Μαύρη τρύπα συνελήφθη να ανοίγει πυρ κατά ριπάς
 |
| Η μαύρη τρύπα απορροφά υλικό από το γειτονικό της άστρο. Ένα μέρος του αερίου εκτοξεύεται σε πίδακες (NRAO-NASA Goddard) |
Δορυφορικά και επίγεια όργανα της NASA
απαθανάτισαν μια μαύρη τρύπα στον αστερισμό του Σκορπιού την ώρα που
εκτόξευε «σφαίρες» από αέριο στο ένα τέταρτο της ταχύτητας του φωτός.
Η μαύρη τρύπα H1743-322, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 28.000 ετών φωτός, συνελήφθη να εκτοξεύει ένα σύννεφο ιονισμένου αερίου πρώτα προς μία κατεύθυνση, ενώ ένα δεύτερο νέφος εξαπολύθηκε προς την αντίθετη κατεύθυνση μία ημέρα αργότερα.
Το φαινόμενο καταγράφηκε στις αρχές Ιουνίου του 2009, οι παρατηρήσεις όμως παρουσιάστηκαν μόλις την περασμένη Τρίτη στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας που πραγματοποιείται στο Τέξας.
Οι «σφαίρες» υπέρθερμου αερίου πιστεύεται ότι προέρχονται από την περιοχή που βρίσκεται ακριβώς έξω από τον λεγόμενο «ορίζοντα των γεγονότων», το όριο πέρα από το οποίο τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει από την έλξη της μαύρης τρύπας.
Γενικά, οι οι μαύρες τρύπες είναι σημειακά σώματα που δεν εκπέμπουν αέριο ή ακτινοβολία, αφού τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει από το βαρυτικό τους πεδίο. Ωστόσο, τα υλικά που παγιδεύονται στη βαρύτητά τους περιδινούνται και συμπιέζονται καθώς πέφτουν μέσα τους, οπότε φτάνουν σε θερμοκρασία εκατομμυρίων βαθμών και εκπέμπουν ακτίνες Χ.
Μάλιστα, ένα μέρος αυτού του υλικού μπορεί τελικά να δραπετεύσει από την παγίδα υπό τη μορφή αντιδιαμετρικών πιδάκων που πηγάζουν από τους πόλους της μαύρης τρύπας (εικόνα 1).
Η μαύρη τρύπα H1743-322 ανήκει σε ένα δυαδικό σύστημα, βρίσκεται δηλαδή σε τροχιά γύρω από ένα άλλο σώμα -ένα κανονικό άστρο. Τα δύο σώματα περιφέρονται σε τόσο μικρή απόσταση το ένα από το άλλο ώστε η μαύρη τρύπα τραβά ένα σταθερό ρεύμα ύλης από τον αστρικό της σύντροφο.
Το υλικό αυτό σχηματίζει ένα δίσκο από τη μαύρη τρύπα, ωστόσο ένα μέρος δραπετεύει και εκτοξεύεται σε μεγάλη απόσταση από τους αντιδιαμετρικούς πίδακες. Οι πίδακες αυτοί είναι συνήθως σταθερά ρεύματα σωματιδίων, περιστασιακά όμως εκτοξεύουν γιγάντιες μάζες, ή «σφαίρες» αερίου (εικόνα 2).
Αυτό συνέβη δύο φορές τον Ιούνιο του 2009 στη μαύρη τρύπα H1743-322. Μια συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων στο έδαφος των ΗΠΑ (VLBA) απαθανάτισε μια πρώτη «σφαίρα» στις 5 Ιουνίου και μια δεύτερη, που κινούνταν στην αντίθετη κατεύθυνση, στις 6 Ιουνίου.
Το φαινόμενο καταγράφηκε από την ομάδα του Δρ Γκρέγκορι Σιβάκοφ του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα. Οι ερευνητές προσπαθούν τώρα να καταλάβουν αν τα «πυρά» της μαύρης τρύπας σχετίζονται με τις εκπομπές ραδιοκυμάτων από τις οποίες συνοδεύονται.
«Η έρευνα αυτή προσφέρει νέα στοιχεία για τις συνθήκες που απαιτούνται προκειμένου να ενεργοποιηθεί ένας πίδακας και το πώς συμβαίνει αυτό» σχολίασαν οι ερευνητές.
Το ίδιο φαινόμενο, σε ακόμα μεγαλύτερη όμως κλίμακα, πιστεύεται ότι συμβαίνει στα κέντρα των γαλαξιών, στα οποία κρύβονται μαύρες τρύπες με μάζα δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα ενός μέσου άστρου.
Τα αέρια που εκτοξεύουν φτάνουν σε αποστάσεις εκατομμυρίων ετών φωτός.
Η μαύρη τρύπα H1743-322, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 28.000 ετών φωτός, συνελήφθη να εκτοξεύει ένα σύννεφο ιονισμένου αερίου πρώτα προς μία κατεύθυνση, ενώ ένα δεύτερο νέφος εξαπολύθηκε προς την αντίθετη κατεύθυνση μία ημέρα αργότερα.
Το φαινόμενο καταγράφηκε στις αρχές Ιουνίου του 2009, οι παρατηρήσεις όμως παρουσιάστηκαν μόλις την περασμένη Τρίτη στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας που πραγματοποιείται στο Τέξας.
Οι «σφαίρες» υπέρθερμου αερίου πιστεύεται ότι προέρχονται από την περιοχή που βρίσκεται ακριβώς έξω από τον λεγόμενο «ορίζοντα των γεγονότων», το όριο πέρα από το οποίο τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει από την έλξη της μαύρης τρύπας.
Γενικά, οι οι μαύρες τρύπες είναι σημειακά σώματα που δεν εκπέμπουν αέριο ή ακτινοβολία, αφού τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει από το βαρυτικό τους πεδίο. Ωστόσο, τα υλικά που παγιδεύονται στη βαρύτητά τους περιδινούνται και συμπιέζονται καθώς πέφτουν μέσα τους, οπότε φτάνουν σε θερμοκρασία εκατομμυρίων βαθμών και εκπέμπουν ακτίνες Χ.
Μάλιστα, ένα μέρος αυτού του υλικού μπορεί τελικά να δραπετεύσει από την παγίδα υπό τη μορφή αντιδιαμετρικών πιδάκων που πηγάζουν από τους πόλους της μαύρης τρύπας (εικόνα 1).
Η μαύρη τρύπα H1743-322 ανήκει σε ένα δυαδικό σύστημα, βρίσκεται δηλαδή σε τροχιά γύρω από ένα άλλο σώμα -ένα κανονικό άστρο. Τα δύο σώματα περιφέρονται σε τόσο μικρή απόσταση το ένα από το άλλο ώστε η μαύρη τρύπα τραβά ένα σταθερό ρεύμα ύλης από τον αστρικό της σύντροφο.
 |
| Περιστασιακά, οι σταθεροί πίδακες μετατρέπονται σε απότομες «ριπές» αερίου (NRAO-NASA Goddard) |
Το υλικό αυτό σχηματίζει ένα δίσκο από τη μαύρη τρύπα, ωστόσο ένα μέρος δραπετεύει και εκτοξεύεται σε μεγάλη απόσταση από τους αντιδιαμετρικούς πίδακες. Οι πίδακες αυτοί είναι συνήθως σταθερά ρεύματα σωματιδίων, περιστασιακά όμως εκτοξεύουν γιγάντιες μάζες, ή «σφαίρες» αερίου (εικόνα 2).
Αυτό συνέβη δύο φορές τον Ιούνιο του 2009 στη μαύρη τρύπα H1743-322. Μια συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων στο έδαφος των ΗΠΑ (VLBA) απαθανάτισε μια πρώτη «σφαίρα» στις 5 Ιουνίου και μια δεύτερη, που κινούνταν στην αντίθετη κατεύθυνση, στις 6 Ιουνίου.
Το φαινόμενο καταγράφηκε από την ομάδα του Δρ Γκρέγκορι Σιβάκοφ του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα. Οι ερευνητές προσπαθούν τώρα να καταλάβουν αν τα «πυρά» της μαύρης τρύπας σχετίζονται με τις εκπομπές ραδιοκυμάτων από τις οποίες συνοδεύονται.
«Η έρευνα αυτή προσφέρει νέα στοιχεία για τις συνθήκες που απαιτούνται προκειμένου να ενεργοποιηθεί ένας πίδακας και το πώς συμβαίνει αυτό» σχολίασαν οι ερευνητές.
Το ίδιο φαινόμενο, σε ακόμα μεγαλύτερη όμως κλίμακα, πιστεύεται ότι συμβαίνει στα κέντρα των γαλαξιών, στα οποία κρύβονται μαύρες τρύπες με μάζα δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα ενός μέσου άστρου.
Τα αέρια που εκτοξεύουν φτάνουν σε αποστάσεις εκατομμυρίων ετών φωτός.
Στο βίντεο, το animation του φαινομένου (NRAO-NASA Goddard)
Πηγή: Newsroom ΔΟΛ NASA
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου