Γιατί γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα 25 Δεκεμβρίου;

του καθηγητή του ΑΠΘ Χ. Βάρβογλη

Ο εορτασμός των Χριστουγέννων ορίστηκε στις 25 Δεκεμβρίου, με σκοπό να «αντικαταστήσει» τα Σατουρνάλια των Ρωμαίων, μεγάλη γιορτή προς τιμήν του θεού Κρόνου. Από παλιά τα Σατουρνάλια γιορτάζονταν κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, αλλά την εποχή των πρώτων χριστιανικών χρόνων γιορτάζονταν στις 25 Δεκεμβρίου, επειδή ο Ιούλιος Καίσαρας είχε καθορίσει με διάταγμα αυτή την ημέρα ως ημέρα του ηλιοστασίου. Ο λόγος αυτού του καθορισμού ήταν ότι η φαινόμενη κίνηση του Ήλιου κοντά στα ηλιοστάσια είναι ανεπαίσθητη, και έτσι υπάρχει αβεβαιότητα ως προς το σε ποια ακριβώς ημέρα «πέφτει» το ηλιοστάσιο -σε αντίθεση με τις ισημερίες, όπου υπάρχει απλή μέθοδος καθορισμού τους από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων. Ο συμβολισμός του καθορισμού των Χριστουγέννων κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο έγκειται στο γεγονός ότι με τη γέννηση του Χριστού εμφανίζεται η ελπίδα στον κόσμο, επειδή αρχίζει να μεγαλώνει η μέρα και να μικραίνει η νύχτα. Είναι όμως πολύ πιθανό ότι στην πραγματικότητα ο Χριστός γεννήθηκε σε θερμότερη εποχή του έτους, όπως προκύπτει από το χωρίο του κατά Λουκάν Ευαγγελίου (2, 8): «Καὶ ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες καὶ φυλάσσοντες φυλακὰς τῆς νυκτὸς ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν.», που σε ελεύθερη μετάφραση λέει ότι οι βοσκοί έμεναν το βράδυ στην ύπαιθρο και πρόσεχαν τα κοπάδια τους. Ακόμη και στην Παλαιστίνη δεν είναι εύκολο να μένει κανείς έξω τον χειμώνα.

Από το βιβλίο  "Η αστρονομία στην καθημερινή ζωή" του καθηγητή του ΑΠΘ Χ. Βάρβογλη