Ντόροθι Χότζκιν : Η ζωή και το έργο μιας πρωτοπόρου επιστήμονα

Panos Charitos

«Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, πολλά από τα μεγαλύτερα ονόματα στην Κρυσταλλογραφία, τόσο δημόσια όσο και προσωπικά, θεωρούσαν ότι η Ντόροθι ήταν ο υπέρτατος εκπρόσωπος της τέχνης τους. Η υποτροφία της Βασιλικής Εταιρείας την κατέταξε στους εκλεκτούς της Επιστήμης. Το Βασιλικό Μετάλλιο επιβεβαίωσε την υψηλή θέση της μεταξύ των συναδέλφων της. Η επίλυση της δομής της βιταμίνης Β12 την έθεσε αμέσως στη διεκδίκηση της απόλυτης αναγνώρισης από τον κόσμο της επιστημονικής κοινότητας: του βραβείου Νόμπελ.[...]

Οι ελπίδες της Ντόροθι δεν ήταν απλώς ευσεβείς πόθοι. Παρόλο που η διαδικασία επιλογής υποτίθεται ότι είναι επτασφράγιστο μυστικό, αναπόφευκτα υπάρχουν διαρροές. Η Ντόροθι γνώριζε ότι ο Ρόμπερτ Ρόμπινσον την είχε προτείνει τουλάχιστον δύο φορές στα χρόνια μετά την ανάλυση της Β12. Είχε ζητήσει τη συνδρομή της στη συλλογή άρθρων για να υποστηρίξει την πρότασή του. Σύμφωνα με τον Μαξ Περούτζ, μια φορά της τηλεφώνησαν ακόμη και δημοσιογράφοι λέγοντάς της λανθασμένα ότι είχε βραβευτεί, ίσως από λάθος, καθώς ο εξ αγχιστείας εξάδελφός της Άλαν Χότζκιν είχε κερδίσει το βραβείο για τη Φυσιολογία το 1963. Αλλά καθώς ο χρόνος περνούσε, άρχισε να μοιάζει ότι η ευκαιρία για την Ντόροθι ήρθε κι έφυγε.

Τον Ιανουάριο του 1960, ο Λόρενς Μπραγκ την πρότεινε μαζί με τον Περούτζ και τον Κέντριου για το βραβείο Νόμπελ Φυσικής, ενώ πρότεινε τους Γουότσον, Κρικ και Γουΐλκινς για το Νόμπελ Χημείας. Δύο χρόνια αργότερα, η υπεράσπισή του απέδωσε για τους περισσότερους από τους υποψηφίους που πρότεινε. Οι Γουότσον, Κρικ και Γουΐλκινς τιμήθηκαν με το βραβείο Ιατρικής και ο Κέντριου και ο Περούτζ με αυτό της Χημείας. Τα βραβεία ήταν η θριαμβευτική δικαίωση της αξίας της κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ στη Βιολογία – όμως η Ντόροθι δεν συγκαταλεγόταν στους βασικούς παίκτες.

Ο ίδιος ο Περούτζ γνώριζε πολύ καλά τι σήμαινε η μη αναγνώρισή της. «Ένιωσα ντροπή όταν μου απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ ενώπιον της Ντόροθι, της οποίας οι σπουδαίες ανακαλύψεις είχαν πραγματοποιηθεί με τέτοια φανταστική ικανότητα και χημική διορατικότητα και είχαν προηγηθεί των δικών μου».

Τελικά, το 1964, το Νόμπελ Χημείας της απονεμήθηκε αποκλειστικά σε εκείνη. Οι τίτλοι των εφημερίδων, όμως, δεν αναφέρθηκαν στο σπουδαίο έργο της.

«Βρετανίδα γυναίκα κερδίζει το βραβείο Νόμπελ – βραβείο 18.750£ στη μητέρα τριών παιδιών» (Daily Telegraph)

«Η κυρία Χότζκιν, που έμοιαζε με ευγενική νοικοκυρά, κέρδισε το βραβείο για τη δομή κρυστάλλων μεγάλου χημικού ενδιαφέροντος» (Observer)

Τα μέσα ενημέρωσης την ταύτισαν περισσότερο με την ιδιότητα της μητέρας και της συζύγου, παρά με την επιστημονική της διάνοια. Η ίδια, όμως, δεν πίστεψε ποτέ ότι το φύλο ή η οικογενειακή της κατάσταση μπορούσαν να μειώσουν την αξία της ως επιστήμονα.»

- Η ζωή και το έργο της Ντόροθι Χότζκιν ζωντανεύουν στο βιβλίο Dorothy Crowfoot Hodgkin. Η ζωή και το έργο μιας πρωτοπόρου επιστήμονα. Διαθέσιμο από τις Εκδόσεις ΡΟΠΗ: ropipublications.com/dorothy-hodgkin/

Σήμερα, με αφορμή τη #ΠαγκόσμιαΗμέραΓυναίκας, ας θυμηθούμε ότι οι γυναίκες δε ζητούν να γράφονται στην Ιστορία ως "εξαιρέσεις", αλλά ως ισότιμα μέλη της επιστημονικής κοινότητας.

Φωτογραφία: Στο Σχολείο Sir John Leman στο Beccles, Αγγλία, η Dorothy Crowfoot Hodgkin και η φίλη της Norah Pusey, που βρίσκονται στην πίσω σειρά, ήταν τα μόνα δύο κορίτσια στην τάξη της Χημείας. Αναγκάστηκαν να υποβάλουν αίτημα για να τους επιτραπεί να σπουδάσουν Χημεία, αντί για «οικιακή οικονομία», όπως οι υπόλοιπες μαθήτριες.