Πώς μια πέτρα από τη Σελήνη έφτασε στη Λευκωσία με καθυστέρηση μισού αιώνα

του Βαγγέλη Πρατικάκη

Το πολύτιμο δείγμα είχε χαθεί μετά την τουρκική εισβολή το 1974

Μια μικρή πέτρα από τη Σελήνη που έστειλαν ως δώρο οι ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του 1970 έφτασε τελικά στην Κύπρο με καθυστέρηση σχεδόν πέντε δεκαετιών.

Το σεληνιακό πετραδάκι, βάρους 1,1 γραμμαρίων, μεταφέρθηκε στη Γη το 1972 από τους αστροναύτες του Apollo 17, της τελευταίας αποστολής προσσελήνωσης που έχουν πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ.

«Αποκτήσαμε επιτέλους το σεληνιακό πέτρωμα και πιστεύουμε ότι είναι η τέλεια χρονική συγκυρία καθώς φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τη μεταφορά του στη Γη» δήλωσε στο Associated Press ο αστρονόμος Γιώργος Δανός, πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης του Διαστήματος (CSEO).

Σφραγισμένη σε ένα πλαστικό ημισφαίριο, η πέτρα πρόκειται να παραδοθεί επισήμως στην Κύπρο στη διάρκεια τελετής στο προεδρικό μέγαρο στις 16 Δεκεμβρίου, τρεις ημέρες πριν συμπληρωθούν 50 χρόνια από την επιστροφή του Apollo 17 στις 19 Δεκεμβρίου 1972.

Ο Gene Cernan στη Σελήνη κατά τη διάρεκια της αποστολής Apollo 17

Από την περασμένη Πέμπτη όμως το απόκτημα πρωταγωνιστεί σε έκθεση του CSEO στην Λευκωσία για την επέτειο των 50 ετών. Η πλακέτα του εκθέματος γράφει «Αυτό το θραύσμα είναι τμήμα πετρώματος από την πεδιάδα Taurus Littrow της Σελήνης. Δωρίζεται ως σύμβολο ενότητας και μεταφέρει την ελπίδα του αμερικανικού λαού για έναν ειρηνικό κόσμο».

Το θραύσμα είναι ένα από τα 270 σεληνιακά δείγματα που η κυβέρνηση Νίξον είχε δωρίσει σε διάφορες χώρες.

Είχε μεταφερθεί στην Κύπρο αλλά εξαφανίστηκε λίγο μετά την τουρκική εισβολή το 1974, τη χρονιά που δολοφονήθηκε και ο αμερικανός πρεσβευτής στην Κύπρο Ρότζερ Ντέιβις.

Ο Τζόζεφ Γκούτχαϊνς του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, ο οποίος είχε εργαστεί παλαιότερα για τη NASA με αντικείμενο τον εντοπισμό χαμένων σεληνιακών δειγμάτων, ανέφερε στο AP ότι το θραύσμα βρισκόταν επί δεκαετίες στην κατοχή ενός συγγενή αμερικανού διπλωμάτη που εργαζόταν το 1974 στην αμερικανική πρεσβεία στη Λευκωσία.

Ο Γκούτχαϊνς δήλωσε πως το 2019 άσκησε ο ίδιος πίεση στον κάτοχο να «κάνει το σωστό» και να επιστρέψει το δείγμα στη NASA, κάτι που έκανε πέντε μήνες αργότερα.

Το δείγμα επιστρέφεται τώρα στην Κύπρο έπειτα από μεσολάβηση του κ. Δανού.

Βαγγέλης Πρατικάκης – https://www.in.gr/2022/12/12/b-science/space/kypros-pos-mia-petra-apo-ti-selini-eftase-sti-leykosia-kathysterisi-misou-aiona/