Πάρτι για χρονοταξιδιώτες

«Πάρτι για χρονοταξιδιώτες»
Ηλίας Μαγκλίνης, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - Επίσημη σελίδα, 15/05/2024

Το πρώτο ερώτημα που προσπαθούν να απαντήσουν οι Χόρχε Τσαμ και Ντάνιελ Ουάιτσον στο βιβλίο τους «Συχνές ερωτήσεις για το σύμπαν» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος) είναι: «Γιατί δεν μπορώ να ταξιδέψω πίσω στον χρόνο;».
Θεωρητικά, οι φυσικοί δεν αποκλείουν ένα ταξίδι στον χρόνο. Ένας μηχανικός, βέβαια, θα έλεγε πως δεν έχουμε τα μέσα για να φτιάξουμε μια χρονομηχανή. Αλλά ένας φυσικός θα απαντήσει «ότι κάτι είναι εφικτό εάν δεν γνωρίζει κάποιον νόμο της φυσικής που να το απαγορεύει».
Αλλά τι σημαίνει ακριβώς «επιστρέφω στο παρελθόν»; Η φυσική θεωρεί ότι ο χρόνος είναι «αυτό που επιτρέπει στο σύμπαν να μεταβάλλεται. (…) Το παρελθόν ελέγχει τα είδη του μέλλοντος που μπορούν να προκύψουν. Πρόκειται για το περίφημο “αίτιο και αποτέλεσμα”».
Αν υποθέσουμε ότι γυρίζουμε πίσω στον χρόνο και, π.χ., σπουδάζουμε κάτι άλλο από αυτό που σπουδάσαμε στα νιάτα μας, αφού επιστρέψουμε στο σήμερα, θα είμαστε επαγγελματικά κάτι άλλο;
Όχι. Κάτι τέτοιο παραβιάζει τον νόμο της αιτίας και του αποτελέσματος, άρα το σύμπαν παύει να είναι συνεπές με τον εαυτό του. Και η άλλη επιλογή που κάναμε στο ταξίδι μας στον χρόνο; Ίσως σε ένα παράλληλο σύμπαν ο άλλος μας εαυτός να σπουδάζει κάτι διαφορετικό. Αλλά τα παράλληλα σύμπαντα, αν υπάρχουν, έχουν αυτό το πρόβλημα: είναι παράλληλα· δεν τέμνονται.
Μισό λεπτό, όμως. Το ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν δεν σημαίνει ότι είναι απαγορευτικό να πάμε σε αυτό. Από τον Αϊνστάιν γνωρίζουμε ότι χώρος και χρόνος ταυτίζονται (χωρόχρονος) και ότι ο χωρόχρονος καμπυλώνεται εκεί όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση μάζας (π.χ. αστέρες νετρονίου, μαύρες τρύπες).
Ξέρουμε ότι σε ορισμένα μέρη του σύμπαντος ο χωρόχρονος συμπεριφέρεται αλλόκοτα: όταν καμπυλώνεται ο χώρος, συμπιέζεται και ο χρόνος μαζί. Θεωρητικά πάντοτε ίσως να δημιουργούνται φυσικές σήραγγες (οι λεγόμενες σκουληκότρυπες), οι οποίες όχι μόνο να ενώνουν μακρινά σημεία του χώρου αλλά και διαφορετικά σημεία του χρόνου. «Όσο δεν επιχειρείτε να αλλάξετε το παρελθόν, μπορείτε να κινηθείτε στον καμπυλωμένο χωρόχρονο και αυτός μπορεί κάλλιστα να σας μεταφέρει είτε στο παρελθόν είτε στο μέλλον».
Οι Τσαμ – Ουάιτσον προτείνουν ακόμα μία μηχανή αντιστροφής του χρόνου. «Είναι η ιδέα εξωφρενική; Ναι. Γνωρίζουμε πώς να κάνουμε τον χρόνο να κυλάει προς τα πίσω ή να μειώνουμε την εντροπία; Όχι. Θα μπορούσε κάτι τέτοιο να εφαρμοστεί στην πράξη; Δεν έχουμε ιδέα. Είναι αδύνατον; Όχι, σύμφωνα με τις σημερινές μας γνώσεις στη φυσική!».
Ίσως μια οριστική απάντηση να έδωσε κάποτε ο αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ, προκειμένου να αποδείξει πως τα ταξίδια στον χρόνο είναι κάτι ανέφικτο: οργάνωσε ένα πάρτι με προσκεκλημένους χρονοταξιδιώτες. Δεν πάτησε ψυχή…
Περισσότερα για το βιβλίο:
JORGE CHAM & DANIEL WHITESON
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ
Μετάφραση: Νίκος Αποστολόπουλος