The Long Night: Μελετώντας το κλίμα του Westeros
Προσοχή, ακολουθούν spoilers.
Το κλίμα στο σύμπαν του Game of Thrones είναι αρκετά χαοτικό και απρόβλεπτο και, όσο κι αν έχουν προσπαθήσει οι Maesters, παραμένει σοβαρή απειλή για την ασφάλεια των κατοίκων του Westeros. Είναι, λοιπόν, πρωταρχική ανάγκη για τους ανθρώπους να μελετήσουν και να κατανοήσουν τις φυσικές αιτίες πίσω από τους μακροχρόνιους χειμώνες που είναι ικανοί να παγώσουν τους βασιλιάδες στους θρόνους τους και να δώσουν την ευκαιρία στους White Walkers να απειλήσουν τα Βασίλεια των Ανθρώπων.
Επιστήμονες έχουν πράγματι κάνει μελέτες πάνω στο κλίμα του Westeros, όχι μόνο για λόγους ικανοποίησης του παγκόσμιου fandom του Game of Thrones. Η κατανόηση ενός τέτοιου κλίματος έχει και θεωρητικά οφέλη, για την μελέτη του κλίματος εξωπλανητών. Οι εξωπλανήτες είναι πλανήτες που ανήκουν σε διαφορετικά αστρικά συστήματα από το δικό μας και μπορεί να είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς που γνωρίζουμε. Κάποιοι πλανήτες που έχουμε ανακαλύψει ανήκουν σε διπλά συστήματα αστέρων, άλλοι περιφέρονται πιο κοντά στο άστρο τους από ότι ο Ερμής γύρω από τον Ήλιο και οι πιθανότητες δεν σταματούν εδώ. Παράλληλα, η μελέτη του κλίματος του Westeros έχει επιπλέον οφέλη, αν αναλογιστούμε ότι οι τεράστιοι χειμώνες προσομοιάζουν παγετώνες που έχουν συμβεί στη Γη και αναμένεται να συμβούν και σε εξωπλανήτες που είναι παρόμοιοι με τη Γη.
Επιστήμονες από το University of Bristol επιχείρησαν να μελετήσουν αυτό το μυστηριώδες κλίμα, πίσω από τον φανταστικό χαρακτήρα Samwell Tarly και την φανταστική τοποθεσία The Citadel, Oldtown στη δημοσίευσή τους (https://twitter.com/climatesamwell). Καταρχάς, υπέθεσαν ότι ο πλανήτης στον οποίο υπάρχει το Westeros έχει την ίδια ακτίνα, τον ίδιο ρυθμό περιστροφής και την ίδια ροή ακτινοβολίας από το άστρο του σε σχέση με τη Γη. Επιπλέον, βασίστηκαν σε ‘παρατηρήσεις’ που αφορούν πολύ ισχυρές φθινοπωρινές καταιγίδες, αλλά και σοβαρούς χειμώνες που διαρκούν δεκαετίες.
Ο βασικός τους άξονας ήταν τα τροχιακά χαρακτηριστικά του πλανήτη. Δηλαδή, πώς ο τρόπος με τον οποίο περιφέρεται ο πλανήτης γύρω από το άστρο μεταβάλλει τις εποχές του πλανήτη (δείτε παραπάνω στοιχεία για τη σχέση εποχών και γήινης τροχιάς εδώ). Επειδή το κλίμα ενός πλανήτη εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα πρόγραμμα το οποίο κάνει προσομοίωση του συστήματος του πλανήτη, βάσει των εξισώσεων της δυναμικής των ρευστών. Άλλωστε, οι ωκεανοί και η ατμόσφαιρα είναι ρευστά με μεγάλη μάζα και έκταση. Το μοντέλο αυτό στηρίζεται σε θεμελιώδεις φυσικές αρχές, αλλά και σε συγκεκριμένες προσεγγίσεις, όπως η θέση των ηπείρων, το βάθος του ωκεανού, το ύψος και η θέση των βουνών, η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, η ισχύς ακτινοβολίας του άστρου και τα χαρακτηριστικά της τροχιάς του πλανήτη. Το κλίμα του Westeros προσομοιώθηκε για 200 χρόνια, με τα πρώτα 100 χωρίς συγκεκριμένη πρόβλεψη για τη χλωρίδα του πλανήτη, παρά μόνο ένα στρώμα γρασιδιού όπως στην Great Grass Sea (Dothraki Sea).
Ο τρόπος με τον οποίο κατάφεραν να αυξήσουν τη διάρκεια των εποχών, ήταν να δημιουργήσουν μια ετήσια μεταβολή στην κλίση του άξονα περιστροφής του πλανήτη σε σχέση με το επίπεδο της τροχιάς του. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται μετάπτωση του άξονα περιστροφής του ουράνιου σώματος και οφείλεται στη βαρύτητά του. Πρόκειται για μία αργή και συνεχή αλλαγή της κατεύθυνσης του άξονα περιστροφής, δηλαδή κίνηση σαν σβούρα, η οποία εξαρτάται από τη δομή και τη συμμετρία του σώματος. Στη Γη, η μετάπτωση έχει περίοδο περίπου 25.800 χρόνια και γωνία ‘κώνου’ περίπου 23.5°.
Αυτή η πολύ αργή μετάπτωση οδηγεί σε εναλλαγή των εποχών στη διάρκεια ενός έτους (σχήμα 2a). Αντιθέτως, στον πλανήτη του Westeros (σχήμα 2b), η μετάπτωση έχει περίοδο ενός έτους, με αποτέλεσμα να είναι πάντα είτε το ένα είτε το άλλο ημισφαίριο πιο κοντά στο άστρο. Επομένως, είτε το βόρειο ημισφαίριο έχει συνεχώς χειμώνα και το νότιο καλοκαίρι, είτε αντίστροφα. Αυτές οι εκτεταμένες εποχές θα μπορούσαν να σταματήσουν αν ο άξονας άλλαζε προσανατολισμό ώστε το ημισφαίριο που ήταν προηγουμένως κοντά στο άστρο να είναι τώρα απομακρυσμένο. Οι συγγραφείς, βέβαια, δεν μπορούσαν να εξηγήσουν τον τρόπο που θα μπορούσε να γίνει αυτή η ταχύτατη μεταβολή. Ίσως ένας διερχόμενος κομήτης ή η μαγεία του Lord of Light.
Επίσης, παρατήρησαν ότι για κλίση 23.5º, οι εποχές είχαν πολύ ακραίες καιρικές συνθήκες, οπότε με μικρότερη κλίση (περίπου 10º), το κλίμα ήταν πολύ πιο ήπιο και ο πλανήτης κατοικήσιμος (σχήμα 3).
Μελετώντας την περίπτωση του εκτεταμένου καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο, είδαν ότι μόνο οι περιοχές με μεγάλο υψόμετρο πάνω από το Τείχος είχαν θερμοκρασίες υπό του μηδενός και το υπόλοιπο Westeros ήταν αρκετά θερμό, ειδικά το Reach και το King’s Landing. Επίσης, οι νοτιότερες περιοχές του Westeros παρουσίαζαν ισχυρές βροχοπτώσεις αλλά και τροπικό κλίμα. Ειδικά το Reach και η πόλη του Oldtown υπέφεραν από μουσώνες. Eξαίρεση αποτελεί το Dorne, με το αρκετά ξηρό κλίμα του, τόσο σε καλοκαίρια όσο και σε χειμώνες. Ισχυρές βροχές σημειώθηκαν και βορειότερα από το Τείχος.
Όταν ο χειμώνας ήρθε στο βόρειο ημισφαίριο, οι περισσότερες περιοχές του βορρά είχαν θερμοκρασίες υπό του μηδενός, ενώ το Dorne απολάμβανε αρκετά ήπιο κλίμα, με τη θερμοκρασία να κυμαίνεται στους 30ºC. Φυσικά, ο βορράς είχε πολλές χιονοπτώσεις ενώ ο νότος ήταν αρκετά ξηρός με λιγότερο χιόνι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η περίπτωση των ισχυρών ανέμων στις ακτές του κεντρικού Westeros λόγω διαφοράς πιέσεων δυτικά και ανατολικά, γεγονός που εξηγεί τις δεινές ναυτιλιακές ικανότητες των Ironborn.
Παρατήρησαν, επίσης, ότι οι κλιματικές συνθήκες του Τείχους τον χειμώνα ήταν παρόμοιες με αυτές περιοχών της Γης όπως η Αλάσκα, ο Καναδάς, η δυτική Γροιλανδία και η Ρωσία. Αντίστοιχα, παρατήρησαν ότι το κλίμα του Casterly Rock ήταν παρόμοιο με αυτό της ανατολικής Κίνας και μιας μικρής περιοχής στο Χιούστον του Τέξας.
Δυστυχώς, υπάρχει ένας σημαντικός παράγοντας που επίσης δεν μπορεί να εξηγηθεί με φυσικούς νόμους: η σταθερότητα της θέσης των άστρων στην ουράνια σφαίρα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στα βιβλία του George R. R. Martin: ‘The blue star in the dragon’s eye pointed the way north’ (Martin, 2000, p331). Ακόμα και στην περίπτωση της Γης, όπου ο άξονας περιστροφής της έχει αρκετά σταθερή κλίση, γνωρίζουμε ότι η προέκταση του άξονά της δεν διερχόταν πάντα και ούτε θα διέρχεται στο μακρινό μέλλον από τον πολικό αστέρα, όπως σήμερα (σχήμα 1). Επομένως, είναι δυνατόν στην περίπτωση του πλανήτη του Westeros, με την ετήσια μεταβαλλόμενη κλίση (μετάπτωση του άξονα περιστροφής), να είναι τόσο σταθερή η θέση των αστέρων στο στερέωμα;
Για να ολοκληρωθεί η μελέτη του κλίματος του Westeros ενδελεχώς, εξετάστηκε και η περίπτωση της υπερθέρμανσης όπως στη Γη. Αέρια του θερμοκηπίου (λόγω των δράκων στο Essos, της αποψίλωσης των δασών για την κατασκευή πλοίων και της αλόγιστης χρήσης wildfire) θα μπορούσαν θεωρητικά να οδηγήσουν σε υπερθέρμανση ιδιαίτερα των πολικών περιοχών -λόγω της λευκαύγειας του χιονιού- αλλά και της ξηράς. Λευκαύγεια ονομάζεται το μέτρο της ανακλαστικότητας της επιφάνειας του πλανήτη εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως το χιόνι, οι ωκεανοί ή τα δάση.
Δυστυχώς, αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2.1ºC (λόγω του διπλασιασμού της συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα) πιθανόν να οδηγούσε σε αύξηση του ύψους της επιφάνειας της θάλασσας κατά 10 m και σε άμεση απειλή για τις παραθαλάσσιες πόλεις, όπως το King’s Landing. Η απειλή, βέβαια, για το Westeros δεν είναι τόσο άμεση όσο για τη Γη, εφόσον οι άνθρωποι εκεί προς το παρόν διανύουν έναν μεγάλο χειμώνα και δεν έχουν τόσο εκτεταμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όπως εμείς.
Η δημοσίευση που αναλύσαμε παραπάνω δεν είναι η μοναδική που χρησιμοποιεί κλιματικά μοντέλα για να εξηγήσει το κλίμα του Westeros. Αξίζει να αναφέρουμε και τα συμπεράσματα της δημοσίευσης αυτής, στην οποία εξετάζεται μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση για τα χαρακτηριστικά της τροχιάς του πλανήτη του Westeros. Εδώ οι επιστήμονες εξετάζουν την περίπτωση που ο πλανήτης ανήκει σε ένα διπλό σύστημα αστέρων, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει τη χαοτική φύση της εναλλαγής μακροχρόνιων εποχών και την αδυναμία πρόβλεψής τους. Βέβαια, επειδή στο σύμπαν του Game of Thrones δεν αναφέρονται πουθενά δύο ήλιοι, υπέθεσαν ότι το ένα από τα δύο μέλη του συστήματος είναι μία μαύρη τρύπα, η οποία δεν είναι ορατή από τους ανθρώπους. Αναλογιστείτε πόσο τεράστιο επιστημονικό επίτευγμα είναι η πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας που μόλις αποτυπώθηκε από τους γήινους επιστήμονες.
Υπέθεσαν, λοιπόν, ότι πρόκειται για τροχιά Sitnikov, δηλαδή ένα σύστημα τριών σωμάτων που αποτελείται από δύο άστρα που πραγματοποιούν ελλειπτικές τροχιές γύρω από το κοινό κέντρο μάζας τους και έναν πλανήτη που κινείται σε ευθύγραμμη τροχιά η οποία περνά από το βαρύκεντρο του συστήματος και είναι κάθετη στον δευτερεύοντα άξονα των άστρων. Ο πλανήτης μπορεί να έχει άξονα περιστροφής είτε παράλληλο στην τροχιά του (spinning top) είτε κάθετο σε αυτήν (tennis-ball), όπως φαίνεται στο σχήμα 6.
Επειδή, όμως, όλα αυτά ακούγονται αρκετά περίπλοκα, καλό είναι να αποφύγουμε τις λεπτομέρειες και να εστιάσουμε στο εξής: εξετάζοντας και τις δύο διαφορετικές τροχιές και χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο κλίματος όπως αυτό που περιγράψαμε παραπάνω, οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το tennis-ball σύστημα εξηγεί αρκετά ικανοποιητικά το κλίμα του Westeros. Υπέθεσαν, βέβαια, ότι πολλές περιβαλλοντικές παράμετροι είναι παρόμοιες με αυτές της Γης, ότι ο πλανήτης αποκτά ικανοποιητική απομάκρυνση από τα αστέρια ώστε να οδηγείται σε ψυχρούς χειμώνες αλλά και ότι η ακτινοβολία των άστρων δεν ξεπερνά ένα άνω όριο όταν ο πλανήτης τα πλησιάζει ώστε να θερμανθεί υπερβολικά. Τέλος, εξετάστηκε και η περίπτωση που ο άξονας του πλανήτη αλλάζει απρόβλεπτα προσανατολισμό, περίπτωση που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να εξηγήσει το Long Night ή μια εποχή παγετώνων σε έναν εξωπλανήτη.
Τελικά, οι εργασίες αυτές μπορεί να έγιναν για λόγους αναψυχής, αλλά τα αποτελέσματά τους είχαν πραγματικά οφέλη για την επιστήμη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι λόγοι που οι κάτοικοι του Westeros διανύουν τόσο απρόβλεπτους και ατελείωτους χειμώνες είναι πολλοί και διαφορετικοί και σίγουρα επιδέχονται παραπάνω έρευνα, εφόσον είμαστε αποφασισμένοι να μην τους εναποθέσουμε στις μαγικές ικανότητες των Children of the Forest. Άλλωστε πώς θα μπορούσαμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να βρούμε έναν παρόμοιο πλανήτη σε ένα μακρινό άστρο σε κάποια γειτονιά του Γαλαξία;
Το κλίμα στο σύμπαν του Game of Thrones είναι αρκετά χαοτικό και απρόβλεπτο και, όσο κι αν έχουν προσπαθήσει οι Maesters, παραμένει σοβαρή απειλή για την ασφάλεια των κατοίκων του Westeros. Είναι, λοιπόν, πρωταρχική ανάγκη για τους ανθρώπους να μελετήσουν και να κατανοήσουν τις φυσικές αιτίες πίσω από τους μακροχρόνιους χειμώνες που είναι ικανοί να παγώσουν τους βασιλιάδες στους θρόνους τους και να δώσουν την ευκαιρία στους White Walkers να απειλήσουν τα Βασίλεια των Ανθρώπων.
Επιστήμονες έχουν πράγματι κάνει μελέτες πάνω στο κλίμα του Westeros, όχι μόνο για λόγους ικανοποίησης του παγκόσμιου fandom του Game of Thrones. Η κατανόηση ενός τέτοιου κλίματος έχει και θεωρητικά οφέλη, για την μελέτη του κλίματος εξωπλανητών. Οι εξωπλανήτες είναι πλανήτες που ανήκουν σε διαφορετικά αστρικά συστήματα από το δικό μας και μπορεί να είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς που γνωρίζουμε. Κάποιοι πλανήτες που έχουμε ανακαλύψει ανήκουν σε διπλά συστήματα αστέρων, άλλοι περιφέρονται πιο κοντά στο άστρο τους από ότι ο Ερμής γύρω από τον Ήλιο και οι πιθανότητες δεν σταματούν εδώ. Παράλληλα, η μελέτη του κλίματος του Westeros έχει επιπλέον οφέλη, αν αναλογιστούμε ότι οι τεράστιοι χειμώνες προσομοιάζουν παγετώνες που έχουν συμβεί στη Γη και αναμένεται να συμβούν και σε εξωπλανήτες που είναι παρόμοιοι με τη Γη.
 |
| Ο χάρτης του Γνωστού Κόσμου (πηγή: https://gameofthrones.fandom.com/wiki/The_Known_World) |
Επιστήμονες από το University of Bristol επιχείρησαν να μελετήσουν αυτό το μυστηριώδες κλίμα, πίσω από τον φανταστικό χαρακτήρα Samwell Tarly και την φανταστική τοποθεσία The Citadel, Oldtown στη δημοσίευσή τους (https://twitter.com/climatesamwell). Καταρχάς, υπέθεσαν ότι ο πλανήτης στον οποίο υπάρχει το Westeros έχει την ίδια ακτίνα, τον ίδιο ρυθμό περιστροφής και την ίδια ροή ακτινοβολίας από το άστρο του σε σχέση με τη Γη. Επιπλέον, βασίστηκαν σε ‘παρατηρήσεις’ που αφορούν πολύ ισχυρές φθινοπωρινές καταιγίδες, αλλά και σοβαρούς χειμώνες που διαρκούν δεκαετίες.
Ο βασικός τους άξονας ήταν τα τροχιακά χαρακτηριστικά του πλανήτη. Δηλαδή, πώς ο τρόπος με τον οποίο περιφέρεται ο πλανήτης γύρω από το άστρο μεταβάλλει τις εποχές του πλανήτη (δείτε παραπάνω στοιχεία για τη σχέση εποχών και γήινης τροχιάς εδώ). Επειδή το κλίμα ενός πλανήτη εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα πρόγραμμα το οποίο κάνει προσομοίωση του συστήματος του πλανήτη, βάσει των εξισώσεων της δυναμικής των ρευστών. Άλλωστε, οι ωκεανοί και η ατμόσφαιρα είναι ρευστά με μεγάλη μάζα και έκταση. Το μοντέλο αυτό στηρίζεται σε θεμελιώδεις φυσικές αρχές, αλλά και σε συγκεκριμένες προσεγγίσεις, όπως η θέση των ηπείρων, το βάθος του ωκεανού, το ύψος και η θέση των βουνών, η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, η ισχύς ακτινοβολίας του άστρου και τα χαρακτηριστικά της τροχιάς του πλανήτη. Το κλίμα του Westeros προσομοιώθηκε για 200 χρόνια, με τα πρώτα 100 χωρίς συγκεκριμένη πρόβλεψη για τη χλωρίδα του πλανήτη, παρά μόνο ένα στρώμα γρασιδιού όπως στην Great Grass Sea (Dothraki Sea).
 |
| Daenerys & Drogon at the Great Grass Sea |
Ο τρόπος με τον οποίο κατάφεραν να αυξήσουν τη διάρκεια των εποχών, ήταν να δημιουργήσουν μια ετήσια μεταβολή στην κλίση του άξονα περιστροφής του πλανήτη σε σχέση με το επίπεδο της τροχιάς του. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται μετάπτωση του άξονα περιστροφής του ουράνιου σώματος και οφείλεται στη βαρύτητά του. Πρόκειται για μία αργή και συνεχή αλλαγή της κατεύθυνσης του άξονα περιστροφής, δηλαδή κίνηση σαν σβούρα, η οποία εξαρτάται από τη δομή και τη συμμετρία του σώματος. Στη Γη, η μετάπτωση έχει περίοδο περίπου 25.800 χρόνια και γωνία ‘κώνου’ περίπου 23.5°.
 |
| Σχήμα 1. Η μετάπτωση του άξονα περιστροφής της Γης |
Αυτή η πολύ αργή μετάπτωση οδηγεί σε εναλλαγή των εποχών στη διάρκεια ενός έτους (σχήμα 2a). Αντιθέτως, στον πλανήτη του Westeros (σχήμα 2b), η μετάπτωση έχει περίοδο ενός έτους, με αποτέλεσμα να είναι πάντα είτε το ένα είτε το άλλο ημισφαίριο πιο κοντά στο άστρο. Επομένως, είτε το βόρειο ημισφαίριο έχει συνεχώς χειμώνα και το νότιο καλοκαίρι, είτε αντίστροφα. Αυτές οι εκτεταμένες εποχές θα μπορούσαν να σταματήσουν αν ο άξονας άλλαζε προσανατολισμό ώστε το ημισφαίριο που ήταν προηγουμένως κοντά στο άστρο να είναι τώρα απομακρυσμένο. Οι συγγραφείς, βέβαια, δεν μπορούσαν να εξηγήσουν τον τρόπο που θα μπορούσε να γίνει αυτή η ταχύτατη μεταβολή. Ίσως ένας διερχόμενος κομήτης ή η μαγεία του Lord of Light.
 |
| Σχήμα 2. (a) Γη και (b) πλανήτης του Westeros (πηγή: https://www.paleo.bristol.ac.uk/~ggdjl/westeros/game_thrones_1.0.pdf) |
Επίσης, παρατήρησαν ότι για κλίση 23.5º, οι εποχές είχαν πολύ ακραίες καιρικές συνθήκες, οπότε με μικρότερη κλίση (περίπου 10º), το κλίμα ήταν πολύ πιο ήπιο και ο πλανήτης κατοικήσιμος (σχήμα 3).
 |
| Σχήμα 3. Κλίση του άξονα και κλίμα. (πηγή: https://www.paleo.bristol.ac.uk/~ggdjl/westeros/game_thrones_1.0.pdf) |
Μελετώντας την περίπτωση του εκτεταμένου καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο, είδαν ότι μόνο οι περιοχές με μεγάλο υψόμετρο πάνω από το Τείχος είχαν θερμοκρασίες υπό του μηδενός και το υπόλοιπο Westeros ήταν αρκετά θερμό, ειδικά το Reach και το King’s Landing. Επίσης, οι νοτιότερες περιοχές του Westeros παρουσίαζαν ισχυρές βροχοπτώσεις αλλά και τροπικό κλίμα. Ειδικά το Reach και η πόλη του Oldtown υπέφεραν από μουσώνες. Eξαίρεση αποτελεί το Dorne, με το αρκετά ξηρό κλίμα του, τόσο σε καλοκαίρια όσο και σε χειμώνες. Ισχυρές βροχές σημειώθηκαν και βορειότερα από το Τείχος.
Όταν ο χειμώνας ήρθε στο βόρειο ημισφαίριο, οι περισσότερες περιοχές του βορρά είχαν θερμοκρασίες υπό του μηδενός, ενώ το Dorne απολάμβανε αρκετά ήπιο κλίμα, με τη θερμοκρασία να κυμαίνεται στους 30ºC. Φυσικά, ο βορράς είχε πολλές χιονοπτώσεις ενώ ο νότος ήταν αρκετά ξηρός με λιγότερο χιόνι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η περίπτωση των ισχυρών ανέμων στις ακτές του κεντρικού Westeros λόγω διαφοράς πιέσεων δυτικά και ανατολικά, γεγονός που εξηγεί τις δεινές ναυτιλιακές ικανότητες των Ironborn.
 |
| Σχήμα 4. Χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο. (a) Επιφανειακή θερμοκρασία (ºC), (b) Βροχόπτωση (mm/day), (c) Πίεση (mbar) και άνεμοι. (πηγή: https://www.paleo.bristol.ac.uk/~ggdjl/westeros/game_thrones_1.0.pdf) |
 |
| Σχήμα 5. Καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο. (d) Επιφανειακή θερμοκρασία (ºC), (e) Βροχόπτωση (mm/day), (f) Πίεση (mbar) και άνεμοι. (πηγή: https://www.paleo.bristol.ac.uk/~ggdjl/westeros/game_thrones_1.0.pdf) |
Παρατήρησαν, επίσης, ότι οι κλιματικές συνθήκες του Τείχους τον χειμώνα ήταν παρόμοιες με αυτές περιοχών της Γης όπως η Αλάσκα, ο Καναδάς, η δυτική Γροιλανδία και η Ρωσία. Αντίστοιχα, παρατήρησαν ότι το κλίμα του Casterly Rock ήταν παρόμοιο με αυτό της ανατολικής Κίνας και μιας μικρής περιοχής στο Χιούστον του Τέξας.
Δυστυχώς, υπάρχει ένας σημαντικός παράγοντας που επίσης δεν μπορεί να εξηγηθεί με φυσικούς νόμους: η σταθερότητα της θέσης των άστρων στην ουράνια σφαίρα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στα βιβλία του George R. R. Martin: ‘The blue star in the dragon’s eye pointed the way north’ (Martin, 2000, p331). Ακόμα και στην περίπτωση της Γης, όπου ο άξονας περιστροφής της έχει αρκετά σταθερή κλίση, γνωρίζουμε ότι η προέκταση του άξονά της δεν διερχόταν πάντα και ούτε θα διέρχεται στο μακρινό μέλλον από τον πολικό αστέρα, όπως σήμερα (σχήμα 1). Επομένως, είναι δυνατόν στην περίπτωση του πλανήτη του Westeros, με την ετήσια μεταβαλλόμενη κλίση (μετάπτωση του άξονα περιστροφής), να είναι τόσο σταθερή η θέση των αστέρων στο στερέωμα;
Για να ολοκληρωθεί η μελέτη του κλίματος του Westeros ενδελεχώς, εξετάστηκε και η περίπτωση της υπερθέρμανσης όπως στη Γη. Αέρια του θερμοκηπίου (λόγω των δράκων στο Essos, της αποψίλωσης των δασών για την κατασκευή πλοίων και της αλόγιστης χρήσης wildfire) θα μπορούσαν θεωρητικά να οδηγήσουν σε υπερθέρμανση ιδιαίτερα των πολικών περιοχών -λόγω της λευκαύγειας του χιονιού- αλλά και της ξηράς. Λευκαύγεια ονομάζεται το μέτρο της ανακλαστικότητας της επιφάνειας του πλανήτη εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως το χιόνι, οι ωκεανοί ή τα δάση.
 |
| Tyrion & Wildfire |
Δυστυχώς, αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2.1ºC (λόγω του διπλασιασμού της συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα) πιθανόν να οδηγούσε σε αύξηση του ύψους της επιφάνειας της θάλασσας κατά 10 m και σε άμεση απειλή για τις παραθαλάσσιες πόλεις, όπως το King’s Landing. Η απειλή, βέβαια, για το Westeros δεν είναι τόσο άμεση όσο για τη Γη, εφόσον οι άνθρωποι εκεί προς το παρόν διανύουν έναν μεγάλο χειμώνα και δεν έχουν τόσο εκτεταμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όπως εμείς.
Η δημοσίευση που αναλύσαμε παραπάνω δεν είναι η μοναδική που χρησιμοποιεί κλιματικά μοντέλα για να εξηγήσει το κλίμα του Westeros. Αξίζει να αναφέρουμε και τα συμπεράσματα της δημοσίευσης αυτής, στην οποία εξετάζεται μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση για τα χαρακτηριστικά της τροχιάς του πλανήτη του Westeros. Εδώ οι επιστήμονες εξετάζουν την περίπτωση που ο πλανήτης ανήκει σε ένα διπλό σύστημα αστέρων, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει τη χαοτική φύση της εναλλαγής μακροχρόνιων εποχών και την αδυναμία πρόβλεψής τους. Βέβαια, επειδή στο σύμπαν του Game of Thrones δεν αναφέρονται πουθενά δύο ήλιοι, υπέθεσαν ότι το ένα από τα δύο μέλη του συστήματος είναι μία μαύρη τρύπα, η οποία δεν είναι ορατή από τους ανθρώπους. Αναλογιστείτε πόσο τεράστιο επιστημονικό επίτευγμα είναι η πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας που μόλις αποτυπώθηκε από τους γήινους επιστήμονες.
Υπέθεσαν, λοιπόν, ότι πρόκειται για τροχιά Sitnikov, δηλαδή ένα σύστημα τριών σωμάτων που αποτελείται από δύο άστρα που πραγματοποιούν ελλειπτικές τροχιές γύρω από το κοινό κέντρο μάζας τους και έναν πλανήτη που κινείται σε ευθύγραμμη τροχιά η οποία περνά από το βαρύκεντρο του συστήματος και είναι κάθετη στον δευτερεύοντα άξονα των άστρων. Ο πλανήτης μπορεί να έχει άξονα περιστροφής είτε παράλληλο στην τροχιά του (spinning top) είτε κάθετο σε αυτήν (tennis-ball), όπως φαίνεται στο σχήμα 6.
 |
| Σχήμα 6. Τροχιές Sitnikov, spinning top (αριστερά) και tennis-ball (δεξιά) (πηγή: https://www.researchgate.net/publication/332110128_The_Long_Night_Modeling_the_Climate_of_Westeros) |
Επειδή, όμως, όλα αυτά ακούγονται αρκετά περίπλοκα, καλό είναι να αποφύγουμε τις λεπτομέρειες και να εστιάσουμε στο εξής: εξετάζοντας και τις δύο διαφορετικές τροχιές και χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο κλίματος όπως αυτό που περιγράψαμε παραπάνω, οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το tennis-ball σύστημα εξηγεί αρκετά ικανοποιητικά το κλίμα του Westeros. Υπέθεσαν, βέβαια, ότι πολλές περιβαλλοντικές παράμετροι είναι παρόμοιες με αυτές της Γης, ότι ο πλανήτης αποκτά ικανοποιητική απομάκρυνση από τα αστέρια ώστε να οδηγείται σε ψυχρούς χειμώνες αλλά και ότι η ακτινοβολία των άστρων δεν ξεπερνά ένα άνω όριο όταν ο πλανήτης τα πλησιάζει ώστε να θερμανθεί υπερβολικά. Τέλος, εξετάστηκε και η περίπτωση που ο άξονας του πλανήτη αλλάζει απρόβλεπτα προσανατολισμό, περίπτωση που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να εξηγήσει το Long Night ή μια εποχή παγετώνων σε έναν εξωπλανήτη.
Τελικά, οι εργασίες αυτές μπορεί να έγιναν για λόγους αναψυχής, αλλά τα αποτελέσματά τους είχαν πραγματικά οφέλη για την επιστήμη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι λόγοι που οι κάτοικοι του Westeros διανύουν τόσο απρόβλεπτους και ατελείωτους χειμώνες είναι πολλοί και διαφορετικοί και σίγουρα επιδέχονται παραπάνω έρευνα, εφόσον είμαστε αποφασισμένοι να μην τους εναποθέσουμε στις μαγικές ικανότητες των Children of the Forest. Άλλωστε πώς θα μπορούσαμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να βρούμε έναν παρόμοιο πλανήτη σε ένα μακρινό άστρο σε κάποια γειτονιά του Γαλαξία;
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου