Βραβείο Νόμπελ Χημείας 2025

Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών βραβεύει με το Νόμπελ Χημείας 2025 τους Susumu Kitagawa, Richard Robson και Omar M. Yaghi «για την ανάπτυξη μεταλλο-οργανικών παλισίων (metal–organic frameworks – MOFs)».

 Susumu Kitagawa, Richard Robson και Omar M. Yaghi

Οι βραβευθέντες ανέπτυξαν έναν νέο τύπο μοριακής αρχιτεκτονικής. Οι κατασκευές που δημιούργησαν – μεταλλο-οργανικά πλαίσια – περιέχουν μεγάλες κοιλότητες στις οποίες τα μόρια μπορούν να ρέουν μέσα και έξω. Οι ερευνητές τις έχουν χρησιμοποιήσει για τη συλλογή νερού από τον αέρα της ερήμου, την απομάκρυνση ρύπων από το νερό, την δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα και την αποθήκευση υδρογόνου.

Οι βραβευθέντες δημιούργησαν μοριακές δομές με μεγάλους χώρους μέσω των οποίων μπορούν να κυκλοφορήσουν αέρια και άλλα χημικά.

Οι δομές αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή νερού από τον αέρα της ερήμου, τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, την αποθήκευση τοξικών αερίων ή την κατάλυση χημικών αντιδράσεων.

«Βρήκαν τρόπους για να δημιουργήσουν υλικά, εντελώς πρωτότυπα υλικά, με μεγάλες κοιλότητες στο εσωτερικό τους, που μπορούν να θεωρηθούν σχεδόν σαν δωμάτια σε ένα ξενοδοχείο, έτσι ώστε μόρια-επισκέπτες να μπορούν να εισέρχονται και επίσης να εξέρχονται ξανά από το ίδιο υλικό», δήλωσε ο Χάινερ Λίνκε, πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ για τη Χημεία, σε συνέντευξη Τύπου.

«Μια μικρή ποσότητα ενός τέτοιου υλικού μπορεί να είναι σχεδόν σαν την τσάντα της Ερμιόνης στον Χάρι Πότερ. Μπορεί να αποθηκεύσει τεράστιες ποσότητες αερίου σε ένα μικροσκοπικό όγκο», ανέφερε ο ίδιος. 

Ο Ιάπωνας Κιταγκάουα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κιότο, στην Ιαπωνία, ο Ρόμπσον, που έχει γεννηθεί στη Μεγάλη Βρετανία, είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης στην Αυστραλία και ο Αμερικανοϊορδανός Γιάγκι είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, στις ΗΠΑ.

«Μέσω της ανάπτυξης μεταλλο-οργανικών πλαισίων, τα πρόσωπα που βραβεύονται παρείχαν στους χημικούς νέες ευκαιρίες για την επίλυση κάποιων από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε», ανέφερε η επιτροπή των βραβείων.

Το Νόμπελ Χημείας είναι το τρίτο που ανακοινώθηκε για φέτος, ύστερα από τα βραβεία για την ιατρική και τη φυσική νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατ. σουηδικών κορωνών (1,2 εκατ. δολαρίων).

Τα Βραβεία Νόμπελ θεσπίστηκαν με τη διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη και επιχειρηματία Άλφρεντ Νόμπελ. Απονέμονται κάθε χρόνο από το 1901, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική συνεισφορά στην επιστήμη, τη λογοτεχνία και την ειρήνη, με τη διαδικασία απονομής τους να διακόπτεται κυρίως κατά τη διάρκεια των Παγκοσμίων Πολέμων.

Παρακολουθείστε την ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ Χημείας 2025 :

διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες:
1. They have created new rooms for chemistry (pdf) 
2. Scientific background to the Nobel Prize in Chemistry 2025 (pdf)