σύμπαντος.

Η ανακοίνωση του Νόμπελ Φυσικής έρχεται μια μέρα μετά το Ιατρικής-Φυσιολογίας. Ακολουθούν το Νόμπελ Χημείας την Τετάρτη, Λογοτεχνίας την Πέμπτη και Οικονομικών Επιστημών τη Δευτέρα.
Η απονομή των βραβείων πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου σε μια πανηγυρική τελετή στη Στοκχόλμη. Εξαίρεση το Νόμπελ Ειρήνης που απονέμεται στο Όσλο.


         

Το νετρίνο είναι ένα αφόρτιστο και πολύ ελαφρύ σωματίδιο, του οποίου η ύπαρξη προτάθηκε από τον αυστριακό φυσικό Βόλφγκανγκ Πάουλι, ώστε να ισχύει η αρχή διατήρησης της ορμής και της ενέργειας στην ραδιενεργή εκπομπή ηλεκτρονίων από τον ατομικό πυρήνα, τη λεγόμενη β' διάσπαση. Οι δύο βραβευθέντες ανακάλυψαν ότι τα νετρίνα αλλάζουν μορφή, γεγονός το οποίο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έχουν μάζα.
Πρόκειται για το 109ο Νομπέλ Φυσικής από το 1901, ενώ σε 47 περιπτώσεις το Βραβείο απονεμήθηκε σε έναν μόνο επιστήμονα.
Μέχρι στιγμής, η κατηγορίας της Φυσικής είναι «ανδροκρατούμενη», μιας και μόλις δύο φορές έχει ανακηρυχθεί γυναίκα νικήτρια, ενώ ο μόνος επιστήμονας που έχει καταφέρει να το κερδίσει δύο φορές είναι ο Αμερικανός Τζον Μπαρντίν, το 1956 και το 1972.
Ο νεαρότερος βραβευθείς της ιστορίας είναι ο γεννημένος στην Αυστραλία Βρετανός Γουίλιαμ Λόρενς Μπραγκ, ο οποίος μοιράστηκε το Νομπέλ με τον πατέρα του, Γουίλιαμ Χένρι, το 1915.

Πηγή: in.gr Καθημερινή Nobel
http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2015/popular-physicsprize2015.pdf
http://www.pbs.org/newshour/rundown/years-nobel-prize-physics-might-let-send-text-message-earth/