«Φουσκωμένοι» πλανήτες

(Πηγή: www.hatnet.hu)

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 851 εξακριβωμένοι πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα και αρκετές εκατοντάδες εντοπισμένοι αλλά μη επιβεβαιωμένοι. Από αυτούς, οι 289 εντοπίστηκαν επειδή η τροχιά τους τα τοποθετεί ανάμεσα στον αστέρα - ήλιο τους και τη Γη, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ακτινοβολία του αστέρα προς τη Γη. Ο δορυφόρος Κέπλερ είναι μία από τις κύριες πηγές παρατήρησης των εξωπλανητών, αλλά οι 194 από τους προαναφερθέντες 289 έχουν εντοπιστεί από επίγεια τηλεσκόπια.

Τα τηλεσκόπια HATNet στο Παρατηρητήριο Whipple στην Αριζόνα των Ηνωμένων Πολιτειών εντόπισαν τρεις ιδιαίτερα μεγάλους εξωπλανήτες, του αποκαλούμενους «φουσκωμένους Δίες». Οι πλανήτες αυτοί έχουν μάζα παρόμοια με τον Δία, αλλά οι τροχιές τους είναι τόσο κοντά στους ήλιους τους (σε αντίθεση με τον Δία του ηλιακού μας συστήματος) που ανεβάζει τη θερμοκρασία στην ατμόσφαιρά τους πάνω από τους 1700 βαθμούς Κελσίου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να διαστέλλονται και να φτάνουν να έχουν διπλάσια διάμετρο από τον Δία.

Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι οι πλανήτες είναι «φουσκωμένοι» αλλά δεν έχουν επαρκή εξήγηση για το φαινόμενο αυτό, και γενικότερα για τη δημιουργία και τον σχηματισμό αυτών των τριών πλανητών. Η περίπτωσή τους παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις μελέτες πάνω στις συνθήκες με τις οποίες σχηματίστηκε η Γη και βρέθηκε σε τέτοια τροχιά από τον Ήλιο, ώστε να διατηρεί ιδανικές θερμοκρασίες για το σχηματισμό και τη διατήρηση ζωής.

Οι αστρονόμοι ανέπτυξαν μία καινοτόμο τεχνική για την ανακάλυψη και την μελέτη των εξωπλανητών, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα από έξι μικρά, αυτοματοποιημένα επίγεια τηλεσκόπια (διαμέτρων 6 έως 11 εκατοστά). Τα τηλεσκόπια τραβάνε ψηφιακές οπτικές φωτογραφίες του βραδινού ουρανού, αναζητώντας παραλλαγές έντασης στο φως κάθε αστεριού. Λόγω της μικρής διαμέτρου των τηλεσκοπίων, το πεδίο όρασης μεγιστοποιείται, και χιλιάδες αστέρων παρατηρούνται ταυτόχρονα. Το τηλεσκόπια βρίσκονται στην Αριζόνα και στη Χαβάη, και ονομάζονται συλλογικά HATNet. Έχουν ανακαλύψει 42 από τους 289 διερχόμενους εξωπλανήτες.

Οι τρεις νέοι πλανήτες ολοκληρώνουν μια τροχιά μόλις σε μερικές ημέρες, και παρά το γεγονός ότι η μάζα τους είναι λίγο μικρότερη του Δία, η ακτίνα τους είναι περίπου 50 - 70% μεγαλύτερη. Το γεγονός ότι αποτελούν ένα τόσο μικρό και διαφορετικό υποσύνολο ανάμεσα στους εκατοντάδες άλλους εξωπλανήτες, υποδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα στο πεδίο.

Πηγή: Ναυτεμπορική