Georges Lemaitre : Ενας ταπεινός ιερέας Ο Στίβεν Χόκινγκ άφησε κληρονομιά μια τελευταία μελέτη στην οποία μιλάει για το τέλος του σύμπαντός μας. Πιάνω το νήμα από εδώ για να θυμηθούμε την επικρατέστερη θεωρία περί της γένεσης του σύμπαντος: ένα σημείο άπειρης πυκνότητας διογκώθηκε βίαια (Μεγάλη Εκρηξη) κι έκτοτε διαστέλλεται αέναα.Σήμερα η Μεγάλη Εκρηξη είναι κοινός τόπος. Ωστόσο, η θεωρία αυτή –επιβεβαιωμένη πειραματικά– είναι μάλλον νέα. Προέκυψε στα τέλη της δεκαετίας του ’20 και η ονομασία της (Big Bang) προήλθε από τους πολλούς αμφισβητίες της – ήταν ένας ειρωνικός τίτλος που όμως έμεινε.Οι περισσότεροι ξέρουμε ότι ο Αμερικανός αστρονόμος Εντουιν Χαμπλ, από το αστεροσκοπείο του Πάλομαρ, στην Καλιφόρνια, παρατήρησε το 1929 ότι όχι μόνον ο Γαλαξίας μας δεν είναι ο μοναδικός στο σύμπαν, αλλά ότι τα δισεκατομμύρια γαλαξιών απομακρύνονται μεταξύ τους. Το σύμπαν διαστέλλεται, άρα κάποτε ήταν σε συστολή, κατ’ επέκταση ξεκίνησε από ένα και μοναδικό σημείο (singularity).Κι όμως, δύο χρόνια πριν από τον Χαμπλ, κάποιος άλλος είχε διατυπώσει αυτή ακριβώς την υπόθεση. Ηταν ένας ρωμαιοκαθολικός ιερέας. Ο Ιησουίτης Βέλγος αστρονόμος Ζορζ Λεμέτρ (Georges Lemaitre, 1894-1966).

Σήμερα η Google έχει αφιερώσει την μέρα στον κορυφαίο Georges Lemaître.

Παραθέτω λοιπόν ένα υπέροχο κειμενο του Ηλία Μαγκλίνη που δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή πριν καιρό για να γιορτάσω και εγώ μαζί σας τα 124 γενέθλια του μεγάλου αστρονόμου.

Georges Lemaitre : Ενας ταπεινός ιερέας

Ο Στίβεν Χόκινγκ άφησε κληρονομιά μια τελευταία μελέτη στην οποία μιλάει για το τέλος του σύμπαντός μας. Πιάνω το νήμα από εδώ για να θυμηθούμε την επικρατέστερη θεωρία περί της γένεσης του σύμπαντος: ένα σημείο άπειρης πυκνότητας διογκώθηκε βίαια (Μεγάλη Εκρηξη) κι έκτοτε διαστέλλεται αέναα.Σήμερα η Μεγάλη Εκρηξη είναι κοινός τόπος. Ωστόσο, η θεωρία αυτή –επιβεβαιωμένη πειραματικά– είναι μάλλον νέα. Προέκυψε στα τέλη της δεκαετίας του ’20 και η ονομασία της (Big Bang) προήλθε από τους πολλούς αμφισβητίες της – ήταν ένας ειρωνικός τίτλος που όμως έμεινε.Οι περισσότεροι ξέρουμε ότι ο Αμερικανός αστρονόμος Εντουιν Χαμπλ, από το αστεροσκοπείο του Πάλομαρ, στην Καλιφόρνια, παρατήρησε το 1929 ότι όχι μόνον ο Γαλαξίας μας δεν είναι ο μοναδικός στο σύμπαν, αλλά ότι τα δισεκατομμύρια γαλαξιών απομακρύνονται μεταξύ τους. Το σύμπαν διαστέλλεται, άρα κάποτε ήταν σε συστολή, κατ’ επέκταση ξεκίνησε από ένα και μοναδικό σημείο (singularity).Κι όμως, δύο χρόνια πριν από τον Χαμπλ, κάποιος άλλος είχε διατυπώσει αυτή ακριβώς την υπόθεση. Ηταν ένας ρωμαιοκαθολικός ιερέας. Ο Ιησουίτης Βέλγος αστρονόμος Ζορζ Λεμέτρ (Georges Lemaitre, 1894-1966).

Ο Λεμέτρ, μελετώντας τις εξισώσεις του Αϊνστάιν, αντιλήφθηκε ότι το σύμπαν πρέπει να διαστέλλεται, και πρώτος το 1927 έγραψε πως ζούμε σε ένα διαστελλόμενο σύμπαν το οποίο πρέπει να έχει προέλθει από ένα «πρωταρχικό άτομο».
Στο ίδιο αποτέλεσμα είχε οδηγηθεί και ο Αϊνστάιν, όμως απέρριπτε την ορθότητα των δικών του εξισώσεων. Ο Λεμέτρ έσπευσε να τον πείσει και ο Αλβέρτος τού είπε: «Σωστοί οι υπολογισμοί, απεχθής η φυσική». Οταν το 1930 έγινε γνωστό ότι ο Χαμπλ (μαζί με την αστρονόμο Ενριέτα Λίβιτ) επιβεβαίωσε αστρονομικά αυτή την υπόθεση, ο Αϊνστάιν παραδέχθηκε δημόσια το σφάλμα του αποδίδοντας τα εύσημα στον Λεμέτρ.

Με τα χρόνια, η Μεγάλη Εκρηξη καθιερώθηκε, τόσο, που το 1951 ο Πάπας Πίος 12ος δήλωσε δημόσια ότι η κοσμολογία επιβεβαίωσε τη βιβλική Γένεση. Ο πιστός καθολικός Λεμέτρ ταράχθηκε. Ζήτησε επιμόνως συνάντηση από τον Ποντίφικα για να τον πείσει να αποφεύγει συσχετισμούς θρησκείας και επιστήμης. Δεν έβρισκε καμία σύγκρουση μεταξύ τους αλλά και καμία σύνδεση. «Η Βίβλος δεν γνωρίζει τίποτα από φυσική και η επιστήμη δεν ξέρει τίποτα για τον Θεό», τόνισε. Πράγματι· έκτοτε η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αποφεύγει τυχόν σύνδεση κοσμολογίας και θρησκείας.
Αναλογιστείτε: ένας ταπεινός ιερέας «τα έβαλε» με τον Αϊνστάιν και με τον Πάπα. Το πιο ενδιαφέρον; Παρότι ο Χαμπλ έχει «χρεωθεί» τη θεωρία της κοσμικής διαστολής, την αρχική υπόθεση την είχε σκεφτεί ο Λεμέτρ. Κι ωστόσο ουδέποτε διαμαρτυρήθηκε. Δεν τον ενδιέφερε.
Λίγη γκρίνια τώρα: θα ήθελα πολύ να εμφανιστεί ένας ορθόδοξος ιερέας με τέτοιο πνευματικό και επιστημονικό ανάστημα, ειδικά σε καιρούς όπως τους σημερινούς, όπου κυριαρχούν τα κηρύγματα μίσους από ορισμένους ιερείς. Η Καθολική Εκκλησία, με την Ιερά Εξέταση και τα φοβερά σκάνδαλα των σεξουαλικών κακοποιήσεων, έχει, αν μη τι άλλο, έναν Λεμέτρ για να υπερηφανεύεται.