Χ. Τρικαλινός: Το πρώτο μου μάθημα σε πρωτοετείς φοιτητές του Φυσικού Αθήνας

Επιτρέψτε μου να συνεισφέρω στη συζήτησή σας με κάποιες προσωπικές αναμνήσεις, γιατί, πιστεύω, είναι πιο χρήσιμες από θεωρητικά επιχειρήματα: Πρώτο μάθημα σε πρωτοετείς φοιτητές του Φυσικού της Αθήνας.
Έτος 1982. Ασκήσεις Γενικής Φυσικής - Μηχανικής. Προετοιμάστηκα. Διάβασα κι έλυσα κάμποσες ασκήσεις που έπρεπε να διδάξω. Υπολόγισα το χρόνο, ετοίμασα τις σχετικές σημειώσεις και κατευθύνθηκα γεμάτος αυτοπεποίθηση στην αίθουσα. Με πρωτοετείς έχω να κάνω… Πρόβλημα δεν θα υπάρξει… Θα τους κάνω να δουν τι καλός επιστήμονας είμαι…
Η μικρή αίθουσα ήταν κατάμεστη. Περισσότερα από σαράντα ζευγάρια μάτια με κοίταζαν με κάποιο δέος, αλλά και περιέργεια. Ένιωσα άβολα. Δεν ήξερα πως να σταθώ. Που να κοιτάξω. Συστήθηκα. Ξεκίνησα. Όλα κυλούσαν ομαλά. Ένιωθα ήρεμος. Μια δυο ερωτήσεις. Ευκολάκια. Έπαιρνα θάρρος. Και ξαφνικά… Η ερώτηση ήρθε από τα πρώτα θρανία. Απρόσμενη. Δεν θυμάμαι πλέον το περιεχόμενό της, αλλά ξέρω πως η απάντηση ήταν για μένα αυτονόητη… Τόσο αυτονόητη …που δεν μπορούσα να την εξηγήσω. Κοκκίνισα από αμηχανία, κάτι ψέλλισα. Στην πλάτη μου ένιωσα κρύο ιδρώτα. Μου πήρε δυο λεπτά να συνέλθω. Πήρα την απόφαση:
- Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να σας απαντήσω, είπα στο φοιτητή που ρώτησε. Για μένα είναι αυτονόητο, όμως πρέπει να σας το εξηγήσω έτσι που να το καταλάβετε κι εσείς. Θα σας απαντήσω στο επόμενο μάθημα.
Στο επόμενο μάθημα έδωσα μια εξαντλητική και εμπεριστατωμένη απάντηση.
Δυσκολίες αντιμετώπισα πολλές φορές στα μαθήματα μου. Ποτέ όμως δεν θα ξεχάσω το πρώτο μάθημα. Μου έμαθε πολλά το μάθημα αυτό. Στην ουσία πολλά μου έμαθαν όλα τα μαθήματα που έκανα για πάνω από τριάντα χρόνια. Κατάλαβα ότι πρέπει να ετοιμάζομαι καλά. Κάθε φορά, όσες φορές κι αν είχες κάνει το ίδιο μάθημα. Έμαθα ότι δεν είναι ντροπή να μην μπορείς να απαντήσεις αμέσως σε μια ερώτηση και να το ομολογείς. Κατάλαβα ότι το μάθημα στο Πανεπιστήμιο είναι μια ολόκληρη παράσταση, όπου ο ένας και μοναδικός ηθοποιός πρέπει να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον των θεατών - φοιτητών για 45 λεπτά, να είναι σίγουρος ότι αυτοί καταλαβαίνουν την πλοκή του «έργου». Έμαθα ότι κάποιες στιγμές, ιδιαίτερα όταν αυτά που παρουσιάζεις δυσκολεύουν κι η ατμόσφαιρα αρχίσει να βαραίνει, πρέπει να την ελαφρύνεις, με κάποιο αστείο ή με μια ενδιαφέρουσα αφήγηση. Έμαθα ότι πρέπει διαρκώς να νιώθεις το ακροατήριο και να προσαρμόζεσαι σ’ αυτό, αντί να απαιτείς το ακροατήριο να προσαρμοστεί σε σένα. Εγώ, που στην αρχή της πορείας μου δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα ασχοληθώ με την εκπαίδευση, έμαθα ότι για να κάνεις καλά αυτή τη δουλειά, για να σε προσφωνούνε «δάσκαλε», πρέπει να την αγαπάς και ν’ αγαπάς τους ίδιους τους φοιτητές σου, μ’ όλα τα προτερήματα και μ’ όλα τα προβλήματά τους. Και προσπάθησα… Πιστεύω ότι κάτι κατάφερα. Πολλοί το κατάλαβαν. Σίγουρα όχι όλοι. Πάντως σήμερα, συνταξιούχος πια, νιώθω ότι μου λείπει το αμφιθέατρο. Μου λείπει αυτή η ζωντανή κι ανεπανάληπτη επικοινωνία.

Το κείμενο αυτό αναρτήθηκε από τον Χρήστο Τρικαλινό σε ανάρτησή μου στο facebook κάτω από το γράφημα: